اگر سن‌وسالتان به یخچال‌هایی که برفک می‌زد برسد، حتماً یادتان هست که بزرگترها چقدر سختی می‌کشیدند تا برفک یخچال را تمیز کنند. یکی از علت‌های تشکیل برفک در یخچال، درست کار نکردن سیستم خنک‌کننده یخچال است. در واقع چون سرما نمی‌تواد به‌خوبی در فضای یخچال جابه‌جا شود، برفک می‌زند. همین برفک خودش عاملی است که از سرد شدن و کاهش دمای یخچال جلوگیری می‌کند.
یکی دیگر از علامت‌هایی که نشان می‌دهد سیستم خنک‌کننده یخچال اشکال دارد، گرم شدن دمای یخچال است.
زمان‌هایی که ناگهان برق می‌رود و یخچال از کار می‌افتد یا به هر دلیلی دچار مشکل میشود، سیستم خنک‌کننده آن‌ها از کار می‌افتد. در این مواقع تازه به کاربرد و ضروری بودن یخچال در زندگی روزمره پی می‌بریم. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، معمولاْ دنبال جای خالی در یخچال خانه دوستان و همسایه‌ها می‌گردیم تا مواد غذایی داخل یخچال‌مان را از خراب‌شدن، نجات دهیم.
یخچال‌ها با برندهای مختلف ایرانی و خارجی روزبه‌روز پیشرفته‌تر می‌شوند و طراحی‌های متفاوتی دارند. شاید سوال شما هم باشد که سیستم خنک‌کننده یخچال چگونه کار می‌کند و آیا در یخچال‌های مختلف متفاوت است؟ در این مطلب همراه ما باشید تا جواب این سوالات را با هم بررسی کنیم.
برفک فریزر چطور ایجاد میشود؟
وقتی هوای گرم با یک جسم سرد تماس پیدا کند، جسم سرد برای حفظ تعادل دمایی، مقداری از رطوبت خود را از دست خواهد داد و این رطوبت نیز به شکل قطرات آب بر روی جسم سرد شکل می‌گیرد. اگر رطوبت هوا زیاد باشد، سرعت تشکیل و مقدار این قطرات بیشتر خواهد شد. این فرآیند در مورد یخچال‌وفریزر نیز صدق می‌کند. به این مفهوم که وقتی درب یخچال را باز کرده یا ماده غذایی گرمی را درون یخچال می‌گذارید، در اصل مقداری هوای گرم را وارد یخچال خواهید کرد.
وقتی این هوای گرم با هوای سرد یا اجزای سرد داخل یخچال برخورد کند، طبق آنچه گفتیم به‌صورت قطرات آب روی بدنه، کانال سردکننده و مواد غذایی ظاهر میشود. با کار کردن کندانسور و انتقال هوای سرد بیشتر برای به تعادل رساندن هوای سرد داخل یخچال، این قطرات آب به‌وجود آمده به برفک تبدیل خواهند شد و به این ترتیب برفک شکل خواهد گرفت.
دلایل ایجاد برفک
یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد برفک در یخچال‌وفریزر، درست کار نکردن سیستم خنک‌کننده است. اگر سیستم خنک‌کننده عملکرد درستی نداشته باشد نمی‌تواند سرمای لازم برای خنک کردن محفظه داخلی یخچال را فراهم کند و از طرفی نمی‌تواند گرمای مواد غذایی را از آن‌ها بگیرد. به این ترتیب، اولین نشانه از خراب بودن سیستم خنک کننده یک یخچال فریزر، کاهش سرمای درون یخچال و ایجاد برفک خواهد بود.
ضرورت آب شدن برفک یخچال وفریزر
آب شدن برفک یخچال‌وفریزر یک امر ضروری است که باید هر چه سریعتر فکری به حال آن کنید. چون لایه‌های برفکی که روی لوله‌های خنک‌کننده ایجاد می‌شوند ،مانند یک عایق انتقال برودت هوا عمل کرده و در نتیجه ضریب انتقال برودت را کاهش می‌دهند به این مفهوم که سرمای ایجاد شده کاهش پیدا کرده و در نتیجه دمای داخل یخچال افزایش پیدا می‌کند. از طرفی برفکی که روی لوله‌ها ایجاد می‌شوند مانعی در مقابل ایجاد هوای سرد توسط کندانسور بوده و در نتیجه سرمای ایجاد شده مجدداً کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که برای عملکرد درست یخچال فریزر، آب شدن برفک‌ها و جلوگیری از ایجاد مجدد آن‌ها امری ضروری است.
اگر برفک یخچال فریزر بیش از حد ایجاد شود در اصل در کار تبادل دما بین قسمت‌های مختلف یخچال اختلال ایجاد خواهد کرد و به این ترتیب یک عامل ساده می‌تواند عملکرد یخچال را مختل کند. این مشکل بیشتر در یخچال‌های قدیمی دیده می‌شد و حالا شرکت‌های تولیدکننده یخچال و فریزر محصولاتی تولید می‌کنند که در آن‌ها برفک‌ها به صورت خودکار آب شده و نیازی نیست شما کاری انجام دهید.
انواع یخچال‌ها از نظر سیستم برفک زدایی یا یخ‌زدایی
به‌دلیل وجود رطوبت ناشی از مواد غذایی موجود در یخچال‌وفریزر و سرمای هوای آن، ایجاد برفک امری طبیعی است؛ اما سیستم‌هایی طراحی و تولید شده‌اند که برفک‌های تشکیل شده را به‌صورت خودکار از بین می‌برند. برای یخ‌زدایی از یخچال دو اصطلاح فنی متداول است که شامل سیستم دیفراست (Defrost) و سیستم نوفراست (NoFrost) خواهد بود، به این ترتیب یخچال‌ها به دو دسته کلی “با برفک” و “بدون برفک” تقسیم می‌شوند.
بیشتر بدانید؛ تفاوت یخچال‌های نوفراست و دیفراست
گازهای خنک کننده کدامند؟
در گذشته‌های دور که برق همه جا در دسترس نبود، از گاز آمونیاک برای خنک کردن یخچال استفاده می‌کردند. این گاز با گرما منبسط شده و در مسیر حرکت می‌کرد و باعث خنک شدن یخچال می‌شد. حتما این سوال برایتان پیش آمد که اگر برق نبود، اصلا یخچال چگونه کار می‌کرد؟
این یخچال‌های خیلی قدیمی نفتی بودند. خوب است بدانید که آمونیاک، یک گاز سمی است و استاندارد نیست. از همین‌رو امروزه از گاز فریون یا فرئون به جای آمونیاک استفاده می‌کنند که معایب آن را ندارد.
مسیر حرکت گاز خنک کننده کجاست؟
مسیری که گاز فرئون از آن عبور می‌کند تا یخچال خنک شود، سه جز اصلی دارد:
- کمپرسور یا همان موتور یخچال که از سوپاپ و پیستون و میلنگ تشکیل شده است.
- قطعه اواپراتور یا محفظه خنک‌کننده که به زبان ساده‌تر سردخانه است.
- رادیاتور یا لوله‌های فلزی پیچ‌پیچی پشت یخچال که حرارت را منتقل می‌کند.
سیستم خنک‌کننده یخچال چگونه کار می‌کند؟
کاهش دمای یخچال در همه انواع مدل یخچال‌هال مختلف به وسیله گازهای خنک‌کننده که به آن سرماساز هم می‌گویند، انجام میشود.
وقتی یخچال شروع به‌کار می‌کند، گاز خنک‌کننده‌ای که در موتور یخچال است به سردخانه فرستاده میشود. سرما در سردخانه از گاز گرفته میشود و موتور با یک عملیات مکشی گاز را به رادیاتور پشت یخچال می‌فرستد.
در رادیاتور دوباره عمل خنک کردن گاز انجام میشود و موتور دوباره گاز را به حرکت در می‌آورد. این فرایند مرتب تکرار میشود تا محیط سردخانه، به دمای معین و تنظیم شده برسد و یخچال بتواند گرمای مواد غذایی را گرفته و آن‌ها را درون محفظه خود سرد نگه دارد. گرمای گاز یخچال به به محیط اطراف داده میشود و برای همین است که همیشه در پشت یخچال گرما را حس می‌کنید.
یکی از قطعات یخچال که به‌طور غیرمستقیم به عملیات سیستم خنک‌کننده یخچال کمک می‌کند، ترموستات است. ترموستات موتور یخچال را روشن و خاموش می‌کند و سیستم خنک کردن یخچال را کامل می‌کند. وقتی سنسور ترموستات تشخیص می‌دهد که فضای داخلی یخچال به قدر کافی خنک است، موتور را خاموش می‌کند و وقتی سنسور تشخیص می‌دهد یخچال گرم است، موتور را روشن می‌کند تا عملیات خنک‌سازی یخچال آغاز شود.
البته در یخچال‌هایی که از تکنولوژی‌های جدیدتر استفاده می‌کنند، ممکن است از موتور BLCD استفاده کنند. این مدل موتور به‌صورت خودکار، دور موتور را تنظیم می‌کند و گردش هوای خنک را با نحوه استفاده از یخچال، هماهنگ می‌کند تا درجه سرما را تنظیم کند.
در ابتدای مطلب گفتیم که اگر سیستم خنک‌کننده یخچال خوب کار نکند، برفک درست میشود. برفک هنگامی درست میشود که هوای گرم در مجاورت جسم سرد باشد. مثلا فرض کنید در یخچال را باز می‌کنیم و یک قابلمه داغ را داخل یخچال خنک می‌گذاریم.
در این موقعیت هوای گرم به‌شکل قطرات آب در می‌آید. هر چه تفاوت دما بیشتر باشد، سرعت تشکیل قطرات آب هم بیشتر میشود و به‌صورت لایه برف یا یخ، روی سردخانه یخچال درست میشود. در اصطلاح به این پدیده برفک می‌گوییم. برفک یخچال را دچار مشکل می‌کند و باعث اختلال در تبادل حرارت میشود.
البته یخچال‌های امروزی بیشترشان سیستمی دارند که بتوانند به‌صورت اتوماتیک برفک‌ها را از بین ببرند.
انواع یخچال از نظر سیستم خنک‌کننده
امکان دارد هنگامی که برای خرید یخچال به بازار می‌روید، نام نوفراست و دیفراست به گوشتان بخورد! حالا ببنیم این اصطلاحات به چه معناست؟
- یخچال نوفراست: یا بدون برفک، طوری طراحی شده‌اند که اصلاً برفک نمی‌زنند. اینکه یخچال اصلا برفک نزند، واقعا خوب است. اما خبر بد این است که اگر این یخچال‌ها واقعاً از نوع نوفراست باشند، بسیار گران هستند.
- یخچال‌های دیفراست: یخچال‌هایی هستند که برفک‌گیری و عملیات آب‌کردن برفک در آن‌ها به‌شکل دستی انجام میشود؛ یعنی هر وقت برفک در آن‌ها درست شد، باید آپشن یا مثلا دکمه‌ای را فشار دهیم تا برفک‌ها آب شوند. این یخچال‌ها قیمت معقولانه‌تری دارند و در صورتی‌که تنظیماتشان هم دچار مشکل و یا خراب شوند، تعمیرکار راحت‌تر می‌تواند آن‌ها را تعمیر کند.
برای دیدن آگهی‌های یخچال در دیوار کلیک کنید
فناوری جدید در سیستم خنک‌کننده یخچال
- در یخچال‌هایی با تکنولوژی به‌روز و جدید ممکن است گزینه سیستم جریان هوای چندگانه وجود داشته باشد. به‌دلیل وجود چند دریچه، جریان هوای خنک در تمام طبقات یخچال به سرعت و یکنواخت پخش میشود. این جریان هوای خنک و یکپارچه کمک می‌کند تا موادغذایی دیرتر خراب شوند و میکروب‌هایی که غذا را آلوده می‌کنند، مجال رشد پیدا نکنند.
- از دیگر فناوریهای جدید در سیستم خنک‌کننده یخچال سوپرکول یا برنامه سرمایش سریع است. وقتی غذایی جدید و گرم‌تر از بقیه مواد غذایی داخل یخچال می‌گذاریم، ممکن است دمای یخچال بالاتر برود و انرژی بیشتری برای کم کردن دما در یخچال مصرف شود. این برنامه باعث میشود دما سریعتر کاهش پیدا کند و مواد جدید هم دو درجه خنک‌تر شوند.
- سیستم خنک‌کننده یخچال با یون سبز (منظور از آن مجرایی است که دارای ماده کاتیکان و یون سبز است). براساس این طراحی، هوای تصفیه نشده از داخل مجرای دارای یون سبز و کاتیکان عبور می‌کند، تصفیه میشود و باکتری‌های آن از بین می‌رود. سپس هوای خنک با یون‌های سبز در جهات مختلف و در تمام طبقات یخچال به‌طور یکسان پخش میشود.
