تولید خودروهای ناقص و دپویی که از آن به‌عنوان پدیده جدید خودروسازی کشور نام می‌برند، از ۳ سال گذشته همزمان با اعمال تحریم‌های صنعت خودرو آغاز شد. تولید این محصولات بیشتر به‌خاطر عدم تأمین قطعه در خطوط تولید صورت می‌گیرد؛ درحالی‌که عوامل دیگری مانند مدیریت قیمت توسط خودروسازان هم در این امر دخیل به نظر می‌رسد.
با اوج‌گیری ویروس کرونا در جهان خودروسازان با پدیده جدید نبود ریزتراشه‌ها مواجه شدند. این امر تیراژ را در شرکت‌های بزرگ تولیدی خودرو به‌‌شدت کاهش داد. اکنون نیز خبر می‌رسد که پس از مدت‌ها این مشکل جهانی به خودروسازی‌های کشورمان سرایت کرده و افت تولید را رقم زده است.
همچنین به‌دلیل فریزشدن قیمت، روند تحویل خودروهای پیش‌فروشی نیز از سرعت مناسبی برخوردار نیست. ایران خودرو و سایپا در فروش‌های امسال خود به‌ویژه فروش فوق‌العاده، محصولات پرتیراژشان را عرضه نمی‌کنند.خودروسازان در حال حاضر ۲۱ هزار تعهد معوق دارند. ۱۳ هزار دستگاه آن مربوط به ایران خودرو و ۸ هزار دستگاه هم سهم سایپا است.
ظاهراً خودروسازان برای واردات برخی از قطعات خودرویی، به‌طور مستقل عمل کرده‌اند. این امر به‌دلیل تأخیر در سفارش‌گذاری و مشکلاتی در امور گمرکی، رشد خودروهای ناقص را رقم زده است. در هر صورت، مشکلاتی همچون نوسانات نرخ ارز، فراگیری دوباره کرونا، نبود نقدینگی و بدهی خودروسازان به قطعه‌سازان هم در رشد خودروهای انباری دخیل بوده است.
هرچند مدیرعامل سایپا عنوان کرده که تعهدات معوق این شرکت در شهریور صفر شده است، بااین‌حال در بخشی دیگر از اظهاراتش می‌گوید که ۸ هزار نفر از مشتریان مایل به تبدیل خودروی خود نیستند و همچنان منتظرند تا گشایشی رخ دهد.
آمار خودروهای معوق و ناقص دو خودروساز بزرگ کشور
در بخش خودروهای ناقص، اوضاع خودروسازان همچنان بر وفق مراد نیست. از آنجا که سایپا آخرین آمار مربوط به محصولات ناقص خود را اعلام نکرده است، تعداد دقیق خودروهای به‌اصطلاح کف، مشخص نیست. این موضوع در حالی است که آمار تقریباً ۹۷ هزار دستگاه خودروهای ناقص در ایران خودرو نشان می‌دهد آمار کل ناقصی‌ها بسیار بیشتر از ۱۰۰ هزار دستگاه است.
این خودروها به‌دلیل کسری قطعات راهی پارکینگ می‌شوند و تا وقتی قطعات کسری نرسد و تکمیل کاری صورت نگیرد، امکان تجاری‌سازی نخواهند داشت. طبق آنچه از اظهارات مسئولان خودروسازی بر می‌آید، قطعات کسری بیشتر شامل ECU و مولتی‌مدیا است.
ایران خودرو و سایپا البته مانند دیگر خودروسازان جهان مدت‌هاست با چالش کمبود ریزتراشه‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. این موضوع نه‌تنها روند کلی تولید را تحت‌تأثیر منفی قرار داده، بلکه به تولید محصولات ناقص نیز دامن زده است. طبق آمار ارائه‌شده از سوی مدیرعاملان خودروسازی، مجموع تولید آنها در نیمه اول امسال ۴۴۶ هزار دستگاه بوده که ایران خودرو سهمی ۲۳۴ هزار دستگاهی دارد و ۲۱۲ هزار دستگاه را هم سایپا تولید کرده است.
با درنظرگرفتن برنامه وزارت صمت مبنی بر تولید ۱ میلیون و ۲۵۰ هزار دستگاه خودرو طی سال جاری که سهم اعظم آن به محصولات سواری ۲ خودروساز بزرگ کشور اختصاص دارد، آنها باید در نیمه اول امسال بالغ بر ۵۰۰ هزار دستگاه تولید می‌کردند؛ بنابراین باتوجه‌به آمار فعلی، ایران خودرو و سایپا از برنامه صمت عقب مانده است.
گفت‌و‌گوی مدیرعاملان سایپا و ایران خودرو درمورد خودروهای معوق
در جریان حضور معاونان و کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور در ۲ خودروساز بزرگ کشور، مدیرعامل ایران خودرو با بیان اینکه ۶۰ درصد از خودروهای پژو پارس کسری یک قطعه‌ای دارند، گفت: «برنامه داریم تا پایان آبان‌ماه امسال، ۵۷ هزار دستگاه خودرو را تجاری‌سازی کنیم.»
فرشاد مقیمی افزود: «درحالی‌که هزینه‌های مرتبط با صنعت خودرو و قیمت برق، انرژی، ارز، لاستیک، باتری و دیگر قطعات موردنیاز افزایش یافته است، اما همچنان قیمت خودرو با محاسباتی تعیین می‌شود که شورای رقابت بر اساس سال مالی ۱۳۹۹ محاسبه کرده است.»
به‌گفته وی، در سال ۹۰ درآمد عملیاتی ایران خودرو ۳ برابر درآمد عملیاتی فولاد مبارکه بود، اما در سال ۹۹ درآمد عملیاتی فولاد مبارکه ۵۰ درصد از ایران خودرو بیشتر شده است. این موضوع نشان می‌دهد حجم زیادی از افزایش درآمد عملیاتی فولاد ناشی از سود حاصل از افزایش قیمت است.
مدیرعامل سایپا نیز در جریان بازدید معاونان و کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور در این شرکت، قیمت‌‌گذاری دستوری، افزایش قیمت نهاده‌های تولید و ارز، تحریم صنعت خودرو، کاهش سرمایه در گردش، قطع همکاری شرکای تجاری، مشکلات گمرکی و اختلال در فرآیند حمل و نقل بین‌‌المللی مواد و قطعات موردنیاز را از جمله چالش‌های پیش روی صنعت خودرو در سال جاری برشمرد.
میرجواد سلیمانی همچنین تأکید کرد: «با اجرای برنامه‌های توسعه‌ای و نیز نهضت ساخت داخل، ارزبری به ۸۰ میلیون یورو کاهش پیدا کرده است.»
***
شما می‌توانید اخبار خودرو را در بلاگ دیوار مطالعه کنید.
