وجود تحریم‌ها سبب شد شرکت‌های ایرانی با تغییر نشان تجاری محصولات چینی و استفاده از نشان تجاری خود، محصولاتی به بازار عرضه کنند که به این کار، ری‌بَج کردن (Rebadge) می‌گویند.

این پدیده هرچند در بازار ایران برای مشتری ایرانی جدید به نظر میرسد، اما پدیده‌ای متداول در صنایع مختلف از لوازم خانگی تا خودرو است. قدمت این امر در بازارهای جهانی به ده‌ها سال پیش باز می‌گردد و از تجمیع برندهای خودروسازی منتج می‌شود (در تصویر بالا شاهد خودروهای شورولت کپتیوا، ام‌جی هکتور و وولینگ آلماز هستیم که همگی نسخه ری‌بج بوجون ۵۳۰ هستند).

در ابتدای قرن بیستم سازندگان رنگ و وارنگ خودروهای دست‌ساز در سراسر اروپا و آمریکا افتتاح شدند، اما در حدود سال ۱۹۲۰ بود که رقابت در بازار خودرو جدی شد و کم‌کم تعدادی از سازندگان خودرو ورشکست شدند و از گردونه رقابت‌ها خارج شدند.

ورشکستگی برخی که نشان‌های تجاری مهم‌تری بودند، معمولاً با ادغام در برندی که وضعیت مالی خوبی داشت صورت می‌گیرفت. از بعد از جنگ جهانی دوم که اقتصاد جهانی شروع به بازسازی کرد، فرایند حذف تشدید شد؛ هرچند برخی نشان‌های تجاری ناوگان قابل توجه از مشتریان داشتند و هلدینگ‌های برزگ خودرویی مانند «جنرال موتورز» نسبت به خرید این نشان ها اقدام کردند.

شاید جنرال موتورز اولین شرکتی بود که در همان ابتدا متوجه شد تنها راه حفظ این امپراطوری کاهش تنوع و افزایش تیراژ است. استفاده از قطعات مشترک تا حدی پیش رفت که در سال‌های بعد از آن، بسیاری از مدلهای خودرویی بیوک، شورلت، الدزمبیل پونتیاک و بعدها ساترن یک محصول با نشان تجاری متفاوت و اندکی تفاوت بود. مدل‌های افسانه‌ای کامارو و فایربرد، بیوک اسکای لارک و شورلت نوا نمونه‌های آشنا برای مخاطب ایرانی است.

توسعه صنعت خودرو با عرضه قطعات منفصله همراه بود. در برخی بازارها به دلایل سیاسی یا تجاری، نشان تجاری شرکت مادر حذف و از نشان تجاری محلی استفاده می‌شد. معروف‌ترین این خودروها محصولات خودروسازی لادا در شوروی سابق بود که در واقع، خودروهای فیات بودند که تنها نشان تجاری‌شان عوض شده بود (که البته با کاهش کیفیت هم همراه بودند). جالب آنکه همزمان در روسیه، این خودرو در اسپانیا با برند سئات که هم اکنون زیر شاخه فولکس واگن است و در ترکیه با برند توفاژ که هم اکنون زیر شاخه خود فیات است تولید می‌شد!

با همه این اوصاف، روند تغییر نشان تجاری خودروها همچنان در دنیا ادامه دارد. گاهی یک خودرو با یک نشان تجاری در دو سطح قیمت فروخته می‌شود. برندهای لوکس ژاپنی مانند لکسوس و اینفینتی از زمرهٔ این خودروها هستند. خودروی محبوب تویوتا لندکروز با مشخصات فنی کاملاً یکسان و تنها با تغییر در جلوپنجره و چراغ‌ها با برند لکسوس هم عرضه می‌شود. هرچند تفاوت قوای محرکه در بازار ایران تفاوت قیمت این دو محصول را معنی می‌کند، اما در بازار آمریکا این دو محصول با یک قوای محرکه یکسان عرضه می‌شود.

در بازار ایران هم اخیراً این پدیده رواج زیادی داشته است. در قبل از انقلاب خودروهای یکسان با نشان تجاری مختلف جنرال موتورز به وفور در ایران عرضه می‌شد، بعد از انقلاب شاید بتوان تغییر نام چری کیو‌کیو را اولین نمونه دانست. هرچند این خودرو با نام تجاری چری هرگز در ایران عرضه نشد و در واقع کپی محصول محبوب ماتیز شرکت دوو بود که بعد از ورشکستگی و تغییر مالکیت آن، ارتباط خودش را با ایران قطع کرد.

چری در ابتدای راه، با کپی این محصول آغاز به کار کرد و در ایران هم با مخفف نام شریک تجاری، شرکت مدیران خودرو عرضه شد. نشان تجاری ام‌وی‌ام که مخفف انگلیسی شرکت خودروسازی مدیران خودرو است، بعدها محصولات بیشتری را با این نام عرضه کرد تا جایی که هم اکنون نیمی از محصولات چری در ایران با این نشان عرضه می‌شود.

آگهی‌های خرید و فروش محصولات MVM

خودروهای اخیر عرضه شده توسط شرکت‌هایی مانند بهمن موتور و کرمان موتور و سایر بازیگران کم اهمیت‌تر خصوصی همگی از این ترند پیروی می‌کنند. این تغییر نام البته به دلیل تحریم‌های امریکاست اما گویا ظاهراً به ذائقه سازندهٔ ایرانی خوش آمده است. فیدیلیتی که در واقع جتور یا نشان تجاری جدید شرکت چری است تا محصولات کی‌ام‌سی که محصولات جک با برند کرمان موتور است، جدیدترین خودروهای ری‌بَج شده در بازار کشورمان به حساب می‌آیند.

آخرین قیمت خرید و فروش فیدلیتی

آخرین قیمت خرید و فروش کی‌ام‌سی T8

شاید ری‌بَج کردن در ایران بیشتر از آنکه حاصل تلاش سازنده ایرانی برای ایجاد یک برند و نشان تجاری مستقل باشد، ناشی از مخالفت شرکت مادر در استفاده از نشان تجاری اصلی است. هرچند شرکت‌ها می‌توانند با ایجاد ارزش افزوده برای نشان تجاری خود، سرمایه‌های غیرملموس جذب کنند و ارزش تجاری مجموعه خود را ارتقا دهند تا در آینده از آن بهرهٔ لازم را ببرند.