با از راه رسیدن پاییز شهروندان شهرهای بزرگ ایران خودشان را برای پدیده وارونگی و آلودگی هوا آماده می‌کنند. مثل همیشه وقتی پدیده‌ای به بحران اول زندگی شهروندان تبدیل می‌شود، مسئولان هم به فکر راه‌های حل آن و چاره‌اندیشی برایش می‌افتند. همه کارشناسان متفق‌القول هستند که یک راه‌حل قطعی و تاثیرگذار برای حل مسئله آلودگی هوا در ایران، توسعه حمل‌ونقل عمومی است. در این میان مهم‌ترین چیز برای مسئولان تأمین زیرساخت‌های حمل‌ونقل عمومی مانند واردات اتوبوس به ایران است.
کمبود اتوبوس و واگن‌های مترو مهم‌ترین مسئله‌ای است که موجب شده حجم نقل و انتقال مسافران در روز کاهش یابد. یکی از راه‌ها برای حل این مسئله واگذاری اجازه واردات اتوبوس به ایران توسط بخش خصوصی است. از ابتدای امسال صحبت‌هایی در خصوص واردات اتوبوس دست‌دوم برای بخش حمل‌ونقل کشور هم به میان آمد که هنوز به نتیجه نرسیده است. در این مقاله تلاش داریم به مسئله واردات اتوبوس به ایران و همه حواشی آن بپردازیم.
دولت اجازه واردات اتوبوس را به شهرداری‌ها بدهد
نایب رییس شورای اسلامی شهر تهران گفت:
«حمل‌ونقل عمومی پایتخت تا پایان سال جاری به کمک دولت برای خرید اتوبوسهای داخلی و واردات اتوبوس‌ها در نقطه قابل قبولی قرار می‌گیرد. آماره نشان می‌دهد که در یک سال اخیر ۵۹۱ دستگاه اتوبوس شهری در تهران به دلیل مشکلات فنی و آلاینده بودن از رده خارج شده‌اند. در مقابل این عدد مهم خروجی شهرداری تهران تنها توانسته ۲۰۰ دستگاه اتوبوس جدید را به ناوگان حمل‌ونقل عمومی اضافه کند که این تعداد هم با همکاری وزارت کشور خریداری شده است.»
- مقایسه این اعداد نشان می‌دهد که اولا در نقطه صفر تعداد مسافران درون شهری تهران چند برابر ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل هستند.
- در مرحله دوم می‌بینیم که همین ناوگان حمل‌ونقل هم به‌جای توسعه در حال کوچک و کوچکتر شدن است.
- نکته ناراحت‌کننده اینکه در صورت عدم صدور مجوز واردات اتوبوس این وضعیت روی یک نمودار نزولی به وضعیت بد و بدتر نزدیک خواهد شد.
- مسئله واردات اتوبوس و نتیجه‌بخش بودن این سیاست در بهبود وضعیت حمل‌ونقل عمومی موضوعی است که پرویز سروری، نایب رئیس شورای شهر تهران هم به آن باور دارد.
سروری در این زمینه می‌گوید: «امیدواریم مقدمات لازم به گونه‌ای فراهم شود که تا پایان سال به حدود ۴۵۰۰ دستگاه اتوبوس در تهران برسیم. قرداد با شرکت‌های داخلی منعقد شده است اما تلقی غلطی برای برخی برای تامین نیاز از شرکت‌های داخلی و خرید از آنها وجود دارد.
در حال حاضر تولید داخل بیش از این توان پاسخگویی ندارد و نمی‌توان تقاضا را متوقف نگه داریم. بنابراین دولت باید اجازه دهد مازاد را از بیرون کشور واردات داشته باشیم. بی‌تردید حمل‌ونقل عمومی از اهمیت به‌سزایی برخوردار است و آلودگی هوا، ترافیک و… به این موضوع مرتبط است و جان مردم مهم است.
ما مدافع تولید داخل و خرید آن هستیم؛ ولی در اینجا که تولید داخل نمی‌تواند ۱۰۰ درصد نیاز را پاسخ دهد و ناوگان هم شرایط خوبی ندارد، امیدواریم دولت این کمک را انجام دهد و مجوز لازم را بدهد تا در عین حالی که خرید از داخل انجام می‌شود بحث امکان واردات هم برای شهرداری تهران فراهم شود تا نیاز خود را به صورت کامل تامین کنیم.»
یک راه‌حل جدید؛ واردات اتوبوس دست دوم
از سال ۱۳۹۷ ماجرای خرید اتوبوس دست دوم برای ناوگان حمل‌ونقل شهری در میان بود. این موضوع در آن سال‌ها با واکنش‌های تندی از سوی برخی مسئولان، رسانه‌ها و افکار عمومی مواجه شد. همین واکنش‌ها هم موجب شد تا مدتی مسکوت بماند. حتی در سال ۱۳۹۹ مجلس شورای اسلامی در برابر این تصمیم ایستاد و واردات اتوبوس دست دوم را ممنوع اعلام کرد.
کمیسیون صنایع و معادن مجلس در سال ۱۳۹۹ و در واکنش به تصمیم اسحاق جهانگیری، معاون اول وقت ایران در نامه‌ای اعلام کرد: اخیرا اقدام مبارکی در حوزه تولید خودرو‌های سنگین و نیمه‌سنگین، دیزلی به وقوع پیوسته است، با انعقاد قرارداد شهرداری تهران، مشهد، همدان، کرمان با ایران خودرو دیزل موجب احیای این مجموعه شده و صد‌ها دستگاه اتوبوس، ون، کشنده و کامیون، امید را در دل کارکنان، کارگران و مصرف‌کنندگان ایجاد نمود.
«متاسفانه روز گذشته معاون اول رئیس جمهور دور از انتظار همه صنعتگران و دلسوزان اعلام نمود که با تصویب ستاد کرونا مقرر شد، اتوبوس دست دوم وارد نمایند، این اقدام خلاف مصالح کشور، منافع ملی و سرکوب تولیدکنندگان داخلی است و مجلس اجازه چنین کاری را نمی‌دهد، بانک مرکزی ارز ندهد، وزیر بهداشت مراقب باشد که مافیای واردات پشت ستاد کرونا سنگر نگیرد».
این موضع‌گیری‌های سفت و سخت اما در دوران شورای شهر و شهرداری جدید به فراموشی سپرده شد. بهار سال ۱۴۰۱ علیرضا زاکانی، شهردار کنونی تهران دوباره موضوع خرید اتوبوسهای دست دوم را پیش کشید و حالا همه منتظر تعیین جزئیات این واردات از سوی دولت هستند.
جزئیات واردات اتوبوس دسته دوم
تقریبا در حال حاضر به همه ثابت شده که وضعیت تولید داخلی اتوبوس‌ها به هیچ وجه پاسخگوی نیاز داخلی نیست و برای اینکه در فرصت کوتاه‌تری بتوان به نیاز داخلی پاسخ داد باید به فکر واردات اتوبوس بود.
مجتبی شفیعی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در توصیف وضعیت موجود اتوبوس‌ها و رابطه آن با حجم تولیدات داخلی می‌گوید:
«قطعا تأمین اتوبوس نو و تولید داخل در اولویت است. اما با توجه به کسری منابع و سابقه ۱۰ ساله کمبود اتوبوس خیلی نمی‌توان امیدوار بود که همه تخم‌‌مرغ‌‌هایمان را در سبد تولید داخل و منابع داخلی شهرداری بگذاریم.
وزارت کشور قرارداد خرید ۲ هزار دستگاه اتوبوس را دنبال می‌کند که در این میان سهم تهران ۹۰۰ اتوبوس است و یک قرارداد دیگر نیز از طریق تهاتر نفت دنبال می‌شود که ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ اتوبوس سهم پایتخت خواهد بود و ما نیز در کنار دولت، راه‌های دیگر تأمین اتوبوس را دنبال می‌کنیم.»
با این حساب باید واردات اتوبوس دست دوم را یک گزینه قطعی دانست. اما اینکه آیا هنوز مجوزهای آن صادر شده و جزئیات این واردات چگونه است مسئله‌ای نامشخص است. آنچنان که مسئولان شهرداری می‌گویند همه مطالعات در این زمینه انجام شده و پیشنهادهای مختلف آماده و در اختیار دولت قرار گرفته است.
اما از آنجایی که واردات به اجازه دولت بستگی دارد، همه منتظر مصوب شدن این طرح در هیأت دولت هستند. طبق آخرین گزارش‌ها در حال حاضر پرونده واردات اتوبوسهای دست دوم در کمیسیون زیربنایی دولت در حال بررسی است. آنچنان که مسئولان شهرداری تهران مدعی هستند در حال حاضر همه پیشنهادهای خرید اتوبوس دست دوم خارجی از تأمین اتوبوس نوی داخلی ارزان‌‌تر است.
شهرداری همچنین در بررسی‌هایش چند شاخص برای واردات اتوبوس دست دوم در نظر گرفته است.
- میزان کارکرد اتوبوس
- مدل اتوبوس دست دوم
- شاخص‌‌های محیط زیستی
- حداکثر سن اتوبوسهای کار‌کرده
ضمن اینکه مساله قیمت بهینه و خدمات پس از فروش نیز در این موضوع نقش اساسی دارد و مورد توجه است. مسئولان شهرداری تهران می‌گویند تهران به ۵ هزار دستگاه اتوبوس نیاز فوری دارد که تامین ۴هزاردستگاه اتوبوس از این تعداد، از طریق تولید داخلی دنبال می‌شود و حداکثر هزار اتوبوس قرار است از نوع دست دوم و وارداتی در ناوگان تهران به کار گرفته شود.
در دیوار بخوانید:
آگهی‌های انواع خودرو را در دیوار ببینید
***
اخبار خودرو را در بلاگ دیوار بخوانید.
