در میانه سومین سال ممنوعیت واردات خودرو، زمزمههایی مبنی بر لغو این دستور ناگهانی به گوش میرسد. دولت و مجلس هر کدام به طرزی محافظهکارانه، چراغ سبز خود را نسبت به این موضوع نشان دادهاند. این در حالی است که هیچ یک از این قوا، رسماً برنامهای برای آزادسازی واردات خودرو اعلام نکردهاند.
در تیر ماه سال ۱۳۹۶ یک باره واردات خودرو و ثبت سفارشهای جدید متوقف شد. مسئولان وقت، دلیل این وقفه ناگهانی را به روزرسانی سایت گمرک اعلام کردند. اما ۶ ماه بعد از این اتفاق، یعنی در پنجم دی ۱۳۹۶ محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت در کمیسیون اصل ۹۰ به معضل بلاتکلیفی خودروهای وارداتی و بسته شدن سامانه ثبت سفارش اشاره کرد و درباره حل این مشکل به واردکنندگان اطمینان خاطر داد.
در همان روزها واردات خودرو با سبک و سیاق جدید بار دیگر موقتا آزاد شد. سامانه ثبت سفارش خودرو در حالی آغاز به کار کرد که براساس یک قانون جدید به واردکنندگان اعلام شد واردات برای خودروهای بالای ۴۰ هزار دلار همچنان ممنوع است. از سوی دیگر همزمان با این اتفاق تعرفه ۴۵ درصدی واردات خودرو( تا قبل از ۱۳۹۶) که به ۹۵ درصد تغییر کرده بود، به حدود ۱۰۵ درصد رسید.
واردات خودروهای خارجی از ابتدای تیرماه سال ۹۷ عملا ممنوع شد و این ممنوعیت وارداتی باعث شد تا مشکلات زیادی در بازار خودروهای خارجی ایجاد شده و همچنین خودروسازان نیز در این زمینه دچار مشکلاتی شوند که حتی تا مدتی برای ورود قطعات نیز دچار مشکل بودند و تولید نیز به پایینترین سطح خود رسید.
بیشتر بخوانید: درآمد ۱۰ هزار میلیارد تومانی دولت از آزادسازی واردات خودرو از مناطق آزاد
بعد از گذشت ۱۰ ماه از این اتفاق، مسئولان تصمیم گرفتند خودروهای موجود در گمرکهای کشور را با دلار ۱۷ هزار تومانی ترخیص کنند. این تصمیم سرانجام باعث شد در اردیبهشت ۱۳۹۸ خودروهایی که حدود ۲۲ماه در گمرکها خاک میخوردند، ترخیص و وارد بازار شوند.
اما مساله دیگر مربوط به گارانتی خدمات پس از فروش است که گفته میشود شرکتهای نمایندگیهای رسمی باید به غیر نمایندگیها گارانتی خدمات پس از فروش بدهند. این در شرایطی است که به گفته صاحبان خودرو این شرکتها اعلام کردهاند که دیگر نمایندگی رسمی نیستند و در تحریمها عزل شدهاند و دلیلی ندارد که بخواهند تعهد سه ساله خدمات پس از فروش داشته باشند. از سویی دیگر این خودروها بیش از سه سال است که در گمرکها باقی مانده و دیگر شامل خدمات پس از فروش نمیشوند؛ بنابراین گارانتی به آنها اختصاص پیدا نمیکند.
در حال حاضر، اغلب خودروهای وارداتی موجود در بازار آزاد که توسط نمایشگاهداران پشت ویترین نمایشگاهها عرض اندام میکنند، خودروهایی هستند که پس از ممنوعیت واردات در تیرماه ۱۳۹۶ برای ماهها در گمرک زمینگیر شدند و خاک خوردند.
با توجه به این که همه این خودرو در پارکینگهای روباز نگهداری میشوند و زیر بارش و آفتاب قرار گرفتهاند، معمولا رنگ بدنه آنها از بین رفته و حتما نیاز به احیای رنگ دارند. از دیگر مواردی نیز که به قطع یقین در این خودروها خراب شدهاند میتوان به تایرها و باتری اشاره کرد.
برگ سبز گمرک، شناسنامه خودروهای وارداتی است و طبق قانون باید به خریدار تحویل شود اما منابع آگاه میگویند برخی شرکت های وارد کننده و نمایشگاهداران که در پی سودجویی هستند، از این کار امتناع میکنند.
تاریخ ورود و خروج خودروهای وارداتی که به گمرک میرسند دقیقا در سامانه گمرک کشور ثبت و در برگ سبز گمرکی خودروها درج میشود.
سندی که به عنوان یکی از مدارک خودروهای وارداتی طبق قانون سازمان حمایت مصرفکنندگان باید در اختیار خریداران این خودروها قرار بگیرد. ارائه یا عدم تحویل برگ سبز گمرکی خودروهای وارداتی، دهها میلیون تومان سود یا زیان را عاید معاملهگران این خودروها میکند.
برگ سبز گمرکی خودروهای وارداتی همان مدرکی است که باید هنگام خرید خودروهای وارداتی به عنوان یکی از مدارک خودرو مطابق قانون به خریداران تحویل داده شود. اتفاقی که متاسفانه این روزها رخ نمیدهد زیرا خریداران خودروهای وارداتی از اهمیت این سند بیخبرند. در این میان برخی افراد ممکن است به تاریخ کارتکس خودرو رجوع کنند که البته این تاریخ برای تشخیص زمان دقیق ترخیص خودرو از گمرک معتبر نیست.
از طریق همین برگ سبز گمرکی خریدار و فروشنده میتوانند به طور دقیق، زمان ورود و خروج خودروهای وارداتی در گمرک را پیگیری کنند. اما در این میان برخی نهادهای اجرایی، وارد کنندگان و نمایشگاههای خودروهای وارداتی این سند را به بهانههای مختلف در اختیار خریداران قرار نمیدهند.
بیشتر بخوانید: ماجرای واردات خودروی کارکرده به کجا رسید؟
از آنجا که ۹۰ درصد خودروهای وارداتی بعد از تیر ماه ۱۳۹۶ و پس از ماهها معطلی در گمرک ترخیص شدهاند، واردکنندگان یا دلالها برای فروش راحتتر و گرانتر خودروهای خود این موضوع را به خریداران اعلام نمیکنند.
به عنوان مثال برخی نمایشگاههای خودرو هنگام فروش خودروهای وارداتی بدون هیچ سندی اعلام میکنند که این خودرو جزو خودروهای مانده در گمرک نیست و بدون نشان دادن هیچ سندی، این خودروها را با قیمت بالا به مشتریان میفروشند.
از سوی دیگر هنگام خرید نیز در صورت نداشتن برگ سبز گمرکی توسط فروشنده با مطرح کردن این موضوع که این خودرو جزو آن دسته از خودروهایی است که بعد از تیر ماه ۱۳۹۶ (و پس از ماهها توقف در گمرک) ترخیص شدهاند، آن را با قیمتی بسیار پایینتر از بهای واقعی از فروشنده خریداری میکنند.