همزمان با روز جهانی آگاهی از دسترسی پذیری (GAAD)، «دیوار» با هدف هم افزایی دسترسی پذیری در اکوسیستم تجارت دیجیتال ایران رویداد «دسترسی دیجیتال برای همه» را برگزار کرد. تمامی سخنرانی‌های این رویداد به صورت همزمان با ترجمه به زبان اشاره همراه بود.
در این رویداد، حسام آرمندهی، رئیس هیات مدیره هلدینگ فناوری هزاردستان و هم‌بنیانگذار دیوار و کافه‌بازار با تاکید بر استقبال از تنوع و تفاوت ها در دیوار گفت: اوایل دهه ۹۰ که تعدادمان داشت از ۱۰۰ نفر می‌گذشت تصمیم گرفتیم ارزش‌های شرکت را مکتوب کنیم. شاید مهم‌ترین ارزشی که از آن نام بردیم استقبال از تنوع و گوناگونی در مجموعه ما بود. ما موضوع دسترسیپذیری را مسئله‌ای از جنس حق و حقوق شهروندی می‌بینیم.
او با بیان اینکه دسترسی پذیری یک ارزش است گفت: سرمایه گذاری در حوزه دسترسی پذیری سایت‌ها و اپلیکیشن ها انتخابی است که در آن سود و زیاد چندان مورد توجه نیست و ما هم به موضوع توجیه اقتصادی این حوزه فکر نکردیم. هر کدام از افرادی که در حوزه دسترسی پذیری فعال هستند تجربه‌ای از زندگی یا ارتباط با یک فرد معلول در جامعه و زندگی شخصی شان دارند و این مسائل سرمایه گذاری در این حوزه را توجیه پذیر می کرد.
آرمندهی با تاکید بر اینکه همیشه در دیوار از تنوع و گوناگونی استقبال کردهایم گفت: ما این فعالیت را از جنس حق و حقوق شهروندی می‌بینیم و دسترس‌پذیری اولین گام برای توجه به جامعه معلولان است.
او تاکید کرد: در بحث دربرگیری (inclusion)، دسترسیپذیری نخستین گام است. باید شرایطی فراهم شود که جامعه متنوع به امکانات دسترسی داشته باشد و از مشارکت تک تک افراد جامعه استقبال شود.
هم‌بنیانگذار دیوار گفت: حذف (exclusion) حاصل نفرت و نادانی و دربرگیری (inclusion) نتیجه مهربانی و خرد است. انتخاب ما، انتخاب دوم بوده است.
۴٫۸ میلیون کاربر ایرانی دارای معلولیت
سپیده داودی مدیر محصول دسترسیپذیری دیوار هم در این رویداد با اشاره به اشاره به آمار افراد دارای معلولیت در ایران گفت: اگر دسترسی پذیری را در محصولاتتان در نظر نگیرید باید بدانید که امکان استفاده بیشتر از ۴.۸ میلیون نفر را از محصولتان گرفته‌اید و آنها نمی‌توانند از پلتفرم شما استفاده کنند. به تعبیری مثل این است که استان فارس با ۵ میلیون جمعیت را نادیده گرفته باشید.
او ادامه داد: استراتژی ما در دیوار از ابتدا توجه به دسترسیپذیری بود اما از سال ۹۸ به صورت جدی آن را دنبال کردهایم. پروپوزال دسترسیپذیری دیجیتال را تدوین کردیم و از طریق شبکه‌های اجتماعی، دوستان و آشنایان و سمن‌های فعال در این حوزه جلسات متمرکزی برگزار کردیم.نکته حائز اهمیت اینجاست که هر پلتفرم بنا محصول و خدمتی که ارائه می‌دهد باید به جزئیات دسترسیپذیری پلتفرم خود توجه کند. اما در واقع این موضوع بیش از هر چیز به استراتژی و اهداف کل شرکت برمی‌گردد.
او تاکید کرد: دسترسی پذیری دیجیتالی یک مسیر مداوم است و محدود به یک دوره کوتاه نیست.
داودی تاکید کرد: امروز ما به دیواری فکر می کنیم که در آن کاربر نابینای سایت می تواند با Talkback گوشی اندروید خود همه صفحات دیوار را بگردد و کالایی که می خواهد را خریداری کند. کاربران ناشنوا می توانند وقتی کالایی را برای فروش روی دیوار می گذارند، از طریق چت دیوار با کاربران دیگر ارتباط برقرار کند. همچنین رنگ ها در دیوار طوری طراحی و پیاده سازی شده است که کاربران کم بینا هم می‌توانند تجربه ای شبیه دیگر کاربران در این سایت و اپلیکیشن داشته باشند و از کار کردن با دیوار اذیت نشوند.
این یک مسئولیت اجتماعی است
«حسین شرفی»، طراح محصول و مشاور موسسه Kamsol Elite در ارائه‌ای که به صورت آنلاین از کانادا داشت با اشاره به اینکه طبق آمارهای جهانی در هر کشور حدود ۱۵ درصد افراد آن جامعه دارای معلولیت و ناتوانی جسمی و حرکتی و ذهنی هستند و بر همین اساس در ایران حدود ۱۳ میلیون معلول داریم گفت: «باید در نظر گرفت که ۷۰ درصد جامعه حداقل یک بار در زندگی به‌طور موقت دچار معلولیت می‌شوند و ۱۰۰ درصد انسان‌ها محدودیت‌های محیطی را تجربه می‌کنند.»
او سپس به موضوع طراحی فراگیر در اپلیکیشن‌ها پرداخت و اشاره کرد که این موضوع فراتر از افراد معلول بوده و گروه‌هایی مانند افراد مسن، جوامع روستایی، زنان، مهاجران، افراد با درآمد پایین، کم‌سوادها، بومیان و افراد به حاشیه رانده شده را در بر می‌گیرد.
او در پاسخ به این سوال که اصولا محصول دیجیتال چرا باید دسترسی‌پذیر باشد سه دلیل را در این رابطه مسئولیت اجتماعی و هویت برند، درآمدزایی با توسعه‌ی جامعه کاربران و پیروی از قوانین حمایت از معلولان دانست.
شرفی که در سه سال گذشته برای ترجمه راهنمای دسترسیپذیری به فارسی و آشنایی طراحان و مهندسان نرم‌افزار با این مبحث تلاش کرده است، ادامه داد: «برای در نظر گرفتن نیازمندی‌ها و محدودیت‌های افراد در طراحی محصول دیجیتال ابتدا باید این محدودیت‌ها را بشناسیم و در نهایت محصولمان را به دست افراد دارای معلولیت آزمایش کنیم. با مکتوب کردن این نیازمندی‌ها می‌توانیم به‌طور تفکیک‌شده و دقیق روی نیازمندی‌های افراد دارای معلولیت تمرکز کنیم و چالش‌های آنها را بشناسیم.»
تعریف کردن پرسونای دسترسی پذیری
طاها حامی‌فر، طراح محصول دیوار با تاکید بر اهمیت طراحی محصول گفت: موضوع دسترسی پذیری در لایه دیزاین و بحث طراحی فراگیر به ما نکته خیلی مهمی را یادآوری می‌کند که افراد بدون توجه به
محدودیت هایی که دارند باید بتوانند از خدمات استفاده کنند. او با اشاره به لزوم تعریف پرسونا در بحث دسترسیپذیری تاکید می‌کند: ما نیاز داریم که روی نیازمندی های افراد دارای معلولیت در محصولمان تمرکز کنیم. روی پارامترهای معلولیت‌ها یا محدودیت ها و اهدافی که برای استفاده از محصولات یا خدمات ما دارند و نیازها و چالش‌های آنها تمرکز داشته باشیم. یعنی اگر ما بتوانیم روی
این سه پارامتر در این پرسونا تمرکز کنیم احتمالا می‌توانیم تصمیم‌هایی که توی محصولمان
نیاز داریم را بگیریم. اما قبل از اینکه بریم سراغ طراحی پرسونا لازم است که انواع معلولیت‌ها را بشناسیم و با دسته‌بندی‌های آن آشنا باشیم.
نیاز به حمایت قانونی
رویداد روز جهانی دسترس‌پذیری با پنل تخصصی برای بحث در این رابطه ادامه پیدا کرد. «محمد اسکندری»، مدیر محصول تجربه سفر تپسی؛ «علی نصرآبادی»، چپتر لیدر اندورید کافه‌بازار؛ «عطیه سروی»، مدیر محصول فیدیبو؛ «امید هاشمی»، کارشناس دسترسیپذیری دیوار و «محمدحسین محسنی»، مدیرعامل و هم بنیان‌گذار پازلی در این پنل حضور داشتند.
امید هاشمی که خودش نابیناست و به عنوان کارشناس دسترسیپذیری در دیوار فعالیت می‌کند در این پنل با اشاره به اینکه در ابعاد جهانی هم میزان میزان خطای دسترس‌پذیری سایت‌ها فراز و نشیب سینوسی داشته است تفاوت ایران با سایر نقاط جهان در حمایت قانونی از موضوع دسترسیپذیری دانست.
حاضران در این پنل همچنین در این پنل پیشنهاد کردند که افراد دارای معلولیت در شرکت‌ها و سازمان‌ها برای همین منظور به‌کار گرفته شوند تا شناخت نیازها آسان‌تر شود و در نهایت دسترسیپذیری به‌عنوان فرهنگ یک شرکت دیده شود.
محمدحسین محسنی بنیان‌گذار اپلیکیشن‌ساز پازلی هم در این باره گفت: با توجه به تجربه زندگی در کنار افراد دچار معلولیت متوجه اهمیت آن و شاهد محدودیت‌هایی که حتی به خانواده‌های افراد معلول هم تحمیل می‌شود، بودم به همین خاطر هم معتقدم هریک از ما شرکت‌ها به خودی خود باید در دسترسی پذیری پلتفرم‌هایمان مسئول باشیم و بی‌تفاوت از کنار آن عبور نکنیم.
علی نصرآبادی مدیر فنی کافه‌بازار، هم در ادامه به مشکلاتی که در برخی نرم‌افزارهای تبدیل متن به صدا در زبان فارسی وجود دارد و گفت: اندروید مارکت بازار دوزبانه است اما در بخش فارسی ما با چالش‌های بیشتری مواجهیم و در این بخش باید با هم‌افزایی‌های بیشتر این مشکل را حل کنیم.
محمد اسکندری راهبر محصول تپسی هم در زمینه تاکسی‌های اینترنتی در بحث دسترسیپذیری گفت: ما از مدت‌ها قبل با توجه به حساسیت‌های مدیران ارشد تپسی روی دسترس‌پذیری تپسی تمرکز کردهایم، ویژگی‌های خاصی در اپلیکیشن تپسی برای این کار لحاظ شده است. او با اشاره به اینکه اسنپ هم به‌تازگی گام‌های خوبی در این راستا برداشته آینده این مسیر را روشن دانست.
مسیر Booking.com
در ادامه این رویداد، پرهام دوستدار مدیر تیم دسترس‌پذیری Booking.com که در هلند مستقر است به صورت آنلاین درباره مسیر این پلتفرم مهم در این رابطه صحبت کرد.
او درباره چگونگی اجرای دسترسی پذیری در این پلتفرم گفت:من به جای روندهای مرسوم، برای رفع مشکلات و موانع تمرکز تیم را بر روی جلوگیری از ایجاد مشکل قرار دادم و به این منظور از فوکس‌گروپ‌ها و ویدیوهای آموزشی برای افراد معلول استفاده کردم.
دوستدار که خود از از بدو تولد نابینا بوده است ادامه داد: پروسه دسترسی پذیری چیزی نیست که بگویید اگر آن را یکبار انجام دادید دیگر انجام شده و کار تمام است؛ مهم است که کار را شروع کنیم و در مسیر پیش رویم.
