نجات زمین دیگر مربوط به فیلم‌های علمی و تخیلی نیست. امروزه بیشتر از هر زمان دیگری به نابود کردن زمین نزدیک شده‌ایم؛ آن هم نه با سلاح‌های هسته‌ای و برخورد شهاب‌سنگ‌ها، بلکه با عادات مصرف غلط روزانه و آلوده‌کردن زمین و محیط زیست با مصرف بی‌رویه‌ای که داریم. آیا واقعا نیازی به این همه خرید و مصرف داریم؟ آیا خرید کالای دست دوم نیازهای ما را برطرف نمی‌کند؟ آیا زمان آن نرسیده که قدمی برای کم کردن فشار بر منابع زمین و کند کردن روند نابودی آن برداریم؟ آن هم با استفاده دوباره از هرچیزی که امکان مصرف دارد؟ اگر اندکی این دغدغه در شما شکل گرفت، این مطلب بلاگ دیوار را بخوانید.

سؤالی مهم؛ با زمین چه کردیم؟

تا پیش از انقلاب صنعتی، کره زمین می‌توانست خود را پابه‌پای مصرف انسان و نیازهایش بهبود دهد. آلودگی آب و محیط زیست زیاد نبود، گرمایش زمین سیر طبیعی خود را داشت، حیاط وحش متنوع‌تر و امن‌تر بود و انسان تهدید چندان بزرگی برای زمین به حساب نمی‌آمد. اما انقلاب صنعتی همه چیز را تغییر دارد؛ صنایع شکل گرفتند و نیاز به انرژی سر به فلک گذاشت. انسان به جان زمین افتاد و هر چه از منابع آن می‌توانست، برداشت کرد.

بااین‌حال موضوع به اینجا ختم نشد؛ علاوه بر استخراج بی‌رویه مواد معدنی دنیا انباشته از زباله شد. تولید و مصرف روزبه‌روز بیشتر و انسان حریص‌تر شد؛ تا جایی که دیگر زمین نتوانست خود را بهبود دهد و نفس‌هایش به شمارش افتاد. امروزه دیگر کمتر جایی را می‌توان پیدا کرد که ردی از آسیب انسان در خود نداشته باشد. جنگل‌زدایی‌های گسترده، برداشت بی‌رویه آب و پر شدن اقیانوس‌ها از زباله، تنها بخشی از زخم عمیقی است که بر پیکر زمین زده‌ایم.

ایران ما هم به عنوان بخشی از این کره آبی‌رنگ، از این صدمات بی نصیب نبوده است. آلودگی شدید محیط زیست، انباشت زباله و رها کردن آنها در طبیعت، آتش‌سوزی جنگل‌ها و بحران بی‌آبی که زندگی همه ایرانیان را تهدید می‌کند، فقط بخشی از مشکلات ایجادشده است. کشور ما محیط زیست آسیب‌پذیری دارد و با توجه‌ به اینکه مساحت زیادی از آن را بیابان و کویر تشکیل می‌دهد، هر بحرانی یک ضربه جبران‌ناپذیر است.

متأسفانه در نقطه بدون بازگشت هستیم و نمی‌توانیم به دنیای گذشته برگردیم. اما چاره چیست؟ شاید نجات زمین و ایران در گرو مصرف مجدد باشد؛ یا به عبارت بهتر، استفاده از کالا و لوازم کارکرده.

خرید کالای دست دوم و قدمی برای نجات زمین

تولید هر کالا به انرژی و آب نیاز دارد. این نیاز در مورد هر کالایی متفاوت است. هرچه کالا بزرگ‌تر و پیچیده‌تر شود، میزان انرژی و آب مصرفی هم بیشتر می‌شود؛ به عنوان مثال، برای تولید یک تلویزیون ۵۳۵۰ لیتر آب مورد نیاز است. این رقم، دیوانه‌‌کننده است! در نظر بگیرید که چه تعداد تلویزیون سالانه در جهان تولید می‌شود. آیا از همه آنها به مدت زیادی استفاده می‌شود؟ آیا نمی‌توان آنها را سال‌های بیشتری استفاده کرد و آیا حتماً باید یک تلویزیون نو خرید؟

کالای دست دوم به معنای کالای بی‌کیفیت یا بلا استفاده نیست. بسیاری از کالاها از کیفیت خوبی برخورداند و استفاده چند ساله از آنها، به معنای نبود امکان استفاده مجدد نیست. اگر در نیازهای خود دقیق‌تر شویم، متوجه خواهیم شد که بسیاری از آنها را می‌توانیم با کالاهای کارکرده هم به خوبی برطرف کنیم.

تلویزیون مثال خوبی است. کالاهای برقی بسیاری هستند که همچنان به بهترین شکل کار می‌کنند. لباس‌های زیادی هستند که همچنان قابلیت استفاده مجدد را دارند. بیشتر لوازم خانگی را می‌توان به‌صورت دست دوم خریداری کرد و بهترین استفاده را از آنها برد. متأسفانه مشکلی که در خرید لوازم دست دوم داریم، ربطی به کیفیت آنها ندارد؛ بلکه بیشتر به فرهنگ و نداشتن آگاهی ما برمی‌گردد. اگر در خرید کالاها کمی هم به نجات زمین فکر کنیم و در نظر بگیریم که چه میزان انرژی از درون آن بیرون می‌کشیم، شاید خرید کالای دست دوم را راحت‌تر بپذیریم.

استفاده از لوازم دست دوم، نشانی از وجدان بیدار است

مصرف‌گرایی بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ سرمایه‌داری غربی است که از نیمه دوم قرن بیستم، ابتدا آمریکا و اروپا و سپس تمام جهان را بلعید. امروزه اما همان کشورها نسبت به خطراتی که این سبک زندگی برای کره زمین دارد، آگاه شده‌اند. کم کردن مصرف پلاستیک، ایجاد صنایع بازیافت زباله، درختکاری، آموزش کودکان برای حفظ محیط زیست و مواردی از این دست، از جمله اقداماتی است که در کشورهای غربی در حال انجام است. اما مهم‌ترین کار برای نجات زمین ، اشاعه فرهنگ خرید کالای دست دوم است.

گسترش کسب‌و‌کارهای بزرگی مثل Ebay، نشان از این دارد که مردم به این باور رسیده‌اند که می‌شود کالای دست دوم را هم استفاده کرد. علاوه بر Ebay، شرکت کانادایی kijiji هم کسب‌وکار خود را بر مبنای کالای دست دوم و تشویق مردم به استفاده مجدد از این گونه لوازم گذاشته است. kijiji که کار خود را از سال ۲۰۰۵ آغاز کرده است، آگهی‌های متنوعی را در دسته‌بندی‌های مختلف منتشر می‌کند و این امکان را به مردم می‌دهد که بتوانند به راحتی لوازم دست دوم خود را خرید و فروش کنند.

این موضوع هم کسب‌وکار را گسترش می‌دهد و هم کمک زیادی به کم شدن تولیدات صنعتی می‌کند. بسیاری به این نتیجه رسیده‌اند که حتی خرید یک تی‌شرت دست دوم هم می‌تواند نفسی برای زمین باشد.

معامله کالای دست دوم و نقش آن در زندگی پایدار

ابتدا تعریفی از زندگی پایدار ارائه دهیم؛ بر اساس ویکی‌پدیا

«زندگی پایدار، یک روش زندگی است که بر کاهش استفاده فرد و جامعه از منابع طبیعی تأکید دارد. افرادی که این روش زندگی را برمی‌گزینند، اغلب تلاش می‌کنند تا با تغییر عادت‌های رفت‌وآمد، مصرف انرژی، رژیم غذایی، کربن‌دی‌اکسید کمتری تولید کنند. طرفداران این روش زندگی سعی می‌کنند زندگی خود را با پایداری محیط زیست و احترام به رابطه هم‌زیستی با طبیعت وفق دهند.»

بر این اساس، زندگی پایدار بر مبنای کاهش مصرف و آسیب‌زدن به محیط زیست بنا شده است. همان‌طور که در بالا هم اشاره شد، نمی‌توانیم به زندگی پیش از مصرف‌گرایی برگردیم، پس باید شیوه مصرف خود را تغییر دهیم. خرید لوازم دست دوم یکی از راه‌هایی است که می‌توان با آن فشار را از طبیعت برداشت.

استفاده از کالای دست دوم، تولید را کمتر می‌کند که به معنای کمتر شدن مصرف انرژی و منابع دیگر زمین و در نتیجه کاهش کربن‌دی‌اکسید می‌شود. همچنین زباله کمتری ایجاد می‌شود و محیط زیست سالم‌تری برای حیوانات و البته انسان‌ها خواهیم داشت. علاوه بر اینها، هزینه و انرژی نقل و انتقال تولیدات از کارخانه‌ تا مصرف‌کننده هم کم‌ خواهد شد. این موارد تنها اثراتی است که در لحظه قابل‌دیدن هستند. اثرات پنهان بسیاری همچون زمینی پاک‌تر برای نسل‌های بعدی، چیزی است که ارزش هر کاری را دارد.

سال‌هاست که کسب‌و‌کارهای مهمی در جهان، در زمینه فروش و خرید لوازم دست دوم فعال شده‌اند و مدل کسب‌وکار آنها کمک زیادی به بهبود شرایط زمین کرده‌ است. ایران از این قافله عقب بود؛ اما پلتفرم دیوار با مدل کسب‌‌وکار خود و زیرساختی که برای معامله کالاهای دست دوم فراهم کرد، قدم مهمی برای نجات زمین برداشت و باعث شد که کالاهای زیادی همچنان در چرخه مصرف باقی بمانند و به‌عنوان زباله در طبیعت رها نشوند. نجات زمین با دست دو، نشان‌دهنده بخشی از اقدامات دیوار برای نجات محیط زیست و منابع ایران است.

جمع‌بندی

خرید و استفاده از کالای دست دوم، راهی برای کم کردن تولیدات غیرضروری در جهان است. کم شدن میزان مصرف انرژی، پاک بودن بخش‌های بیشتری از زمین و البته کم شدن هزینه‌های مصرفی افراد نیز، از جمله فواید استفاده از لوازم کارکرده است.

نظر شما چیست؟ فواید دیگری برای استفاده از کالاهای دست دوم برای طبیعت، می‌شناسید؟ در بخش کامنت‌ها نظرات خود را بنویسید.

---