یکی از سوالات مهمی که هر راننده‌ای باید جواب آن را بداند این است که زمان جوش آوردن ماشین باید چه کارهایی انجام داد (و نداد). برای دانستن این مورد پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

از موارد غیرقابل انکار درباره موتورهای درون سوز، بالا رفتن دمای آن‌ها هنگام فعالیت است. این از اصلی‌ترین شاخصه‌های این موتورها است. به همین دلیل، معمولاً در ساخت اجزا و قطعات مختلف موتور، به تحمل گرمایی آن‌ها توجه ویژه می‌شود. اما نکته مهم این است که سقف دمایی که هر موتور می‌تواند تحمل کند مشخص است و درصورت بالاتر رفتن دما از این سطح مشخص، عملکرد موتور و اجزای آن مختل می‌شود.

به همین دلیل سیستم خنک‌کاری موتور نیز در تمامی خودروها اهمیت بالایی دارد. ضمن عملکرد صحیح سیستم خنک‌کاری، برخی عوامل دیگر نیز در بالا رفتن دمای موتور موثر هستند. توصیه می‌شود که از عوامل همواره مدنظر باشند تا مانع از داغ شدن موتور یا به اصطلاح جوش آوردن آن شویم.

در ادامه قصد داریم به بررسی بیشتر دلایل جوش آوردن ماشین بپردازیم و بدانیم که درصورت بروز چنین مشکلی، چه راه‌کاری را باید در پیش بگیریم. ضمن اینکه توضیح می‌دهیم دقیقاً چه زمانی می‌گوییم ماشین جوش آورده است.

چه زمانی می‌گوییم ماشین جوش آورده است؟

جوش آوردن ماشین آن‌قدر واضح است که نیاز به علامت خاصی ندارد. معمولاً دمای موتور بالا می‌رود شاهد دو مورد زیر خواهیم بود:

• نشان‌گر آب موتور روی خط قرمز می‌ایستد یا چراغ هشدار روشن می‌شود
• از زیر کاپوت بخار و شاید دود سفید رنگ خارج می‌شود که می‌تواند نشانه سوختن روغن موتور در اثر بالا رفتن بیش از حد حرارت باشد

در چنین مواقعی، اولین و مهم‌ترین توصیه خاموش کردن خودرو و توقف حرکت است چرا که حرکت با خودرویی که موتور آن جوش آورده و ادامه روشن نگه داشتن موتوری که دمای آن به بیشتر از حد مجازش رسیده، می‌تواند آسیب‌های جدی در پی داشته باشد. فراموش نکنیم بسیاری از اجزا و قطعات موتور، قادر به تحمل دمای مشخصی هستند که برای موتور تعیین شده و با بالاتر رفتن این دما، تخریب می‌شوند.

به جز این علائم ممکن است موارد دیگر قبل از جوش آوردن کامل موتور مشاهده شود. علائمی که می‌توانند به عنوان زنگ خطر محسوب شوند و توجه به آن‌ها کمک کند تا پیش از رسیدن به نقطه جوش، خودرو را خاموش کنیم. این علائم عبارتند از:

• شنیدن صدای غیر عادی از موتور خودرو
• نشت روغن از موتور
• بوی سوختگی شبیه به بوی سوختن لاستیک یا پلاستیک که می‌تواند علامتی از سوختن واشرهای موتور باشد
• شنیدن صدایی مثل پرتاب یک شیئی از زیر کاپوت
• کاهش توان موتور

علائم ذکر شده مانند کاهش توان موتور یا شنیدن صدای غیرعادی از آن ممکن است علامت مشکلات دیگری هم باشند. اما درصورت همراه شدن با برخی علائم دیگر می‌توان مطمئن شد که نشانه‌ای از بالا رفتن دمای موتور هستند.

۱۰ علت جوش آوردن ماشین

به‌طور کلی دلیل جوش آوردن موتور، نقص در عملکرد سیستم خنک‌کاری خودرو است. به این معنی که یک یا چند بخش از این سیستم به وظیفه خود به خوبی عمل نمی‌کنند. بنابراین دلایل جوش آوردن خودرو می‌تواند به شرح زیر باشد:

۱ – خرابی رادیاتور

ممکن است افزایش رسوب در رادیاتور باعث خوردگی آن شود و آب نشت کند، در نتیجه، سطح مایع خنک‌کننده کاهش می‌یابد و با افزایش دمای آب مواجه می‌‌شویم.

۲ – خرابی ترموستات

ترموستات بر اساس زمان‌بندی، مسیر آب در موتور را باز و بسته می کند. باز نشدن ترموستات در زمان معین سبب جوش آوردن ماشین خواهد شد.

۳ – خرابی واتر پمپ

پمپ آب یکی از بخش‌های سیستم خنک‌کنندهٔ ماشین است. این قطعه آب رادیاتور را به گردش در می‌آورد. همین گردش آب منجر به خنک شدن موتور می‌شود، اما هرگونه خرابی یا اختلال در فعالیت واتر پمپ باعث می‌شود که جریان آب متوقف شود و ماشین جوش آورد. این خرابی ممکن است از نشتی پمپ یا شکستن آن به هر دلیلی باشد.

۴ – خرابی فن رادیاتور

فن رادیاتور یا همان پروانه موتور بخش دیگری از سیستم خنک کننده موتور است که  آب رادیاتور را خنک کرده و سبب خنک شدن موتور می شود. اگر درجه آب، دمای بیش از حد مجاز را نشان دهد اما فن رادیاتور روشن نشود یا شدت چرخش آن بسیار کم باشد می‌توان برداشت کرد که مشکل از این قطعه است.

۵ – نشتی در سیستم خنک کننده

این نشتی چیزی غیر از ترک در رادیاتور را واتر پمپ است. ممکن است شلنگ‌ها و لوله‌های انتقال آب دچار نشتی یا پارگی شده باشند. این معضل کم شدن آب رادیاتور و بالا رفتن دمای موتور را به همراه دارد. نشتی ممکن است در اتصالات سیستم خنک کننده نیز ایجاد شود.

اگر پارگی یا آسیب وارد شده به لولع‌ها یا شلنگ‌ها زیاد باشد، باعث نفوذ هوا به داخل سیستم می‌شود. این هوا در مسیرهای سیستم خنک کننده در بدنه موتور ایجاد حباب‌های هوای گرم می‌کند که بر بالا رفتن دمای موتور تاثیر مستقیم دارد و در نتیجه سبب جوش آوردن ماشین می‌شود.

۶ – انسداد یا گرفتگی در سیستم خنک کننده

ممکن است مسیر حرکت آب رادیاتور به دلایل مختلف مانند رسوب کردن ذرات یا آسیب به یکی از قطعات و اجزا بسته باشد. در این صورت، مایع خنک‌کننده نمی‌تواند به وظیفه خود عمل کند و دمای موتور بالا می‌رود. این مسیر می‌تواند شامل پره‌های رادیاتور یا لوله‌های انتقال آب شود.

۷ – پایین بودن سطح روغن موتور یا کیفیت آن

روغن موتور علاوه‌بر روان‌کاری موتور، بر کاهش دمای آن نیز موثر است. به این ترتیب که وقتی روغن موتور شرایط ایده‌آلی نداشته باشد، اصطکاک در قطعات موتور بالا رفته و موجب بالا رفتن دمای این اجزا می‌شود. ضمن اینکه روغن موتور حین حرکت در بین قطعات موتور، به تبادل گرمایی با آن‌ها پرداخته و به پایین آمدن دمای موتور کمک می‌کند.

حال اگر روغن موتور شرایط ایده‌آلی نداشته باشد، دمای موتور افزایش پیدا می‌کند و احتمال جوش آوردن آن نیز بالاتر می‌رود. سطح روغن موتور خود را بررسی کنید و فراموش نکنید که طبق دستورالعمل سازنده، در زمان مناسب روغن موتور خودروی خود را تعویض کنید.

۸ – مایع خنک‌کننده

در سیستم خنک کننده موتور خودرو، اصلی ترین نقش را مایع خنک‌کننده ایفا می‌کند. این مایع که آب رادیاتور نامیده می‌شود، باید استانداردهای لازم را داشته باشد تا بتواند به‌خوبی دمای موتور را کاهش دهد. حجم آب رادیاتور نیز اهمیت زیادی دارد و نباید زیاد یا کم باشد. در صورتی که مایعی که استفاده می‌کنید استاندارد نیست، آن را تعویض کنید. بهتر است کل آب را تخلیه کرده و سپس مجدداً آن را پر کنید.

۹ – تسمه پروانه

تسمه پروانه که وظیفهٔ چرخاندن پروانه موتور را برعهده دارد، آسیب پذیر است. گاهی خرابی این تسمه، علت اصلی جوش آوردن ماشین است. دقت کنید این تسمه نباید توسط روغن چرب شود و در صورت مشاهده هرگونه پارگی در تسمه باید اقدام به تعویض آن کرد. شل و سفت بودن تسمه پروانه نیز اهمیت زیادی در نحوه عملکرد آن دارد.

۱۰ – خرابی واشر سرسیلندر

پیشتر از استاندارد نبودن مایع خنک‌کننده صحبت کردیم. اکنون باید گفت که در صورت عدم تعویض به موقع مایع خنک‌کننده یا استفاده از آب شهری به تنهایی به جای ترکیب آب مقطر و ضد یخ یا ضد یخ خالی، این مایع پس از مدتی باعث خورده شدن واشر سرسیلندر و حتی خود سرسیلندر می‌شود و در صورت بروز چنین مشکلی دی اکسید کربن یا روغن وارد رادیاتور شده و باعث بالا رفتن دما و حتی ترکیدن شلنگ‌های رادیاتور می‌شود.

به‌جز موارد ذکر شده که می‌توانند از رایج‌ترین و اصلی‌ترین دلایل جوش آوردن موتور باشند، دلایل دیگری نیز در بین عوامل چنین معضلی مطرح می‌شوند. این موارد معمولاً عبارتند از:

• بالا بودن دمای هوای محیط
• تنظیم نبودن موتور
• مسدود بودن اگزوز
• استفادهٔ طولانی مدت از دنده‌ سنگین
• رانندگی در سربالایی برای مدت طولانی
• تنظیم نبودن باد لاستیک
• خرابی درب محافظ رادیاتور
• تنظیم نبودن دلکو‌
• سفت بودن سوپاپ‌ها (کم بودن خلاصی سوپاپ‌ها)
• دقیق نبودن زمانبرندی جرقه‌زنی شمع‌ها
• کثیف بودن بلوک سیلندر و بدنه موتور
• سنگینی و اضافه بار خودرو

دقت داشته باشید اگر خودروی شما به دفعات جوش می‌آورد و این دفعات مکرر، در شرایط مختلف اتفاق می‌افتد، احتمال خرابی در اجزای موتور یا سیستم خنک کننده بیشتر است. ضمن اینکه برخی از عوامل جوش آوردن خودرو به راحتی قابل پیشگیری هستند و می‌توانیم با کمی دقت، نسبت به این عوامل از این اتفاق پیشگیری کنیم.

هنگام جوش آوردن ماشین چه کار کنیم؟

اولین و مهم‌ترین اقدام هنگام جوش آوردن موتور، متوقف کردن خودرو و خاموش نمودن آن است. پس از این کار، طی کردن مراحل زیر از طرف کارشناسان و تعمیرکاران توصیه می‌شود:

• کاپوت را با احتیاط بالا بزنید
• به‌هیچ عنوان در رادیاتور را باز نکنید. در این مورد بسیار دقیق باشید. باز کردن در رادیاتور در این شرایط بسیار خطرناک است و می‌تواند به شما آسیب جدی وارد کند.
• روی بدنه رادیاتور آب بریزید. این کار را با دقت به دو مورد انجام دهید. اول اینکه آب روی بدنه موتور نریزد. دو اینکه تمام قسمت‌های رادیاتور با آب شسته و خنک شود. ریختن آب روی بلوک سیلندر و بدنه موتور می‌تواند منجر به ترک خوردن آن شود.
• روی بدنه موتور آب نریزید
• ماشین را در مسیری مستقیم قرار دهید و اجازه دهید خودرو در وضعیت خلاص حرکت کند. این کار باعث می‌شود جریان هوا با رادیاتوری که روی آن آب ریخته‌اید و خیس است برخورد داشته باشد و به خنک شدن آن کمک می‌کند.
• پس از خنک شدن رادیاتور، درب آن را باز کنید، اگر نیاز بود و سطح مایع آن پایین بود، رادیاتور را پر کنید.
• اگر در ترافیک هستید، دنده را خلاص و سپس پدال گاز را اندکی فشار دهید تا سرعت پمپ آب و فن رادیاتور بالا رود.
• برای متوقف کردن خودرو، ناگهان توقف نکنید. ابتدا سرعت را کم کرده و سپس توقف کنید.
• تا زمانی که بتوانید توقف کنید، زیاد از ترمز استفاده نکنید.
• اگر کولر ماشین روشن است آن را خاموش کنید.

گفته می‌شود اگر امکان توقف خودرو را ندارید، روشن کردن بخاری خودرو و باز کردن شیشه ماشین نیز می‌تواند در خنک شدن موتور و پایین آمدن دمای آن موثر باشد. 

جمع‌بندی

پیشنهاد می‌کنیم موارد گفته شده در بالا را جدی بگیرید تا اگر زمانی با این مشکل روبه‌رو شدید بدانید که باید چه کارهایی انجام دهید و از انجام چه کارهایی خودداری کنید.

جوش آوردن ماشین اتفاقی طبیعی است که می‌تواند برای هرکسی رخ دهد، با این حال دانستن نکات بالا می‌تواند شما را در زمان و شرایط لازم آماده کند و احتمال وقوع خسارت به شما و خودرویتان را در هنگام جوش آوردن به حداقل برساند.

خرید قطعات یدکی خودرو

در هر صورت، امیدواریم که این مطلب برایتات مفید بوده باشد. شما چه تجربه‌ای در این زمینه دارید؟ نظرات و تجربیات ارزشمند خودتان را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما و خوانندگان بلاگ دیوار در میان بگذارید.