اضافه کاری با همه سختی‌هایش بخش شیرینی از ماجرای زندگی کاری است و آن‌هایی که شرایط کاری‌شان به آن‌ها فرصت اضافه‌کاری می‌دهد، می‌توانند در پایان هرماه دستمزد بیشتری دریافت کنند؛ آن هم در شرایط فعلی که کارگران و کارمندان دخل‌وخرجشان بسیار سخت به هم می‌رسد، اضافه‌کاری می‌تواند نجات‌دهنده باشد اما حساب و کتاب دقیق آن و نحوه محاسبه‌اش مساله‌ای است که باید درباره آن دقت کامل داشت. اضافه کاری کارگران زمانی اتفاق می‌افتد که در کارگاه نیاز به کار بیشتری وجود دارد. در این صورت، با توافق دو طرف کارفرما و کارگران و با رعایت قوانینی خاص، «اضافه کاری کارگران» انجام می‌شود. در ادامه، همه چیز را درباره این مفهوم مهم و سود‌مند بررسی می‌کنیم.
ساعات کار در ایران چند ساعت است؟
مطابق قانون، حداکثر کار در یک هفته برابر با ۴۴ ساعت است و یک کارگر نباید در روز بیش از ۸ ساعت کار کند. این زمان، بدون در نظر گرفتن ساعات استراحت و غذاست و فقط زمان کار مفید کارگر را پوشش می‌دهد. اگر پس از طی شدن این زمان، کارفرما هنوز هم به انجام کار نیاز داشت، می‌تواند با توافق دوطرفه اضافه کاری کارگران را آغاز کند.
مزایای اضافه کاری کارگران
اضافه کاری کارگران می‌تواند هم برای نیروی کار و هم برای صاحب‌کار مزایایی داشته باشد. با انجام اضافه کاری، کارفرما نیاز به استخدام نیروی تازه ندارد و به کمک کارگران فعلی، کار را پیش می‌برد و در این صورت، از هزینه‌هایی مثل حق بیمه، مالیات، حق سنوات و موارد این چنینی معاف خواهد شد.
کارگران هم می‌توانند با اضافه‌کاری، حقوق دریافتی خود را بالا‌تر ببرند.
اما باید توجه داشته باشیم که اضافه‌کاری باید یک امر موقتی باشد و نباید به‌صورت هر‌روزه انجام شود. بنابرین اگر حجم کار مد نظر کارفرما زیاد است، بهتر است به جای اضافه کاری کارگران، نیروهای تازه‌ای را استخدام کند.
شرایط لازم برای اضافه‌کاری
- هم کارفرما و هم کارگر بر سر اضافه‌کار توافق داشته باشند.
- حقوق اضافه‌کاری کارگر طبق فرمولی خاص محاسبه و پرداخت شود.
- اضافه‌کاری به‌صورت موقت باشد و زمان آن بیش از ۴ ساعت در روز نباشد. البته در شرایط خاص مثل بروز حوادث یا احیای کارگاه، این ساعات می‌توانند افزایش بیابند.
انواع اضافه کاری و هر آنچه که باید درباره قوانین و محاسبه آن بدانید
اضافه کاری کارگران در چه شرایطی ممنوع است؟
محول کردن اضافه‌کار به کارگرانی که شرایط زیر را دارند، ممنوع است:
- کارگری که به‌صورت شبانه کار می‌کند.
- کارگری که به کار‌های خطرناک و آسیب‌زننده اشتغال دارد.
- کارگری که نوجوان محسوب می‌شود و بین ۱۵ تا ۱۸ سال سن دارد.
اگر کارفرمایی برای کارگران دارای شرایط بالا، اضافه‌کاری منظور کند و در آن اضافه‌کاری حادثه‌ای رخ دهد، کارفرما باید پاسخگو باشد و خسارت‌های احتمالی را پرداخت کند.
نحوه محاسبه حقوق اضافه کاری کارگران
طبق مصوبه‌ای که برای دریافتی اضافه کاری کارگران در نظر گرفته شده است
برای هر ساعت اضافه کاری، ۰/۴ مبلغ مزد را به مبلغ در نظر گرفته‌شده برای یک ساعت اضافه می‌کنیم.
می‌توانید از فرمول‌های زیر هم برای محاسبه دریافت اضافه‌کاری کارگران استفاده کنید:
- مزد هر ساعت اضافه‌کاری = ۱/۴ × مزد هر ساعت کار عادی
- مزد اضافه‌کاری ماهانه = مزد هر ساعت اضافه‌کاری × ساعات اضافه‌کاری ماهانه
محاسبه اضافه کاری کارگران در سال ۱۴۰۰ (همراه با فرمول و جدول)
نکته‌هایی درباره اضافه‌کاری کارگران
- در بند ب ماده ۵۹ قانون کار، حقوق اضافه‌کاری کارگران همراه با ۴۰درصد مازاد بر مزد یک ساعت آنان تعریف شده است.
- مشاغل سخت و آسیب‌زننده (که شامل بازنشتستگی پیش از موعد هستند) فاقد اضافه‌کاری کارگران هستند.
- اضافه‌کاری کارگران مشمول کسر حق بیمه است و درآمد ناشی از این اضافه‌کاری، مشمول کسر مالیات خواهد بود.
