از سال ۱۳۸۷ به بعد بخشنامه‌ای با موضوع دریافت کد رهگیری املاک صادر شد. بخشنامه‌ای که تخلفات در زمان نوشتن قولنامه ملک را کاهش می‌داد. زیرا تا چند سال گذشته افراد برای خرید خانه و در صورت نداشتن ملزومات مقدماتی آن، اقدام به نوشتن قولنامه می‌کردند.
از طرفی نیز قولنامه سبب می‌شد تا فروشنده نیز فرصت داشته باشد تا ملک خود را در زمان معین تحویل خریدار دهد. بر این اساس بعد از نوشتن قولنامه، فروشنده نمی‌توانست ملک را به فرد دیگری بفروشد و خریدار نیز باید در زمان معین، مبلغ خرید آن را به فروشنده پرداخت می‌کرد.
با این حال قولنامه یک سند رسمی نبود و جزو اسناد عادی تلقی می‌شد. به همین دلیل امکان تخلف و کلاهبرداری در آن وجود داشت.
کد رهگیری املاک چیست؟
همانطور که گفته شد، در گذشته تمامی معاملات املاک به صورت دستنویس در بنگاه‌ها انجام می‌شد. اما امروزه این قراردادهای دستنویس دیگر اعتباری ندارد و لازم است تا برای هر نوع قرارداد ملکی کد رهگیری املاک دریافت شود. در واقع دریافت این کد برای تمامی قراردادهای ملکی لازم و اجباری است و هیچ مشاوری نباید برای دریافت آن از متعاملان هزینه‌ای دریافت کند.
کاربردهای دریافت کد رهگیری املاک
- امکان استناد به قرارداد در دادگاه در صورت از بین رفتن معامله
- عدم امکان دستکاری در قراردادها
- عدم امکان فروش ملک به چند نفر
- جمع‌آوری داده‌های مربوط به املاک برای تحلیل بازار
- افزایش درآمد مالیاتی دولت
مراحل دریافت کد رهگیری املاک
- قبل از دریافت کد رهگیری املاک ابتدا باید کلیه توافقات با طرف دیگر قرارداد انجام شود و سپس توافقات انجام شده به صورت مکتوب ثبت گردد.
- بعد از این مرحله مشاور املاک لازم است به سامانه ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کند، تا قرارداد را ثبت کرده و کد رهگیری را دریافت نماید.
این کد به دو شیوه پیامکی یا مشاهده برگه چهارم از مبایعه‌نامه‌ای که از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور پرینت گرفته شده است، قابل دریافت است. برای دریافت این کد داشتن مدارک زیر نیز الزامی است:
- اصل مدارک هویتی خریدار و فروشنده
- اصل مدرک مالکیت
- تاییدیه کد پستی ملک
نکات مهم برای نوشتن قولنامه
هر چند دریافت کد رهگیری املاک الزامی است اما باید خریداران و فروشندگان ملک به نکات مهم در زمان نوشتن قولنامه نیز توجه داشته باشند. زیرا در غیر این صورت، حتی با وجود دریافت کد رهگیری امکان کلاهبرداری وجود دارد. از جمله نکات مهم برای نوشتن قولنامه موارد زیر است:
- هر یک از طرفین معامله در صورتی که نسبت به تعهد خود سلب مسئولیت نمایند، باید وجه التزام (نوعی جریمه) بپردازد.
- در صورتی که طرفین بعد از توافق برای روز معین بستن قرارداد تاخیر داشته باشند، نیاز است تا جریمه‌ای در نظر گرفته شود.
- خریدار باید ویژگی ملکی که قصد خرید آن را دارد با ویژگی‌های ذکر شده در سند مقایسه کند تا مشخص شود که مال مشکلی ندارد.
- در صورت معامله ملک باید مشاعات به درستی در سند ثبت شده باشد
- اگر فردی که قولنامه را امضا می‌کند مالک نیست باید باید وکیل یا قیم مالک باشد.
- اگر فرد ملک ارثی را خریداری کرده است باید گواهی انحصار وراثت را بررسی کند.
- خریدار تا زمانی که تمام ملک را به صورت کامل دریافت نکرده نباید مبلغ آن را به طور کامل بپردازد.
- فروشنده باید از توان مالی خریدار مطمئن باشد.
- فروشنده باید تمامی مشخصات ملک اعم از عیب و نقص را در قولنامه ذکر کند.
