شاید شما نیروی کاری باشید که مشتاق است با انجام اضافه‌کاری، درآمد خود را بالاتر ببرد یا کارفرمایی باشید که می‌خواهد بداند استخدام نیروی کار جدید به‌صرفه‌تر است یا استفاده از نیرو‌های قدیمی و اعمال اضافه‌کاری؟ در ادامه، نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران را به‌طور کامل به‌طور کامل آموزش می‌دهیم.

در ابتدا لازم است تعریف اضافه کار را در کنار شما بررسی کنیم و پس از آن به سراغ نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران برویم.

کارکردن در چه ساعات اضافه‌کاری محسوب می‌شود؟

طبق ماده‌ ۵۲ قانون کار، زمان کار مفید یک کارگر، دارای محدودیت است. به‌طور کلی، میزان کار استاندارد، ۴۴ ساعت در هفته است که یک نیروی کار در ازای آن حقوق می‌گیرد. اما چنانچه شرکتی نیاز به کار بیشتر داشته باشد، کارگر می‌تواند ضمن توافق با کارفرما، اضافه‌کاری انجام دهد.

بنابراین بر طبق قانون کار، زمانی که کارگر و کارفرما توافق کنند که لازم است نیروی کار اضافه بر ساعات استاندارد، باز هم در مجموعه کار کند، ساعات اضافه کار نامیده می‌شود. دستمزد یک ساعت اضافه کار برابر است با دستمزد یک ساعت کاری عادی + ۴۰ درصد اضافه. در ادامه، نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران در سال ۱۴۰۱ را بیشتر توضیح خواهیم داد.

نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران در سال ۱۴۰۱

محاسبه اضافه کاری، فرایند پیچیده‌ای نیست و شما به‌عنوان کارگر یا کارفرما می‌توانید به‌راحتی این مبلغ را به‌دست آورید. تنها لازم است چند مرحله پیش رو را قدم‌به‌قدم طی کنید.

مرحله اول: پیدا کردن مزد روزانه

در این مرحله ابتدا میزان حقوق یک ماه کارگر را تقسیم بر تعداد روزهای یک ماه (یعنی ۳۰) کنید تا مزد روزانه او به‌دست آید.

مرحله دوم: پیدا کردن مزد یک ساعت کاری عادی

می‌دانیم طبق قانون وزارت کار، میزان ساعت کاری یک کارگر در یک روز برابر با ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه است. برای اینکه بتوانید بفهمید هر کارگر برای یک ساعت کار عادی، چه مقدار دستمزد دریافت می‌کند، مزد روزانه او را تقسیم بر این تعداد ساعت (یا به‌صورت عددی، تقسیم بر ۷/۳۳) کنید. نتیجه به شما نشان می‌دهد که مزد خالص یک کارگر برای یک ساعت کار در مجموعه چه قدر است.

مرحله سوم: محاسبه دستمزد اضافه کاری

می‌دانیم به‌طور کلی یک ساعت اضافه کاری حقوق ۱/۴ برابر یک ساعت حقوق عادی دارد. بنابراین برای پیدا کردن مزد یک ساعت اضافه کاری از فرمول زیر استفاده کنید:

مزد یک ساعت کار عادی کارگر + ۴۰ درصد مزد یک ساعت کار عادی کارگر= مزد یک ساعت اضافه کاری کارگران

راه دوم محاسبه اضافه کاری کارگران در سال ۱۴۰۱

راه دیگر محاسبه اضافه کاری کارگران این است که فقط از یک فرمول استفاده کنید. این فرمول عبارت است از:

(ساعات اضافه کاری× ۱.۴× ۲۲۰) ÷(حق مسکن+ حق بن+ حقوق پایه)= فرمول محاسبه اصافه کاری کارگران

برای مثال، فردی با ۲ ساعت اضافه کاری، مزدی به مقدار زیر به دست می‌آورد:
۴۷۱۶۰۸=(۲×۱.۴×۲۲۰) ÷(۴۵۰۰۰۰۰+ ۶۰۰۰۰۰۰+۲۶۵۵۴۹۵۰)

مثال محاسبه اضافه کاری به‌صورت کامل

فرض کنیم کارگری به‌عنوان سرپرست یک کارگاه تولید چرم دارای مزد توافقی ۱/۰۰۰/۰۰۰ ریال و پایه سنوات روزانه ۷۵/۰۰۰ ریال و فوق‌العاده سرپرستی ماهانه ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال است. اگر این کار‌گر در تیر ماه ۱۴۰۰، به مدت ۲۵۰ ساعت کار مفید داشته باشد، فوق‌العاده کار اضافی او چه‌قدر است؟
برای محاسبه اضافه کاری این کارگر مطابق مراحل زیر پیش می‌رویم:

مرحله اول: محاسبه ساعات اضافه کاری

در تیر ماه ۱۴۰۰،‌ هر کارگر موظف است ۱۹۱ ساعت کار کند. می‌دانیم که کارگر مفروض ما ۲۵۰ ساعت کار کرده است. پس با یک تفریق، میزان اضافه کاری او را محاسبه می‌کنیم:

۵۹ = ۱۹۱ – ۲۵۰

برای دیدن تعداد روز‌های کاری در سال ۱۴۰۰ می‌توانید از جدول زیر استفاده کنید:

[table id=347 /]

مرحله دوم: محاسبه مزد روزانه و ساعتی کارگر

می‌دانیم میزان مزد کارگر برآیندی از مزد روزانه، پایه سنوات و فوق‌العاده سرپرستی اوست. پس داریم:
(ریال مزد کارگر) ۱/۱۷۵/۰۰۰  = ۱/۰۰۰/۰۰۰ + ۷۵/۰۰۰ + ۱۰۰/۰۰۰ 
برای به دست آورن میزان مزد ساعتی، میزان مزد کارگر در یک ماه را تقسیم بر ۷.۳۳ می‌کنیم:
(ریال مزد ساعتی) ۱۶۰/۳۰۰ = ۷.۳۳ ÷ ۱/۱۷۵/۰۰۰

مرحله سوم: محاسبه هر ساعت اضافه کار

در اینجا به همان ضرب معروف در عدد ۱/۴ می‌رسیم و محاسبه اضافه کاری کارگران را انجام می‌دهیم:
(ریال) ۲۲۴/۴۲۰ = ۱/۴ × ۱۶۰/۳۰۰ 

مرحله چهارم: محاسبه اضافه کار ماهانه

اضافه کار ماهانه، از حاصل‌ضرب ساعات اضافه‌کار در مبلغ هر ساعت اضافه‌کار به دست می‌آید و در مثال زیر برابر با مبلغ زیر است:
(ریال) ۱۳/۲۴۰/۷۸۰ = ۲۲۴/۴۲۰ × ۵۹

چند نکته درباره محاسبه اضافه کاری کارگران

• جالب است بدانید که در ماده ۱۵۰ قانون کار به نحوه محاسبه زمان کار در ماه مبارک زمضان اشاره شده و گفته شده است زمان‌هایی از این ماه که کارگر مشغول انجام فرائض دینی و صرف سحری و افطاری است، جزء ساعات کار یا اضافه کاری او محسوب می‌شوند.
• طبق ماده ۶۲ قانون کار، جمعه‌ها روز تعطیل هفتگی کارگران است و در صورتی که نیاز باشد کارگری در این روز بر سر کار حاضر شود، دستمزد او باید مطابق با نحوه محاسبه اضافه کاری کارگران پرداخت شود.
• در شب‌کاری، کارگر با کارفرما توافق می‌کند که بین ساعات ۲۲ الی ۶ صبح به کار مشغول باشد. برای محاسبه حقوق یک کارگر شب‌کار، ۳۵درصد افزایش حقوق در‌ نظر گرفته می‌شود؛ البته این نوع از کار کردن فقط مخصوص کارگران و کارمندان غیرنوبتی (غیر شیفتی) است.