گمرک یکی از مهم‌ترین سازمان‌ها در هر کشور است که وظیفه اعمال مقررات مربوط به ورود، خروج و جابه‌جایی کالا را بر عهده دارد. درواقع این سازمان علاوه‌بر وجه مالی وجه اقتصادی نیز دارد. اما قانون امور گمرکی در ایران به چه صورت است؟ برای پاسخ به این سؤال در ادامه این مقاله از بلاگ دیوار با ما همراه باشید.
قانون امور گمرکی چیست؟
تمامی فرایندی که برای ترخیص یک کالا از گمرک انجام می‌شود را امور گمرکی می‌گویند. گمرک در جمهوری اسلامی ایران مسئولیت اعمال مقررات بر ورود، خروج و انبار کلا را بر عهده دارد. همچنین در واردات و صادرات نیز نظارت می‌کند تا محدودیت‌های لازم رعایت شده باشد و در صورت تطبیق مشخصات کلا، تخفیف یا معافیت را به صادرکننده اعمال می‌کند و در نهایت نظارت می‌کند تا کلیه حقوق وعوارض به درستی دریافت شوند.
طبق قانون امور گمرکی، افراد برای فعالیت در عرصه صادرات و واردات، ملزم به دریافت کارت بازرگانی هستند. در واقع این کارت نوعی مجوز است که با در دست داشتن آن می‌توان تجارت خارجی انجام داد. این کارت برای اشخاص حقیقی و حقوقی صادر می‌شود. شرایط دریافت کارت بازرگانی داشتن حداقل ۲۴ سال سن، داشتن کسب و کار مشخص، تمکن مالی، عدم سو پیشینه است.
همچنین برای اشخاص حقوقی، برخورداری از حساب جاری به میزان ۲۰۰ میلیون تومان، اثبات عدم ورشکستگی و داشتن شرکت ثبت شده الزامیست. افراد برای دریافت این کارت باید به سامانه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و تجارت مراجعه نمایند. پس از ثبت نام اولیه وشرکت در کلاس آموزشی جهت تاییده اولیه کارت بازرگانی صادر خواهد شد. لازم به ذکر است هزینه دریافت این کارت (درسال ۱۴۰۱) ۱،۴۵۰،۰۰۰ تومان است.
ثبت کالا در گمرک
اشخاص حقیقی و حقوقی برای تجارت برون مرزی و و وارد کردن کالاهای خود به صورت قانونی موظف به دریافت مجوز ثبت سفارش کالا از سازمان توسعه و تجارت ایران هستند. درواقع این مجوز فایلی است که در روی آن کد ۸ رقمی درج شده است و تا بازه زمانی ۳تا ۶ ماه قابل استفاده و بعد از آن مجدد باید تمدید شود.
مدارک مورد نیاز برای امور گمرکی
اسناد و مدارکی که برای ترخیص کالا باید همراه داشته باشید به شرح زیر هستند:
- اسناد مربوط به بارنامه
- برگه‌های ترخیصیه
- مجوزها و گواهی مبدا
- فاکتورهای خرید کالا یا سیاهه خرید
- نامه برات یا اسناد مربوط به اعلامیه های تامین ارز
- برگه ها و اسناد پروفرما به همراه پیش فاکتور
- اسناد و مجوزهای ثبت سفارش کالا در سامانه تجارت
- لیست عدل بندی
- اسناد مربوط به پرداخت حقوق شرکت حمل و نقل
- برگه مربوط بیمه حمل و نقل کالاها
- اسناد مربوط به بیمه گمرکی کالاها
- پروانه بهره‌برداری کالاهای شرکت‌های تولیدی
- کاتالوگ و بروشورها
- مجوزهای ورود کالا به کشور
- کارت بازرگانی
- مجوزهای قانونی مربوط به سلامت، بهداشت و استانداردها کالاهای خارجی
- مجوزهای ترخیص کالا از گمرک
- کارت حق عمل کاری یا وکالت نامه قانونی برای ترخیص کاران
مراحل ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک نیاز به طی کردن فرایند و تشریفات خاصی دارد. در ادامه به شرح هر مرحله می‌پردازیم:
۱. دریافت اظهارنامه
اظهارنامه یکی از مهم‌ترین مدارک ترخیص کالا است. طبق ماده ۵۹ قانون امور گمرکی کشور، ترخیص کالا تنها با ارائه اظهارنامه امکان‌پذیر است. اشخاص برای دریافت اظهارنامه باید وارد سامانه جامع امور گمرکی شوند و آن را به صورت آنلاین از طریق این سایت تحویل گمرک دهند.
مدارک لازم برای اظهار نامه:
- بارنامه
- ترخیصیه
- پکینگ لیست
- پروفرماو
- گواهی مبدا
- مجوزهای قانونی
- بیمه نامه
- فاکتور
- کپی کارت بازرگانی
- مجوز ثبت سفارش
- کاتالوگ و بروشور
- وکالتنامه رسمی
- پروانه صادراتی
۲. احراز هویت
در این مرحله امور فنی گمرک هویت فرد را بررسی و به او شماره ثبت یا کوتاژ می‌دهد.
۳. کنترل کالا
کالا باید از سه مسیر سبز، زرد و قرمز رد شود. قرار گرفتن در خط زرد و قرمز یعنی کالا نیاز به بازبینی و بررسی بیشتری دارد. در نهایت مدیریت امور ارزیابی، کالا را با مدارکی که ارائه شده تطبیق داده و اظهارنامه را امضا می‌کند.
۴. اخذ مجوزهای لازم
در این مرحله فرد باید گواهی و مجواز‌های لازم را جهت آزادسازی کالا دریافت نماید.
۵. بررسی تعرفه کالا
کارشناسان تعرفه گمرکی کالا را بررسی و آن را با اظهارنامه و دیگر اسناد مطابقت می‌دهند.
۶. صندوق صدور و سند ترخیص
در این مرحله صاحب کالا باید هزینه تعیین شده از جانب گمرک را پرداخت کند و پس از دریافت فیش، پروانه سبز گمرک باری او صادرمی‌شود.
۷. خروج کالا
در نهایت انباردار پس از بررسی پروانه سبز گمرکی مجوز خروج کالا از اداره گمرک را صادر می‌کند.
هزینه ترخیص کالا به عوملی مانند میزان حقوق ورودی کالا، هزینه انبارداری، تعداد مجوزهای مورد نیاز، دستمزد ترخیص کالا وابسته است. هزینه‌های ترخیص به شکل مستقل از هزینه‌های ورود کالا دریافت می‌شوند.
پرداخت عوارض گمرکی (گوشی- کالا و…)
عوارض، مبلغی است که گمرک به نیابت از سازمان‌هایی مانند شهرداری، هلال احمر، راه و ترابری، آموزش و پرورش و… دریافت می‌کند و سپس به حساب آنها واریز می‌کند.
فرمول محاسبه عوارض گمرکی
(سود بازرگانی + حقوق گمرکی)* ۸ درصد
نکات مهم
- هزینه هرکدام از عوارض به صورت مجزا محاسبه می‌شوند و با ارزش کالای وارداتی ارتباطی ندارند.
- طبق قانون امور گمرکی عوارض کالا‌هایی مانند تنباکو و دخانیت که برای سلامتی مضر هستند، نرخ مالیاتشان از ۱۰ درصد تا ۴۵ درصد متغیر است.
سامانه امور گمرکی
همانطور که اشاره کردیم، اولین مرحله برای ترخیص کالا ثبت اظهارنامه است و فرایند انجام این کار تنها از طریق سامانه جامع امور گمرکی امکان‌پذیراست. بنابراین اگر قصد تجارت برون مرزی را دارید لازم است که با این سامانه به خوبی آشنایی داشته باشید.
برای استفاده از این سامانه باید با همراه داشتن کارت ملی، شناسنامه، کارت بازرگانی و عدم و برگه عدم سو پیشینه به نزدیک‌ترین گمرک محل مراجعه کنید تا یوزرنیم و رمرز پسورد Epl خود را دریافت نمایید.
حرف آخر
تمام فرایندی اداری که برای ترخیص کالا در کمرک انجام می‌شود را امور گمرکی می‌گویند. برای فعالیت در زمینه صادرات واردات، عضوت در سامانه امور گمرکی، داشتن کارت بازرگانی و مجوز ثبت سفارش کالا الزامیست.
