مرسدس بنز کلاس اس (Mercedes-Benz S Class) که قبلاً با نام Sonder Klasse به آلمانی به معنای کلاس ویژه با اختصار «S-Klasse» شناخته می‌شد، مجموعه‌ای از سدان‌ها، لیموزین‌ها و خودروی لوکس با اندازه بزرگ است که توسط شرکت خودروسازی مرسدس بنز که زیر مجموعه کمپانی دایملر آگ است در کشور آلمان تولید شده است.

نام‌گذاری مرسدس بنز کلاس S

مرسدس بنز کلاس اس، از بدو تولید تا سال ۱۹۷۲ به صورت رسمی با این نام شناخته نمی‌شد و از آن سال به بعد، این رده تولیدات سدان لوکس مرسدس بنز با نام کلاس اس یا S Class معرفی شدند. نام‌گذاری تیپ‌های مختلف بنز کلاس S از دهه ۷۰ میلادی و با ورود اتاق W116 به بازار بر اساس ترکیب اعداد و حروف مشخص می‌شد. به عنوان مثال مدل S280 نشان‌دهنده حجم موتور خودرو (برحسب سانتی‌متر مکعب) و با پسوند کلاس خودرو (کلاس اس) در قالب یک نشان سمت چپ درب صندوق عقب نقش می‌بست.

حال اگر با نشان ۳۵۰ SEL مواجه می‌شدیم، به آن معنا بود که موتور آن خودرو ۳۵۰۰ سی‌سی حجم دارد، کلاس اس است، از سیستم سوخت رسانی انژکتوری بهره می‌برد (Enjection)، و دارای اتاق کشیده‌تر است (Long Wheelbase).

اما در ادامه تولید خودروهای S کلاس، در سال ۱۹۹۳ تغییری در نحوه نام گذاری تیپ ها پدیدار شد؛ به این صورت که موقعیت قرارگیری حروف از پسوند به پیشوند تغییر پیدا کرد؛ مثلا اگر نام مدلی ۳۰۰ SE بود به S300 تغییر پیدا کرد؛ حرف E از نام تیپ ها حذف شد و حرف L به معنای اتاق کشیده‌تر هم بعد از اعداد قرار گرفت.

در سال‌های بعد و به‌خصوص در ۲۰ سال گذشته، نام‌گذاری مدل های کلاس اس بر مبنای حجم دقیق پیشرانه نبوده و بیشتر نشان‌گر تیپ ضعیف یا قوی‌تر است. همینطور پسوندهای CDI و D به معنای دیزلی،  H و E (نشانگر قوای محرکه هایبرید و برقی) هم در کنار نام های کلاس اس دیده می‌شود. همینطور نشان‌هایی مانند TURBODIESEL ،4MATIC ،AMG و MAYBACH هم در گوشه دیگر درب صندوق به چشم خورده است.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی طراحی هیوندای آزرا طی سال‌های مختلف

بررسی طراحی مرسدس بنز S کلاس نسل اول؛ پونتون

ساخت خودروهای لوکس با نام مستعار پونتون (Ponton) از سال ۱۹۵۴ با مدل W180 شروع شد. شاید افراد مسن به خوبی بنزهای ۱۸۰ را به خاطر داشته باشند که در ناوگان تاکسیرانی بعضی از شهرها مانند آبادان و خرمشهر، همچنین تهران و تبریز به خوبی خدمت می‌کردند و گونهٔ کوچک‌تر همین خودرو با همین استایل بود. اما تعداد کمی از این ورژن سفارشی، با قطعات کروم کاری بیشتر، ابعادی بزرگتر وارد ایران شد که در حال حاضر، تعداد کمی در دست کلکسیونرهای ایرانی می باشد.

در اینجا بنز گام بزرگی برای تبدیل بدنه های چند حجمی مانند مدل ۱۷۰ برداشت و سعی کرد که گلگیرهای جدا از بدنه را درون بدنه خودرو جای دهد و نیم نگاهی هم به گذشته پرشکوه خود داشته باشد. به همین منظور، خط کارکتر لاین کمانی بالای گلگیر جلو را برگرفته از مدل های ۳۰۰ اس ال تاحدودی حفظ کرد، ولی کماکان فرم های بدنه به صورت استریم لاین (تحت تاثیر انقلاب فرمی استریم لاین «فرانک لویی» در آمریکا) حفظ کرد.

اغراق‌های حجمی و ابعادی در ماشین‌های آمریکایی در این خودرو دیده نمی‌شود و نشانگر متعادل بودن دیدگاه ژرمن ها برای تعادل در عملکرد و فرم در یک خودروی مردمی بود.

نسل دوم مرسدس بنز S کلاس؛ فینتیل

پس از آن، در نسل دوم به نام سری فینتیل (Fintail) با مدل‌های W110 ،W112 ،W111 از سال ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۱ تولید شدند. در آن سال‌ها خودروهای دم خفاشی یا باله کوسه‌ای آمریکایی تمام دنیا را تحت تاثیر قرار داده بود و در آن زمان جزو ترند روز به حساب می‌آمد.

در اینجا بنز هم تابع همین اصل و با توجه به پایبندی استراتژیک بنز، در خصوص تعدیل اغراق‌ها، اقدام به طراحی این مدل کرد که گونه کوچک‌تر مدل ۱۹۰ آن به عنوان خودروی حمل و نقل عمومی و پلیس به ایران وارد شد که باز هم ورژن سفارشی آن به تعداد کمتر در مدل ۲۲۰ نیز برای خریداران متمول تر به کشورمان وارد شد.

خطوط کمی از حالت استریم لاین مطلق خارج شدند. گریل پهن‌تر شد و خط و خطوط بدنه کمی حالت افقی‌تر و ایستاتری به خود گرفتند. قطعات کرومی فراوان، دو رنگ شدن بدنه و لاستیک‌ها نقش بسزایی در ایجاد حس لوکس و تفاوت با خودروهای روتین و ارزانتر، جزو شاخص‌های تفاوتی در این سدان لوکس به حساب می‌آمد.

بررسی طراحی نسل سوم مرسدس بنز S کلاس

نسل سوم مرسدس بنز کلاس S با کد W109 و W108 با نام Stroke 8 در سال های ۱۹۶۵ الی ۱۹۷۲ به تولید رسید. در ایران، این مدل از بنز بیشتر به نام معماری شناخت شده است.

در این نسل، مرسدس بنز سعی کرده که یک گام به جلو بردارد و حجم های اغراق آمیز دکوراتیو در نسل قبلی را حذف کرده و خط و خطوط کمی جا افتاده‌تر استفاده کند. با پیشرفت صنعت قالب‌سازی، حجم ها پیوستگی بهتری پیدا کردند. تریم زهوار روی سطح جانبی خودرو به این مدل اضافه شد، اتاق از حالت نرم به حالت چهارگوش‌تر تبدیل شد.

چراغ های به اصطلاح عامیانه هندوانه‌ای فرم خود را حفظ کردند، اما در گونه بزرگ‌تر در قالب کلی به صورت دو چراغ گرد جدا از هم ارائه شدند که دلیل آن، قوانین سخت‌گیرانه برای خودروهای واردتی به کشور آمریکا بود. همچنین، سپر دوگانه هم از دیگر تفاوت‌های این خودرو نسبت به مدل‌های کوچک‌تر در آن زمان بود.

نسل چهارم مرسدس بنز S کلاس؛ جنتلمن زمانه!‍

اما مرسدس بنز S کلاس نسل چهارم در سال ۱۹۷۲ با مدل W116 رسماً معرفی شد که تاکنون مورد استفاده قرار می‌گیرد. گام بعدی شرکت مرسدس بنز به عنوان یکی از پرچمداران طراحی خودرو در دنیا، همین مدل بود.

در اینجا استایل خودرو در حال تغییر از دهه هفتاد به سمت دهه ۸۰ بود. سطوح کمی پخته‌تر و جداب‌تر شده بودند. دیگر خبری از جدا بودن چراغ‌ها از گریل جلو دیده نمی‌شد و چراغ‌های وسیع از حالت عمودی به افقی تبدیل شدند که با ترکیب گریل پهن‌تر یک کمپوزسیون و ترکیب بندی فوق لاکچری را ارائه داده بودند.

در نمای عقب هم چراغ‌های وسیع با حالت شخم خورده پله‌پله‌ای در آن زمان، کاملاً متفاوت‌تر از نمونه‌های مشابه محصولات رقبا بود. آینه‌های جانبی هم در بدنه ادغام شدند و دیگر خبری از دسته آینه روی بدنه دیده نمی‌شد. از خصوصیات بارز خودروهای بنز در آن زمان، هماهنگی رنگ قالپاق‌های چرخ‌ها، با رنگ بدنه خودرو بود که کمتر در خودروهای مشابه دیده می‌شد.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی طراحی رنو لوگان از آغاز تا امروز

نسل پنجم مرسدس بنز اس کلاس؛ بنزترین بنز!

پس از نسل چهارم که تا سال ۱۹۸۰ تولید می‌شد، نسل پنجم با اتاق W126 تا سال ۱۹۹۱ تولید شد. من به شخصه لقب بنزترین بنز را به این مدل می‌دهم.

در این نسل تمامی عناصر بیرونی خودرو در اوج کمال در کنار هم چیده شده بودند. این خودرو معیار لوکس بودن برای تقلید و نزدیک شدن به آن در آن زمان برای خودروهای لوکس ژاپنی به حساب می‌آمد. همه خودروسازان ژاپنی سعی می‌کردند چیزی نزدیک به این مدل داشته باشند که خواسته و ناخواسته، کاریکاتوری از بنز S کلاس آن زمان به حساب می‌آمدند.

رینگهای خودرو بزرگتر شدند و از حالت رینگ فولادی با قالپاق دکوراتیو تبدیل به رینگ‌های آلیاژی زیبا شدند. سپرهای خودرو در بدنه ادغام شدند و دیگر بخشی جدا از بدنه به حساب نمی‌آمدند. این در حالی بود که همین سپرها، با ترکیبی اعجازآمیز در امتداد هم بر روی پنل‌های جانبی دربها نیز کشیده شده بود که با ترکیب دو رنگ تیره و روشن نسبت به رنگ بدنه، زیبایی وصف ناپذیری را در آن زمان ارائه کرده بودند.

نسل ششم مرسدس بنز اس کلاس؛ گاو صندوق متحرک

سپس نسل ششم با اتاق W140 تا سال ۱۹۹۸ تولید شد. این نسل از خودروی S کلاس مرسدس بنز مصادف شده بود با توجه جهانی به علم آیرودینامیک. خودروها در آن سال‌ها سعی می‌کردند با پایین آوردن دماغه خود و باریک‌تر کردن گریل بالایی، هوای جلوی خود را بهتر بشکافند تا مصرف کمتر سوخت را به‌دست آورند.

به همین دلیل، گریل پر عظمت بنز در این برههٔ زمانی، ابهت خود را کمی از دست داد و کوچک‌تر شد. اما این اتفاق چیزی از زیبایی عناصر دیگر خودرو کم نمی‌کرد و کلیهٔ عناصر نسل قبلی را با خود به ارث برده بود، با این تفاوت که شیب شیشه عقب بیشتر شده بود که بالطبع سطح روی صندوق یا به اصطلاح طراحی Deck دیگر آن وسعت سابق را نداشت که به‌جای آن حجم صندق در ارتفاع بالاتر رفته بود و حالت کلی خودرو کمی رو به جلو زاویه دارتر شده بود.

در آن زمان خودروهای ۱۹۰ و ای کلاس پیش‌تر به استقبال این گونه حجم‌پردازی‌ها رفته بودند و نه تنها دیگر برای چشمان بیننده یک مسئله هضم شده بودند، بلکه بینندگان از این طراحی خوششان هم می‌آمد.

همزمان پنل پشتی درب صندوق عقب هم با خود صندوق باز می‌شد که حمل بار به این قسمت از خودرو را تسهیل می‌کرد و محل قرارگیری پلاک خودرو، دیگر جایگاه اختصاصی خود را به دست آورد. در یک اقدام جسورانه، چراغ‌های مثلثی عقب هم یک تغییر رادیکالی نسبت به گذشته خود بود که با استقبال نیز روبرو شد.

نسل هفتم مرسدس بنز S کلاس؛ بنز دلفینی!

نسل هفتم مرسدس بنز اس کلاس با اتاق W220 تا سال ۲۰۰۵ تولید شد. در این نسل از خودروهای S کلاس مرسدس بنز ما شاهد تغییرات شگرفی هستیم.

چراغ های اصلی جلو حالت قلوه‌ای و لوبیایی به خود گرفتند. این حجم تاثیر مستقیم از هماهنگی بین فرم چراغ‌های سری سی کلاس و ای کلاس هم نسل آن زمان بود. با این تفاوت که سعی شده بود نیم‌نگاهی به مدل‌های پیشین و به اصطلاح چراغ هندوانه‌ای نسل سوم و چهارم داشته باشد و فرم‌ها در آن برهه زمانی تقلیدی عمدی از تاثیر تغییرات ژنتیکی از نیاکان خود به حساب می‌آمدند که در اینجا این ارث در چشم و چراغ‌های خودرو خود را نشان می‌داد.

به دنبال همین تغییری که در چراغ به وجود آمده بود، در دیگر عناصر دکوراتیو و یا کاربردی مانند زهوارهای ضربه‌گیر و دستگیره درب‌ها را می‌توان این هماهنگی فرمی دید و اصولاً هنر مرسدس بنز در تفاوت طراحی نسبت به دیگر برندهای رقیب، توجه به همین هماهنگی و نیم نگاه هوشمندانه به سابقه تاریخی آن دانست.

در این نسل چراغ‌های مثلثی عقب به حد اعلا خودنمایی می‌کند و همین فرم در مدل‌های سی کلاس و اس ال کلاس نیز با تغییراتی تکرار شده است. اگزوزهای لوله‌ای جدا از بدنه نیز حس اسپرت و ورزشی بودن را به این نسل به بعد تزریق کرده است که جزو مشخصات شاخص به حساب می‌آمدند. تنها ایرادی که امروز گرد پیری را در این مدل نمایان می‌کند، همان گریل کوچک است که امروزه به تاریخ پیوسته.

نسل هشتم مرسدس بنز S کلاس؛ لوکوموتیو

این نسل با اتاق W221 تا سال ۲۰۱۳ به تولید رسید. در بین ما ایرانیان جزو محبوب‌ترین مدل‌های مرسدس به حساب می‌آید و هنوز نشان پولدار بودن صاحب آن است. این مدل از مرسدس بنز S کلاس بعد از گذشت سالیان دور، هنوز از نظر استایلی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

گلگیرهای ورم کرده که با یک خط پیرامونی از گلگیر اصلی جدا شده است و حس ورزشی به استایل خودرو می‌دهند اولین چیزی است که به چشم می‌آیند و چراغ‌های جلو با فرم تقریباً مثلثی خود کمی بیننده را شوکه میکنند، اما چه می‌شود کرد، بنز است و بیننده در هر حال اقوا می‌شود.

چراغ‌های مثلثی عقب هم که دیگر عوض ثابت سه نسل قبلی بوده‌اند در اینجا هم تکرار شده است. اما فرم کلی سطوح عقب به گونه‌ای است که دیگر حالت استاتیک کمتری دارد و گویا حس دینامیک در آن تقویت شده است، به صورتی که به نظر می‌آید که خودرو می‌خواهد از جای خود کنده شود و به سمت جلو برود. چیزی که در آن زمان در مدل های بی‌ام‌و دیده می‌شد، اما در بنز به آن کمتر توجه می‌شد.

دیگر تریم‌های اضافه روی بدنه که در نسل‌های پیش متداول بود، حذف شده‌اند و سعی شده به کلیات حجمی و تناسبات آن بیشتر دقت شود. از این روی، تریم کرومی در نمای جانبی آن تبدیل به یک خط باریک و به پایین منتقل شده است. به جای آن اغراق در ورودی‌های هوا واقع در دو طرف سپر حس و حال ورزشی را با تشخص لاکچری ادغام کرده است.

بیشتر بخوانید: نقد و بررسی طراحی نسل‌های مختلف کیا سراتو 

نسل نهم مرسدس بنز S کلاس؛ باشکوه و تجملی

این نسل با اتاق‌های C217 ،W222 و اتاق A217 مدل کروک اتاق C217 که از ماه ژوئن سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۰ در حال تولید بود. متاسفانه از این نسل به بعد کمتر در ایران وارد شده و اندک تعدادی هم که وارد شده‌اند با قیمت‌های نجومی نسبت به سایر کشورها دست‌به‌دست می‌چرخند.

مرسدس بنز در اینجا سعی کرده که آن شکوه و عظمتی که در گریل خودرو بود (و فقط در خودروهای رولزرویس و بنتلی جدید دیده می‌شد) را به این مدل پیشرو برگرداند. بنده شخصاً از این حرکت سپاسگزارم.

چراغ‌های جلو هم تابع از بزرگ بودن گریل جلو شده‌اند و به طرفین متمایل شده‌اند. این در حالی است که گرافیک زمینه چراغ‌های جلو تیره شده و ترکیبی از چراغ‌های دی‌لایت و لنزهای فریم‌دار، گامی رو به آینده استایلی در این مدل است.

در نمای جانب هم کارکتر لاین به سمت عقب خمیده شده که این احساس را می‌دهد که این جنتلمن ثروتمند کمی موقرتر و سر به راه‌تر شده است. اما گریل ورودی هوا در طرفین سپر، همچنان حالت تهاجمی‌تری نسبت به نسل پیشین دارند. چراغهای عقب هم با جدا شدن از خط کات لاین درب صندوق، سعی کرده نیم‌نگاهی به نسل اول آن بیاندازد و میراث‌دار فرمی آن نسل باشد.

برجستگی کارکتر لاین پایینی در نمای جانبی برعکس کارکتر لاین بالایی، در انتها به سمت بالا رفته است و با فرم برجسته سپر ادغام شده است. هرچند که کمی حس آئودی را می‌دهد، اما در یک کلام به خوبی در جای خود فیکس شده و به زیبایی این مدل افزوده است. رینگ های اسپورت پره‌ای و خطوط موشن لاین این پیغام را می‌دهد که: هرچند من خودوریی باکلاس و لوکس به حساب می آیم، اما هروقت خواستید کمی شیطنت کنید و به گاز فشار بیشتری بیاورید، میت‌وانید روی من حساب ویژه باز کنید.

نسل دهم مرسدس بنز S کلاس؛ شیطنت گوردن!

این نسل با اتاق W223  از دسامبر ۲۰۲۰ درحال تولید است. شاید گیج‌ترین نسل سری S کلاس از نظر فرمی همین مدل باشد و تا اینجا منتقدین و طرفداران زیادی داشته است و یکی از موردهای بحث‌برانگیز در بین طرفداران و ماشین‌بازها در فروم‌های اینترنتی بوده است.

گروهی «گوردن واگنر»، سر طراح مرسدس بنز، را در این راه نکوهش و گروهی نیز وی را ستایش می‌کنند. اما از دید بنده از نقاط مثبت آن می‌توان به گریل بزرگ و گرد شده در جلو اشاره کرد که کمی به سمت پایین هدایت شده است و می‌توان آن را یک طرح Retro موفق با توجه به نسل‌های اولیه سری S دانست.

با این حال، چراغ‌های جلو در ناحیهٔ زیرین در وسط به سمت بالا کشیده شده‌اند که کمی عجیب به نظر می‌آیند. همچنین، می‌توان اینگونه بیان کرد که اگر این کار را نمی‌کردند، ممکن بود تفاوت زیادی با مدل‌های قبلی نکند و طراح سعی داشته که کمی چاشنی تفاوت را در طرح بگنجاند.

گریل واقع در سپر به‌خوبی جای گذاری شده و هرچند که حالت تهاجمی نسل قبل را ندارد، اما خطوط موازی تشکیل‌دهنده به‌خوبی حس الگانس و لوکس بودن را به بیننده ارائه می‌کند. نمای جانب نسبت به نسل قبل تغییر زیادی نکرده است و تنها خط کارکتر لاین بالای به خط بلت لاین (Belt line) مابین پنل درب‌های جانبی و ناحیه گرین‌هاوس نزدیکتر شده و دیگر حالت افتاده در انتها را ندارد. دستگیره درب‌های جانبی هم از نوع مخفی شونده هشتند که آیرودینامیک بالاتری را به ارمغان آورده‌اند.

بیشتر بخوانید: بررسی طراحی هیوندای النترا مدل ۲۰۲۱

در نمای عقب نیز فرم چراغ‌ها شبیه دو مثل کایت مانند وارونه هستند که با یک تریم کرومی در بالای آن به هم متصل شده‌اند. شاید برای هضم آن احتیاج به زمان باشد، اما از دید من ایجاد تفاوت به هرقیمتی در این خودروی پرچمدار می‌تواند کمی ریسک فروش را بالا ببرد. میدانیم که این خودرو طرفداران اختصاصی و دوآتشه خود را دارد که بیشتر برای برند مرسدس بنز آن را می خرند، نه اینکه طراح چه کرده است.

هرچند که در این مقاله صحبت از استایل بیرونی خودرو است و بررسی فضای داخلی در این مجال نمی‌گنجد، اما داخل خودرو در جایی که ممکن است بیرون آن کمی شک برانگیز باشد، میهمانی پرشکوه نور و نمایشگرهای بزرگ است که با ترکیب‌بندی مناسب و جذاب، شک شما را برای خرید این خودرو تبدیل به یقین می کند، البته اگر از عهده خرید رقم بالای آن برآیید.

جدول زیر نسل‌های مختلف کلاس اس را به نمایش می‌گذارد که به ترتیب سال ارائه به بازار، نام تجاری و کد طراحی اتاق را نشان می‌دهد:

امیدواریم که این مطلب توانسته باشد اطلاعات مفیدی از تاریخچه و طراحی مرسدس بنز S کلاس در اختیارتان قرار دهد. شما می‌توانید با مراجعه به سایت دیوار، از آخرین آگهی‌های خرید و فروش مرسدس بنز کلاس S دیدن کنید.