ساعت کار کارگران طبق قانون کار باید ۸ ساعت در روز باشد. ساعات بیشتر از این، اضافه‌کاری محسوب می‌شود و باید حقوق اضافه‌کاری به کارگر پرداخت شود. جدول ساعات موظفی، اضافه‌کاری و کسر کار و تعطیلات روز کارگر هم از موضوعاتی است که در قانون کار مربوط به کارگران به آنها پرداخته شده است و تلاش بر این بوده که حقوق کارگران حفظ شود. در ادامه، موارد مرتبط با ساعت کار کارگران طبق قانون کار را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
۱- ساعت کار کارگران طبق قانون کار چقدر است؟
ساعات کاری کارگران بر اساس قانون کار تعیین می‌شود. قانون کار، ساعات کاری کارگران را اینگونه تعریف می‌کند:
«مدت زمانی که فردی به‌عنوان کارگر برای کارفرمای خود در کارگاه یا هر جایی که مورد توافق طرفین است، کار می‌کند. ساعت کار کارگران ۸ ساعت در روز و ۴۴ ساعت در هفته است.»
کارگران در روزهای تعطیل، تعطیلات رسمی و روز ۲۲ اردیبهشت (۱ می، روز کارگر) بدون کار کردن باید دستمزد و مزایای خود را دریافت کنند. اگر در این روزها کار کنند، یا بیش از ۴۴ ساعت در هفته مشغول کار باشند، باید اضافه‌کاری دریافت کنند. این اضافه‌کاری شامل بیمه و مزایا هم می‌شود.
در ادامه، جدول ساعت کار کارگران در سال ۱۴۰۱ قابل‌بررسی است:
[table id=403 /]
ساعات کار روزانه کارگران از تقسیم ساعات کار هفتگی بر تعداد روزهای هفته محاسبه می‌شود. به این ترتیب:
۴۴ ساعت ÷ ۶ روز = ۳۳٫۷
برای راحتی محاسبه، عدد ۳۳٫۷ به ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه تبدیل می‌شود.
- نکته: ساعات کاری ۱۹۲ ساعته، مغایر با قانون کار کارگران است و صحت ندارد.
۲- آیا ساعت کاری تمام کارگران به یک اندازه است؟
«بر اساس قانون کار، تمامی کارگران شاغل در کشور ساعات کار یکسانی دارند. این ۴۴ ساعت کار تعیین‌شده هیچ استثنائی ندارد و تحت‌تأثیر شرایط و ضوابط کار یا قیدوبندهای دیگر قرار نمی‌گیرد.»
به این ترتیب، کارگران شهرداری، کارگران کارخانه‌ها، کارگران ساختمانی، امداد و نجات، راهداری و به‌طور کلی تمامی شاغلانی که بر اساس قانون کار به عنوان کارگر شناحته می‌شوند، ساعات کار یکسانی هم دارند. البته کارهایی که بر اساس قانون کار به‌عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور تلقی می‌شوند، ساعات کار کمتری دارد. ساعت کار کارگران این مشاغل، ۳۶ ساعت در هفته است.
در ادامه تعدادی از مشاغل سخت و زیان‌آور فهرست شده است:
- کار در معدن
- استخراج
- کار با مواد رادیواکتیو
- کار مستمر در مجاورت کوره‌های ذوب
- تخلیه و حمل مواد مذاب از کوره‌ها
- کار روی خطوط و پست‌های انتقال برق با فشار ۶۳ کیلوولت و بالاتر
- پخت آسفالت دستی، قیرپاشی، شن‌پاشی و مالچ‌پاشی
- مخازن سربسته، حفر قنات‌ها، چاه‌ها و فاضلاب‌ها
- کار در مخازن جوشکاری
- سم‌پاشی مزارع، باغات، ضدعفونی کردن طویله‌ها، اصطبل‌ها و مرغداری‌ها
۳-اضافه‌کاری کارگران بر چه اساسی محاسبه می‌شود؟
جدول زیر، نشان‌دهنده تعداد ساعت کار کارگران و نوع محاسبه دستمزد است:
[table id=404 /]
- در صورتی که کارگر اضافه کار داشته باشد، ابتدا ساعات کار موظفی از مجموع کارکرد وی کسر می‌شود. فرمول محاسبه اضافه‌کار به شرح زیر است:
دستمزد ۱ ساعت کار × ۴۰٪ × تعداد ساعات اضافه‌کاری
- اگر کارکرد کارگر از ساعت کار موظفی کمتر باشد، حقوق، مزایا و بیمه وی به‌عنوان یک کارگر پاره‌وقت محاسبه خواهد شد. در این حالت، دستمزد و مزایای کارگر بر اساس تعداد ساعات کار وی خواهد بود.
نکته: اضافه کار بیش از ۴ ساعت در روز مغایر با قانون کار است؛ مگر اینکه در برخی موارد استثنائی، کارگر با کارفرما توافق کند.
۴- ساعت کار کارگران شامل زمان ناهار و استراحت هم می‌شود؟
کارگر موظف است که ۸ ساعت قانونی را صرف انجام دادن وظیفه خود به‌عنوان کارگر برای کارفرما کند و ساعات ناهار، استراحت، نماز، رفت و آمد و در برخی موارد شست‌وشو (مانند کارگران معدن یا کارخانه‌ها) جزء ساعت کار کارگران در نظر گرفته نمی‌شود. به این ترتیب، ساعت کاری ۸ تا ۵ (۹ ساعت حضور در محل کار) که در آن ۱ ساعت وقت ناهار یا استراحت در نظر گرفته شده، ۸ ساعت کارکرد برای کارگر محاسبه خواهد شد، نه ۹ ساعت!
البته برخی مشاغل به دلیل ماهیت‌شان از این قاعده مستثنی هستند؛ به‌عنوان‌مثال، کارگرانی که در بخش تعمیرات یک کارخانه مشغول به کار هستند، در صورتی که مشکلی برای تجهیزات ایجاد نشود، مجبور نیستند که به کار دیگری مشغول شوند؛ همین‌طور افرادی که در بخش امدادونجات فعالیت می‌کنند. در این گونه مشاغل، کارگران در اصطلاح منتظر «ارجاع کار» هستند و به همین خاطر ساعات انتظار آنها، جزء کارکردشان محاسبه خواهد شد.
این موضوع در مورد مربیان و معلمان مدارس و آموزشگاه‌ها هم صدق می‌کند که ساعات استراحت آنها به‌عنوان ساعات کار در نظر گرفته می‌شود.
۵- مفاد قانون کار در مورد ساعت کاری کارگران چیست؟
در ادامه، قوانینی که در رابطه با ساعت کار کارگران تصویب شده است، به‌طور خلاصه گردآوری شده است:
- ماده ۵۱ قانون کار: به تعریف ساعات کار کارگران پرداخته است.
- ماده ۵۲ قانون کار: در ارتباط با مشاغل سخت است که در آن به ساعات کار آنها هم اشاره شده است.
- ماده ۵۹ قانون کار: در رابطه با اضافه کار کاگران است که در بخش مربوطه توضیح داده شد.
- ماده ۶۲ قانون کار: روزهای جمعه را به عنوان روز تعطیل در نظر گرفته است و اگر کارگر در این روز در محل کار حاضر شود، باید اضافه کار دریافت کند.
- ماده ۶۳ قانون کار: روز ۲۲ اردیبهشت (۱ می) روز کارگر است و وی باید تعطیل باشد. در صورت حضور در محل کار، اضافه کاری به کارگر تعلق می‌گیرد.
جمع‌بندی
قانون کار ساعات کار کارگران را به‌گونه‌ای تنظیم کرده است که کارگران علاوه بر انجام وظایف خود، بتوانند در قبال زحمات خود دستمزد عادلانه‌ای دریافت کنند و زمان کافی برای استراحت و پرداختن به امور دیگر زندگی خود داشته باشند. همچنین برای جلوگیری از سوءاستفاده کارفرما، ساعات اضافه‌کاری را به ۴ ساعت در روز محدود کرده و در ازای همین ساعات، دستمزد متناسبی در نظر گرفته است.
به نظر شما تعداد ساعت کار کارگران عادلانه تنظیم شده و قانون کار تمام جوانب موضوع را در نظر گرفته است؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید. همچنین اگر ابهام یا سؤالی دارید، در بخش نظرات مطرح کنید.
جدیدترین آگهی‌های استخدام را در دیوار ببینید
