در هنگام معامله خودرو فرقی نمی‌کند که فروشنده هستید یا خریدار، در هر صورت شما باید نکاتی را درباره نحوه نوشتن مبایعه‌نامه خودرو یا همان قولنامه ماشین بدانید.
احتمالاً شما هم مانند بسیاری افراد از این موضوع اطلاع ندارید، اما بد نیست بدانید که قولنامه‌ای که حتی به صورت دستی بر روی یک تکه کاغذ ساده نوشته می‌شود، زمانی که هر دو طرف معامله آن را امضا می‌کنند، وجاهت قانونی پیدا می‌کند. بنابراین، شما می‌توانید بر اساس بندها و شروط قید شما در قولنامه، نسبت به آن عمل کنید یا آن را فسخ کنید.
شما در هنگام خرید و فروش خودرو باید بدانید که یک مبایعه‌نامه چه به صورت دستی و چه در سایر فرمت‌ها و قالب‌های آماده، طرفین معامله را نسبت به اجرای آن متعهد می‌کند. بنابراین لازم است که در زمان نوشتن قولنامه ماشین نکات مهم آن را بدانید و قولنامه را خیلی دقیق بنویسید؛ حتی اگر قرار است خودرویی به دوست یا آشنا بفروشید (یا از آن‌ها بخرید).
راهنمای نوشتن قولنامه ماشین
آنچه در ابتدا باید بدانید این است که قولنامه ماشین شامل بخش‌ها و قسمت‌های مختلفی است که هر یک از این قسمت‌ها را یک ماده می‌نامند. اگر از فرم‌های آماده برای نوشتن قولنامه ماشین استفاده می‌کنید، این ماده‌ها به شکل پیش‌فرض در آن وجود دارند و شما فقط باید بخش‌های مربوط به هر کدام را پر کنید.
با این حال، اگر قصد دارید که قولنامه را به شکل سنتی و دستی تهیه کنید، باید همه این ماده‌های مورد نیاز در قولنامه شما وجود داشته باشند. ماده‌ها و بخش‌های تشکیل‌دهنده مختلف یک قولنامه خودرو عبارتند از:
ماده ۱ – مشخصات طرفین معامله
در این بخش از قولنامه مشخصات دو طرف معالمه، یعنی خریدار و فروشنده، باید نوشته شود. این مشخصات عبارتند از:
- نام و نام خانوادگی
- نام پدر
- شماره شناسنامه و محل صدور آن
- تاریخ تولد
- کد ملی
- شغل
- آدرس محل سکونت
- شماره تلفن
همچنین، اگر قرار است با شخص حقوقی معامله‌ای را انجام دهید، باید مشخصات زیر را در قولنامه وارد کنید:
- نام شرکت
- شماره ثبت
- شناسه ملی
- کد اقتصادی
- نشانی
- کد پستی
- نام صاحبان امضای مجاز (کسانی که در شرکت باید یک قرارداد را امضا کنند تا قرارداد دارای اعتبار باشد)
توجه داشته باشید اگر شخصی عنوان نماینده یا وکیل از یک شخص حقیقی یا حقوقی با شما پای معامله آماده است، حتماً مطمئن شوید که این شخص اخیارات لازم را داشته باشد و حتماً در قونامه ماشین ذکر کنید که او نماینده (وکیل) شخص دیگری است.
بیشتر بخوانید: صفر تا صد بیمه خودرو
ماده ۲ – موضوع و مشخصات مورد معامله
در این ماده از قولنامه باید ذکر کنید که موضوع این مبایعه‌نامه فروش ماشین به خریدار است و قرار است در قبال آن خریدار به شما مبلغ مشخصی پرداخت کند.
به علاوه اینکه در این بند باید مشخصات کالای مورد معامله، که همان خودرو است، نوشته شود. مشخصاتی از خودرو که باید در این ماده نوشته شود عبارتند از:
- نوع خودرو
- سیستم آن
- رنگ و مدل آن
- شماره شهربانی
- شماره موتور
- شماره شاسی
- شماره بدنه
ماده ۳ – مبلغ معامله
در این بخش شما باید قیمت و شرایط پرداخت خودرو را به شکل زیر بنویسید:
قیمت کل معامله، مبلغ …………………. ریال است که مبلغ …………………. ریال به‌صورت …………………. تحویل فروشنده شد و باقی مبلغ به‌صورت …………………. پس از انتقال قطعی سند خودرو تحویل داده خواهد شد.
- نکته ۱: در بخش مربوط به مبلغ باید بنویسید که چه مقدار به صورت نقدی و چه مقدار از آن بوسیله چک پرداخت می‌شود.
- نکته ۲: مشخصات چک، تعداد و تاریخ آن را باید در قولنامه ماشین بنویسید.
- نکته ۲: شماره حساب یا شماره شبایی را که قرار است مبلغ به آن وارد شود را در قولنامه ذکر کنید.
- نکته ۴: تاریخ‌هایی را که در آن مبلغ را نقدی پرداخت می‌کنید در قولنامه ذکر کنید.
ماده ۴ – شرایط معامله
در این بند از قولنامه خودرو باید شرایط معامله را به دقت ذکر کنید. در این بند معمولاً موارد زیر را ذکر می‌کنند:
- زمان حضور خریدار و فروشنده در مرکز تعویض پلاک
- زمان سند زدن
- زمان پرداخت وجه معامله
- و سایر شرایط معامله
خوب است بدانید که در این ماده از مبایعه‌نامه خودرو شما می‌توانید همه شروط را قید کنید. پیشنهاد ما به شما این است که در زمان تنظیم قولنامه ماشین، همه شروط معامله را قید کنید تا در صورت نیاز بتوانید برای فسخ معامله اقدام کنید.
نکات مهم در نوشتن قولنامه ماشین چه هستند؟
در ادامه درباره نکات مهم که در نوشتن قولنامه باید آن‌ها را رعایت کرد، صحبت می‌کنیم. برخی از شروط مهمی که باید در متن قولنامه ماشین آورده شوند عبارتند از:
۱ – حضور نداشتن هر یک از طرفین در دفترخانه اسناد رسمی (شماره دفترخانه را بنویسید) در زمان مقرر، عدم ارائه مستندات و مدارک لازم برای تنظیم سند از طرف فروشنده و عدم پرداخت ثمن تا تاریخ (…./…./…..) توسط خریدار موجب فسخ معامله می‌شود.
همانطور که می‌بینید در بند بالا، علاوه‌بر پیش‌بینی حق فسخ برای وقتی که یکی از طرفین معامله به تعهداتش عمل نمی‌کند، مبلغی به عنوان جریمه در نظر گرفته شده است.
۲- در مورد حق فسخ در معاملات باید این را بدانید که وجود بند مربوط به وجود یا عدم وجود حق فسخ به توافق طرفین بستگی دارد. این توافق می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود:
- هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ نداشته باشند
- هر دو طرف معامله حق فسخ داشته باشند
- فقط یکی از طرفین حق فسخ معامله را داشته باشد
- هر یک از طرفین که قصد فسخ معامله را داشته باشد باید جریمه بپردازد
نکته ۱: چنانچه در متن قولنامه ماشین به حق فسخ معامله اشاره‌ای نشود به این معنی است که هیچ یک از طرفی حق فسخ معامله را ندارند.
نکته ۲: معمولاً در فرم‌های آماده مبایعه نامه خودرو بندی شبیه به بند زیر به عنوان حق فسخ قرار دارد:
همه خیارات از جمله خیار غبن به هر عنوان ادعا و به هر میزان اسقاط شد. موارد تقلب و تدلیس از این موضوع مستثنی است.
۳ – مسئولیت هر نوع تخلف مانند تخلفات راهنمایی و رانندگی، کیفری و مدنی که با استفاده از خودروی تحت معامله انجام شده باشد به عهده فروشنده است. همچنین، مسئولیت خرابی و آسیب‌های وارد شده به خودرو تا زمان تحویل نیز بر عهده فروشنده است.
بیشتر بخوانید: نحوه استعلام خلافی خودرو
۴ – یکی از مهمترین شرایط درباره خودروی تحت معامله این است که به عنوان خریدار باید خودرو، لوازم جانبی آن، اسناد و مدارک مربوط به آن و بیمه‌نامه آن را پیش از نوشتن قولنامه بررسی کنید و همهٔ این موارد را در قولنامه ذکر کنید. نمونه:
«مورد معامله با تمام لوازم موجود و اسناد و مدارک، با رویت کامل فنی و بدنه توسط خریدار و کارشناس مورد اعتماد او صورت گرفت و از کمیت و کیفیت آن آگاه است. بنابراین خریدار نمی‌تواند پس از امضای این قرارداد ادعایی نسبت به عدم سلامت فنی و بدنه خودرو داشته باشد.»
نکته ۳: واضح است که با امضای این بند، خریدار عملاً حق فسخ معامله را به دلیل ایرادهای فنی یا کمبود لوازم جانبی یا مدارک از دست می‌دهد. اگر خریدار خودرو هستید، حتماً پیش از امضای قولنامه، خودرو را به یک کارشناس ماهر نشان دهید تا از سلامت فنی آن اطمینان پیدا کنید. حتماً لوازم جانبی و بیمه‌نامه خودرو را هم بررسی کنید.
۵ – در انتهای کاغذ قولنامه، فضایی برای امضای فروشنده، خریدار و شهود در نظر گرفته شده است که باید پُر شود. قولنامه ماشین حتماً باید در دو برگ نوشته شود. بنابراین بهتر است هنگام نوشتن قولنامه از کاربن استفاده کنید تا هرآنچه که نوشته می‌شود، در برگهٔ دوم نیز ثبت شود. همچنین، در قرارداد خود ذکر کنید که چند نسخه از قولنامه وجود دارد.
نکته ۴: پیشنهاد می‌کنیم که متن قولنامه توسط کامپیوتر یا ماشین تحریر نوشته شود. با این حال، اگر قولنامه را به صورت دستی می‌نویسید حتماً متن آن باید خوانا باشد. اگر در حین نوشتن قولنامه، اطلاعاتی به اشتباه وارد شد، حتماً در انتها باید درباره آن توضیح دهید و فروشنده و شاهدان هم باید صحت آن توضیح را امضا کنند.
نکته ۵: توجه داشته باشید که هنگام امضا کردن برگه‌ها حتماً کاربن را بردارید. امضای برگه‌ها باید به صورت دستی انجام شود و نباید از کاربن برای امضا استفاده شود.
پیشنهاد می‌کنیم برای خرید و فروش خودرو از سرویس کارشناسی خودرو کارنامه استفاده کنید. در این صورت، کارشناسان کارنامه در زمینهٔ تنظیم قراردادهای قانونی نیز به شما کمک می‌کنند تا معامله‌ای مطمئن داشته باشید.
نمونه قولنامه ماشین
در تصویر زیر یک نمونه از مبایعه نامه خودرو را مشاهده می‌کنید که همه موارد گفته شد در بالا در آن رعایت شده است:
نوشتن قولنامه ماشین به صورت دستی
همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، گاهی اوقات قولنامه‌های خودرو به صورتی دستی بین طرفین و بر روی یک برگه کاغذ نوشته می‌شوند که در آن خبری از آرم و نشان قوه قضاییه وجود ندارد.
این نوع قولنامه بیشتر زمانی کاربرد دارد که خریدار و فروشنده همدیگر را می‌شناسند و به هر دلیلی برای خرید و فروش خودرو بین خودشان توافق کرده‌اند و قصد دارند که معامله را بین خودشان تمام کنند.
توجه داشته باشید که شرایط و مفاد موجود در قولنامه دستی خودرو هیچ تفاوتی با فرم‌های قولنامه آماده ندارد و همان بندها باید به شکلی واضخ و روشن در آن قید شوند.
سوالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که آیا قولنامه دستی ماشین اعتبار دارد؟
بیشتر بخوانید: مراحل و مدارک تعویض پلاک خودرو
آیا قولنامه دستی خودرو معتبر است؟
در پاسخ این سوال باید گفت از نظر مراجع قضایی قولنامه دستی ماشین معتبر است. به این صورت که حتی اگر فقط خود فروشنده و خریدار آن را امضا کرده باشند و توسط هیچ شاهدی هم امضا نشده باشد، باز هم این قرارداد معتبر است. باید توجه کنید که امضای شهود تنها برای این است که روند اثبات ادعا ساده‌تر شود و در اعتبار خود قولنامه تاثیری ندارد. چنانچه هر یک از طرفین قرارداد به تعهدات خودش عمل نکند، طرف دیگر می‌تواند همراه با نسخه دستی قولنامه خود برای شکایت به مراجع قضایی مراجعه کند.
البته باید گفت که شاکی تنها زمانی می‌تواند ادعای خودش را اثبات کند که همه چیز به صورت خوانا و بدون ابهام در قولنامه قید شده باشد و هیچ یک از امضاها جعلی نباشند.
بنابراین توجه کنید زمان نوشتن قولنامه ماشین به صورت دستی، حتماً متون و اطلاعات را با خط خوانا بنویسید. همچنین، بندها و موارد قرارداد باید واضح، شفاف و بدون ابهام باشند. مبلغ توافق شده را هم به صورت عدد و هم به شکل حروف وارد کنید. حتی می‌توانید جهت اطمینان بیشتر بر روی مبلغ چسب بزنید تا امکان دست بردن در آن وجود نداشته باشد.
همچنین، حتماً در قولنامه خود شرایط فسخ را ذکر کنید. بهتر است برای اطمینان بیشتر از شخص سومی بخواهید که به عنوان شاهد قولنامه را امضا کند. فراموش نکنید که تنها آنچه که می‌نویسید نزد دادگاه سندیت دارد و هیچ کلام ردوبدل شده‌ای نزد دادگاه اعتبار ندارد.
هزینه نوشتن قولنامه ماشین چقدر است؟
به طور کلی، مرسوم است که برای نوشتن قولنامه (چه به شکل دستی و چه به صورت آماده) مبلغی را به نویسنده قولنامه پرداخت می‌کنند. معمولاً هزینه نوشتن قولنامه درصدی از مبلغ ماشین معامله شده است.
معمولاً هزینه نوشتن قولنامه ۱ تا ۱/۴ درصد از قیمت خودروی معامله شده است که باید به نویسنده قولنامه پرداخت شود که رسم این است که این هزینه بین خریدار و فروشنده تقسیم می‌شود. با این حال، ممکن است قولنامه توسط شخصی آشنا نوشته شود و از شما پولی دریافت نکند.
امیدواریم که این مطلب توانسته باشد همه نکات مهم مربوط به نوشتن قولنامه ماشین را برایتا توضیح دهد. تجربه شما در زمینه نوشتن قولنامه خودرو چیست؟ نظرات و تجربیات خودتان را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما و سایر خوانندگان دیوار در میان بگذارید.
