هرچند حمایت قاطع دولت از خودروسازان و همچنین نبود رقیبی قدرتمند (داخلی و خارجی) در مقابل ایران‌خودرو و سایپا انحصار خودروسازی کشور را شکل داده، بااین‌حال سیاست‌‌گذار خودرو برای حذف این پدیده در صنعت خودرو به‌‌دنبال مسیرهایی است که درنهایت سیطره دولتی را در خودرو حفظ خواهد کرد.
در بازارهای رقابتی کمپانی‌ها نه‌تنها بر اساس قیمت، بلکه بر اساس کیفیت و خدمات نیز با هم رقابت می‌کنند. در شرایط انحصاری کیفیت محصول احتمالاً آسیب خواهد دید. با این وجود درنهایت انگیزه کمی برای تولیدکنندگان برای حفظ چیزی غیر از حداقل استانداردهای کیفیت وجود دارد. ترکیبی از قیمت‌های زیاد و تولید کمتر در بازارهای انحصاری باعث تخصیص ناکارآمد منابع می‌شود و انحصارگرهای وابسته به دولت منابع مالی را هدر می‌دهند.
در صنعت خودرو مصرف‌‌کنندگان مجبورند هزینه بیشتری برای قطعات و تعمیرات در شرایط انحصار بپردازند تا در شرایط رقابتی. درنهایت تخصیص نادرست منابع توسط انحصارگران به‌‌طور مداوم منجر به کاهش سطح زندگی کل جامعه می‌شود. از سوی دیگر انحصارگران تلاش می‌کنند موقعیت انحصاری خود را به‌صورت لابی دادرسی و تبلیغات حفظ کنند.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه باید ساختار خودروسازان رقابتی شود، گفت: «خودروسازان باید پاسخ دهند که چگونه است، خودرو پیش‌فروش می‌کنند و از خریدار پول نقد دریافت می‌کنند، اما پول قطعهسازان را حتی نسیه هم پرداخت نمی‌کنند و همچنان به همه آنها بدهکار هستند.»
عزت‌الله اکبری تالارپشتی در گردهمایی سراسری قطعهسازان کشور در واکنش به گلایه نماینده ایران‌خودرو نسبت به اظهارات گذشته نمایندگان مجلس اظهار داشت: «نمایندگان ملت پیگیر مطالبات مردم هستند و اگر بنا دارید نمایندگان مجلس را در خصوص موانع و مشکلات خودروسازان توجیه کنید از طریق من نیازی نیست، بلکه به نمایندگانی که در حال تحقیق و تفحص از خودروسازان هستند بگویید و آنها نیز قطعاً به نمایندگان منتقل خواهند کرد.»
وی همچنین با انتقاد از عملکرد خودروسازان در حوزه کیفیت و انداختن نواقص و مشکلات به گردن دیگران تصریح کرد: «اگر نماینده‌ای گله‌ای می‌کند، به این علت است که خودروهای بی‌‌کیفیت در شهر او چندین نفر را کشته است. چنانچه روز گذشته با رئیس مجلس در رابطه با حوزه خودرو نیز جلسه‌ای داشتیم و می‌گفتند رهبری هم پیگیر هستند که نمایندگان درمورد خودرو چه کار می‌خواهند کنند؟»
اکبری با اشاره به گلایه قطعهسازان از خودروسازان در عدم‌پرداخت مطالبات خاطر نشان کرد: «اگر مدیر درستی باشید از وزیر مطالبه می‌کنید و وزیر هم جرئت نمی‌کند حرف شما را گوش نکند. چطور است که دولت ۶ درصد در ایران‌خودرو سهام دارد، اما ۶۰۰ درصد دخالت می‌کند و هیچ حرفی نمی‌زنید چراکه از، از دست‌دادن صندلی خود می‌ترسید. سهام شرکت فروخته می‌شود، اما می‌روید با نهادهای امنیتی ارتباط می‌گیرید که صلاح نیست این فردی که سهام‌دار است اینجا میز داشته باشد.»
رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با تأکید بر اینکه باید ساختار خودروسازان رقابتی شود، افزود: «چرا باید دو خودروساز بزرگ کشور حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشته باشند؟ آیا این شیوه خودروسازی است و می‌توان به آنها خودروساز اطلاق کرد؟»
اکبری با بیان اینکه اگر قطعه‌ساز خوبی باشیم، خودروساز خوبی نیز خواهیم بود، بیان کرد: «متأسفانه نمایش‌ها و شوهای خودروسازان نمی‌گذارد که این شرکت‌ها سر بلند کرده و پیشرفت کنند. درحالی‌که خودروساز باید طرح و برنامه داشته باشد، اما وضع موجود نشان می‌دهد که ساختارها مشکل دارد، وگرنه چگونه است که فردی در خودروسازی دولتی هیچ پیشرفتی ندارد، اما به‌محض ورود به یک شرکت خصوصی به‌خوبی می‌درخشد؟»
وی با اشاره به لزوم کار تخصصی در صنعت خودرو و قطعه‌سازی کشور به تشکیل کنسرسیوم‌هایی توسط قطعهسازان پرداخت و گفت: «تشکیل کنسرسیوم‌هایی توسط قطعهسازان که توان، مهارت، سرمایه و اراده دارند با همکاری خودروسازان می‌تواند موجب تولید خودروهای ایمن، باکیفیت و رقابتی شود.»
این نماینده مجلس همچنین باتوجه‌‌به پیگیری ایران برای عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) و پیمان شانگهای تأکید کرد: «هر تولیدی برای زنده‌ماندن و ارتقا باید صادرات داشته باشد و خودرو نیز از این موضوع مستثنی نیست و چنانچه قطعهسازان م»ی‌خواهند در رده و کلاس جهانی قرار گیرند، باید صادرات داشته باشند و باید برای ادامه حیات از طریق صادرات با جهان ارتباط برقرار کرد.»
رئیس کمیسیون صنایع مجلس ضمن تأکید بر اینکه باید ساختار خودروسازان رقابتی شود، خاطر نشان کرد: «اینکه شرکت‌های خودروساز تبدیل به حیاط خلوت دولت شوند و به فعالان و مهره‌های اصلی اجازه صحبت و اظهارنظر داده نشود، ناشی از چیست؟» اکبری افزود: «بسیاری از پول‌ها در کشور ما گم می‌شود، من این را مستند می‌گویم. یکی از موارد در همین خودروسازی است و اگر راست می‌گویید به قطعهسازان تضمین خرید دهید.»
وی در پایان با بیان اینکه خودروسازان در وهله نخست باید توانمندی‌های فرزندان این کشور را باور کنند، ادامه داد: «خودروسازان با قطعه‌سازانی که آنها را قبول دارند، قرارداد تضمین خرید منعقد کنند، کاری که مشابه آن را در راه‌اندازی مجدد ایران‌خودرو دیزل در سال گذشته به انجام رساندیم.»
***
شما می‌توانید اخبار روز خودرو را در بلاگ دیوار بخوانید.
