در سال‌های اخیر، پیدا کردن کار ثابت و داشتن حقوق مکفی هرروز سخت‌تر از دیروز به نظر می‌رسد. آگهی‌های زیادی را روی درودیوار دیده‌ایم یا در فضای مجازی دست‌به‌دست شده‌اند، که افرادی با مدارک تحصیلی بالا دنبال کارهای خدماتی می‌گردند. تعریف کارگر روزمزد، جدا از تعاریف رسمی و حقوقی، قشر و دهکی را نشانه می‌گیرد که شاید چندان با حقوق خود آشنا نباشند. کارگری که از صبح تا شب دور میدانی در شهر می‌ایستد و منتظر است تا او را برای کار ساختمانی ببرند، نمی‌داند حقوقی دارد و می‌تواند در صورت بروز اتفاقات ناگوار یا ایجاد مشکل با کارفرمایش، به مراجع حقوقی شکایت کند. از طرف دیگر، بسیاری از کارفرماها از اینکه کارگران روزمزد مشمول بیمه کارگر روزمزد می‌شوند، بی‌اطلاع هستند یا در برخی موارد به دلیل ناآگاهی کارگران از بیمه کردن آن‌ها طفره می‌روند. بعضی از کارفرماها فکر می‌کنند نیازی به بیمه کارگر روزمزد و برخوردار کردن آن‌ها از حقوق بیمه تامین اجتماعی نیست و در این شرایط کارگران روزمزد شرایط سخت‌تری را تجربه می‌کنند. در این مقاله، مهمترین مسائل رابطه کارفرما با کارگران روزمزد را مرور می‌کنیم.

تعریف کارگر روزمزد

کارگر روزمزد کسی است که مزد خود را بر اساس حجم و میزان کاری دریافت می‌کند که در طول یک روز انجام داده است.
کارگر روزمزد یک یا چند روز برای کارفرما کار می‌کند و در قبال همان روز یا روزها مزد می‌گیرد؛ مثل کارگرانی که کار ساختمانی می‌کنند یا کارگرانی که نظافتچی هستند یا کارگران باربری و…

حقوق مترتب بر کارگر روزمزد

بند الف ماده ۴ قانون تأمین اجتماعی:

«افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند»، مشمول قانون تأمین اجتماعی هستند و باید از مزایای «بیمه اجباری» استفاده کنند.

• پس تمام کارگرانی که با قرارداد کاری و در مدت معین به انجام کار معینی می‌پردازند، قانونا کارگر هستند و از بیمه تامین اجتماعی برخوردارند و باید حق بیمه آنها واریز گردد.
• پس این موضوع که کارگری روزمزد است یا نه، تغییری در ماهیت تعهدات کارفرما در مقابل کارگر ایجاد نمی‌کند و کارفرما به دلیل روزمزد بودن یک کارگر، نباید از رد کردن نام او در لیست بیمه مطابق روزهای کار کردنش سرباز بزند.
• از سوی دیگر، طبق قانون کار، کارگران برحسب نوع کارشان به دودسته کارگر موقت و کارگر دائم تقسیم می‌شوند. کارگر دائم تا وقتی قرارداد کاری او با استفاده از قانون کار پایان نگیرد به کار ادامه می‌دهد ولی کارگر موقت، مثل کارگران روزمزد، تا پایان قرارداد کاری (روزهای توافق‌شده) مشغول کار هستند.

فرق کارگر دائم با کارگر روزمزد

تنها فرق کارگر دائم با موقت، در مدت‌زمان کار آن‌هاست و این دو نوع کاگر از لحاظ برخوردار بودن از مزایای قانونی قانون کار، مثل حق بیمه کارگر، هیچ فرقی با هم ندارند.

۴ نکته مهم درباره وظایف کارفرما در قبال بیمه کارگر روزمزد

• کارفرما می‌تواند به ازای ۸ساعت کار کارگر در طول یک ماه، حق بیمه یک روز او را در لیست بیمه ردکند؛ یعنی تعداد روزهای کار کارگر در ماه را به این شیوه دست ‌آورد و بیمه کارگر روزمزد را با این ترفند در لیست بیمه رد کنند.
• توافق بین کارگر و کارفرما درباره بیمه کارگر روزمزد اعتباری ندارد. کارفرما نمی‌تواند با کارگر توافق کند که کارگر را بیمه نکند یا کارگر نمی‌تواند اعلام کند که نیازی به بیمه ندارد. این توافق حتی اگر به‌صورت مکتوب هم تهیه شود، اعتباری ندارد چون از نظر سازمان تامین اجتماعی، بیمه امری الزامی است.
• بسیاری از کارگران روزمزد بدون قرارداد با کارفرما کار می‌کنند. بر اساس قانون کار، قرارداد تعهدی بین کارفرما و کارگر است؛ پس قرارداد شفاهی نیز قابل‌قبول است. بنابراین اگر کارفرما کارگر روزمزد را بیمه نکند، کارگر می‌تواند به علت تخلف از کارفرما شکایت کند.
• بخشی از کارگران روزمزد، کارگران ساختمانی هستند که می‌توانند با مراجعه به صنف ساختمان و نشان دادن مدرک فنی و حرفه‌ای، مشمول قانون بیمه کارگران ساختمانی بشوند و از خدمات بیمه در بخش درمان، بیکاری، فوت و بازنشستگی هم استفاده کنند.