بسیاری از سفر روندگان دوست دارند که طراحی‌های بزرگ برای سفرشان داشته باشند. مثلا دور دریاچه ارومیه را بچرخند یا کویر مرکزی ایران را بپیمایند. در میان انواع سفرهایی که بر اساس موقعیت جغرافیایی تعریف می‌شود، سفر کردن در نوار شمالی ایران هم یکی از مقاصد جذاب است. سفر از آستارا در منتهی الیه غربی در خزر تا گنبد در گوشه شرقی نوار شمالی ایران می‌تواند درک بهتری به شما از موقعیت و وضعیت طبیعت شمالی ایران بدهد. از جنگل‌های انبوه غربی در گیلان تا تپه‌های استپی زیبا در گنبد. در اینجا می‌خواهیم کمی درباره دیدنیهای گنبد کاووس حرف بزنیم. یکی از زیباترین شهرهای ایران با طبیعتی متفاوت. شما ممکن است کیفیت جنگلی که در محمودآباد مازندران می‌بینید را در رودسر گیلان هم ببینید، اما بدون اغراق می‌توان گفت که کیفیت آب، خاک، پوشش گیاهی و رطوبتی را که در گنبد می‌بینید در جای دیگری از ایران نمی‌توانید تجربه کنید. برای همین اگر از علاقه‌مندان به سفر و گشت و گذار در ایران هستید و دوست دارید کیفیت خوبی از ایران را درک کنید به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما سری به جاهای دیدنی گنبد کاووس بزنید. شهری که شما را مسحور می‌کند.
نگاه کلی به دیدنیهای گنبد کاووس
بسیاری از جاهای دیدنی گنبد کاووس در دو دسته بزرگ تاریخی و طبیعی دسته‌بندی می‌شوند. به همین دلیل برای دیدن گنبد و زیبایی‌هایش باید خودتان را برای یک گشت‌وگذار تاریخی-طبیعی آماده کنید. همان‌طور که می‌دانید گنبد کاووس مساحت زیادی دارد و بخش بزرگی از خاک استان گلستان را به خود اختصاص داده است. برای همین اگر قصد دیدن اماکن گنبد کاووس را دارید باید خودتان را برای یک سفر هیجان‌انگیز در بخش بخش این جغرافیای زیبا آماده کنید. در یک نگاه کلی می‌توان جاهای دیدنی گنبد کاووس را در لیست زیر جای داد:
- گنبد قابوس
- شهر تاریخی جرجان
- زیارتگاه خالد نبی(ع)
- تالاب آلماگل
- تالاب آلاگل
- تالاب آجی گل
- سد گنبد کاووس
- روستای هیوه چی بالا
- روستای آق بند
- رودخانه آق بند
- مجتمع سوارکاری گنبد کاووس
- دریاچه مصنوعی گنبد کاووس
- گبری قلعه یا قلعه کافر
- رودخانه چهل چای
مطلب تکمیلی: با امکانات و شرایط زندگی در گنبد کاووس آشنا شوید
گنبد قابوس، بزرگترین برج آجری دنیا
بر فراز تپه‌ای در میانه شهر گنبد مهم‌ترین دیدنی این شهر و نماد خاص آن که حتی اسم شهر هم از آن برداشته شده خودنمایی می‌کند. «گنبد قابوس» که بزرگترین برج آجری دنیاست و از قرن چهارم هجری تاکنون در این شهر خودنمایی می‌کند. این برج ۵۳ متری آجری روی مقبره «قابوس بن وشمگیر» ساخته شده و یکی از دیدنیهای گنبد کاووس است.
بر فراز تپه ۱۵ متری بنای ۵۳ متری برج بنا شده و بالای آن هم گنبد مخروطی ۱۸ متری قرار دارد. این گنبد که بازمانده از زمان آل‌زیار است در زمان حکمرانی قابوس بن وشمگیر ساخته شده و در میانه میدانی است که اکنون به اسم باغ ملی گنبد شناخته می‌شود و در زمان ساخت، سربازخانه قابوس بن وشمگیر بود.
این برج کاربردهای نجومی هم دارد. چنانکه در بسیاری از شهرها میل یا برجی ساخته شده که جهت طلوع و غروب خورشید و روزهای انقلاب تابستانی و زمستانی را مشخص می‌کند. همچنین این برج کاربرد شهری هم داشته است. چنانکه معروف بوده در گذشته از چنین برج‌هایی برای مشخص کردن حریم شهرها و همچنین نمادی که مسافران و در راه ماندگان شهر را گم نکنند استفاده می‌شده است. به هر روی حالا یکی از بهترین و زیباترین گنبدهای آجری دنیا در شهر زیبای گنبد و در میانه باغی بزرگ قرار دارد و سالانه مسافران زیادی را به سمت و سوی خودش می‌کشد.
جرجان؛ دیوارهای تاریخی بیرون زده از دل خاک
یکی از جاهای دیدنی گنبد کاووس بقایای شهر جرجان است. شهری باستانی که حالا دیوارهایش از دل خاک بیرون زده است. این شهر در زمان خودش یکی از شهرهای مهم ایران بوده و در دوران تسلط عرب‌ها بر ایران یکی از شهرهای مهم و هم‌پایه ری، مرو و جندی‌شاپور شناخته می‌شد. این شهر تاریخی در سه کیلومتری غرب گنبد قرار دارد و می‌توانید در آن بقایای تمدنی از قرن سوم هجری را ببینید.
این شهر که خودش روی خرابه‌های یک شهر ساسانی ساخته شده تا دیوارهای گنبد قابوس ادامه داشته و حالا بخش‌های کمی از آن از دل خاک بیرون آمده است. شهری که در سال ۱۳۱۷ در فهرست آثار باستانی ایران به ثبت رسیده و هم اکنون هم در بخش‌هایی از آن، مطالعات باستان‌شناسی در جریان است.
زیارتگاه خالد نبی؛ گورستانی تاریخی و رمزآلود
می‌توان گفت که در میان اماکن گنبد کاووس دو نقطه شهرتی جهانی دارد. یکی گنبد قابوس و دیگری زیارتگاه خالد نبی. زیارتگاهی بر فراز تپه‌ای دیدنی با مناظری به شدت عجیب که در کنارش یکی از رازآلودترین گورستان‌های تاریخی ایران قرار دارد. خالد نبی و گورستان عجبش در ۸۵ کیلومتری شمال‌شرق گنبد کاووس و نزدیک شهر کلاله قرار دارند.
این گورستان تاریخی بر فراز کوه «گوگجه داغ» قرار دارد و شما در آن به جز نمادهای عجیب و غریب و فوق‌العاده‌ای که روی قبرها قرار دارد، می‌توانید مناظر طبیعی زیبایی را هم ببینید. بهترین فصل سفر به این گورستان و زیارتگاه، بهار به ویژه فروردین‌ماه است. چرا که در فروردین ماه بخش بزرگی از زمینهای گنبد زیر کشت کلزا می‌رود و گل‌های زرد کلزا در فروردین ماه به سبزی چمن و طبیعت اطرافش هماهنگی فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کنند.
تالاب‌های سه گانه گنبد
«آلماگل»، «آلاگل» و «آجی‌گل» سه تالاب مشهور گنبد هستند. جایی که زیستگاه پرندگان زیادی هستند و تنوع زیستی جذابی دارند. یک مقصد مطمئن برای پرنده‌نگرها و دوست‌داران طبیعت. آلماگل در ۵۵ کیلومتری شمال گنبد واقع شده و اگر وارد جاده گرگان به اینچه‌برون شوید و به سمت شمال برانید و راه روستای «تنگلی» را پیش بگیرید، به حوالی تالاب زیبای آلماگل می‌رسید.
آلماگل نقطه مرزی ایران و ترکمنستان است و البته همه ۲۰۷ هکتار وسعت آن کاملا در خاک ایران قرار دارد. در واقع این تالاب بخشی از مرز ایران را تشکیل می‌دهد. نیزارهای فراوان این تالاب یک مکان عالی برای زندگی پرندگان مهاجر است و برای همین بسیاری از این پرندگان در مسیر مهاجرت‌شان این تالاب را برای سکونت انتخاب می‌کنند. در کنار این تالاب، دو تالاب دیگر به نام‌های آلاگل و آجی‌گل قرار دارد.
اگر ۵ کیلومتر از تالاب آلماگل به سمت شمال حرکت کنید به تالاب دوم یعنی آجی‌گل می‌رسید. دسترسی به این تالاب از جاده آق‌قلا-اینچه برون راحت‌تر است. این تالاب هم مانند دو تالاب دیگر همسایه‌اش یک تالاب آب شور است و عمق آن در زمستان بیشتر و تا ۲.۵ متر می‌رسد.
آجی گل که سومین تالاب از مجموعه این تالاب‌های سه گانه است، بزرگترین آن‌ها هم به شمار می‌آید و ۳۶۰ هکتار وسعت دارد. عمق آن هم از سایرین بیشتر است و در فصل‌های پرآب یعنی زمستان تا ۵ متر هم عمق دارد. بهترین زمان برای بازدید از این سه تالاب زیبا زمستان است. وقتی که هم تالاب پر آب است و هم پرندگان بیشتری در نیزارهای اطراف آن زندگی می‌کنند.
سد گنبد کاووس
اگر در بهار به گنبد کاووس می‌روید، حتما باید از سد گنبد کاووس هم دیدن کنید. جایی که تپه‌های سبز و زردش انعکاس زیبایی در دریاچه سد گنبد کاووس ایجاد می‌کنند و به شما فرصت می‌دهند یکی از زیباترین مناظر طبیعی این استان را ببینید. سد گنبد کاووس در ۱۲ کیلومتری شمال شرق گنبد قرار دارد. این سد روی رودخانه گرگان‌رود قرار دارد و دریاچه زیبایی پشت این سد خاکی پدید آمده است. این دریاچه در کنار تپه‌های فراوان اطرافش یکی از تفرج‌گاه‌های اصلی گنبدی‌ها است. پوشش گیاهی جذاب این ناحیه و دریاچه مصنوعی هم موجب شده تا سد گنبد کاووس به یکی از سکونت‌گاه‌های حیوانات وحشی تبدیل شده و حیات وحش متنوعی در اطراف آن شکل بگیرد.
روستاهای دیدنی گنبد کاووس
روستاهای دیدنی گنبد کاووس هم می‌توانند یک مقصد خوب در سفر به این شهر باشند. به ویژه اینکه در این شهرستان با گشت‌وگذار می‌توانید روستاهای بکر و کمتر شناخته شده؛ اما با مناظر فوق‌العاده زیبا را بیابید. یکی از روستاهای دیدنی گنبد کاووس «هیوه چی بالا» است. این روستا در جنوب غرب گنبد و در حوالی راه دسترسی گنبد به آق‌قلا قرار دارد. اگر به این روستا سفر کنید احساس می‌کنید وارد یکی از کارت پستال‌های کلاسیک قدیمی شده‌اید. خانه‌های روستایی و تنک که در یک چمنزار زیبا پخش شده‌اند و روخانه‌ای جای در کنار با پس زمینهای از کوه‌های ستبر خلاصه‌ای کوتاه از چیزی است که در این روستا می‌بینید. همان‌طور که گفتم روستاهایی از این دست در گنبد فراوان است و کافی است کمی اهل جست‌وجو باشید تا بتوانید چنین مناظر بکر و زیبایی را پیدا کنید.
میدان اسبدوانی گنبد کاووس
اگر به گنبد سفر کنید، خیلی محتمل است که یک قالیچه ترکمن به عنوان سوغات سفر بخرید. یا احتمال دارد که دل را به دریا بزنید و در یک «اوی» یا آلاچیق سنتی ترکمن‌ها سکونت کنید یا در رستورانی چکدرمه بخورید. این‌ها احتمالا بخشی از تجربه‌های منحصر به فرد شما از این شهر خواهد بود.
اگر می‌خواهید این تجربه سفر را کامل‌تر کنید، حتما باید سری به میدان اسبدوانی گنبد هم بزنید و تجربه‌ای از اسب‌های ترکمنی را داشته باشید. برای همین احتمالا باید جوری تنظیم کنید که بهار یا پاییز در گنبد باشید. البته که بهترین فصل سفر به گنبد در بهار است و برای همین حتما خاطرتان باشد که یک بهار در گنبد باشید تا هم سبزی چمنزارها و زردی مزارع کلزا و زیبایی شقایق‌های این سرزمین زیبا را ببینید و هم یک مسابقه جذاب اسبدوانی را ببینید که هیجان میدانش چیزی شبیه هیجان یک مسابقه فوتبال است.
دریاچه مصنوعی گنبد کاووس
دریاچه مصنوعی گنبد کاووس یکی از جاهای دیدنی گنبد کاووس در ورودی شهر است. مساحت این دریاچه پنج هکتار است و در آن ۱۲۰ هزار متر مکعب آب جای می‌گیرد. در دریاچه مصنوعی گنبد کاووس امکانات تفریحی برای شهروندان در نظر گرفته شده و این مسئله آن را به مکانی محبوب برای شهروندان تبدیل کرده است.
هزینه بازدید از جاهای دیدنی گنبد کاووس (دی ۱۴۰۰)
| گنبد قابوس | برای اتباع ایرانی ۵ هزار تومان |
| برای توریست‌های خارجی ۳۰ هزار تومان | |
| شهر تاریخی جرجان | ۵ هزار تومان |
| زیارتگاه خالد نبی | رایگان |
| گورستان خالد نبی | رایگان |
| تالاب‌های سه گانه گنبد | رایگان |
| میدان اسبدوانی گنبد کاووس | متغیر بین ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان |
