سال‌هاست که کمپین‌های فراوانی برای ایجاد تغییرات مناسب در خدمت سربازی در ایران شکل گرفته است. عمده سخن منتقدان این است که سربازی کلاسیک فعلی کارایی لازم را ندارد و نیروهای جوان و تحصیل کرده را در یکی از حساس‌ترین مقاطع زندگی‌شان با شرایطی سخت آشنا می‌کند.
مدت طولانی آن و اجبار جوانان به انجام کارهایی که در آن تخصص ندارند هم یکی از دلایل مهمی است که منتقدان با تمسک به آن خواهان ایجاد تغییرات در شیوه کنونی سربازی هستند. این اعتراض‌ها و فعالیت‌های انتقادی موجب شده است تا در سال‌های اخیر برخی سیاست‌های کلی خدمت سربازی در ایران تغییر کند؛ از جمله اینکه برخی برنامه‌ها برای کسری خدمت سربازی با انجام پروژه‌های خاص در نظر گرفته شده که مورد استقبال هم واقع شده است.
سربازی و مقطع حساس زندگی پسران جوان
زندگی معمول جوانان ایرانی روی این مدل کلی تکرار می‌شود که پس از پایان تحصیلات در دبیرستان و بعد از گذراندن یک آزمون ورود به دانشگاه دوره تحصیلات عالی را آغاز می‌کنند. آنهایی که در این مرحله موفق به ورود به دانشگاه نمی‌شوند، مسیر سربازی را در پیش می‌گیرند.
با این‌حال تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان مدارس ایران وارد دانشگاه‌های مختلف کشور می‌شوند که این مسیر می‌تواند از ۲ سال و گذراندن دوره کاردانی آغاز شود و به ۱۰ سال دریافت مدرک دکتری تمام شود. موضوع اما اینجاست که هر جایی که این مسیر تحصیلی به پایان برسد خدمت سربازی در انتظار جوانان ایرانی است.
منتقدان معتقدند جوانانی که این مسیر را طی کرده و تحصیل کرده‌اند، باید به شیوه‌ای بهتر و مؤثرتر به کشورشان خدمت کنند. از این رو دو سال سربازی در پایان تحصیلات عالی، آنها را در یک موقعیت استراتژیک و حساس قرار می‌دهد که همیشه هم واکنش‌برانگیز است. این مسئله نارضایتی‌هایی را هم در پیش داشته است که نهایتاً منجر به ایجاد برخی تغییرات در سربازی شده است.
پروژه‌های کسری خدمت سربازی
یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر در سربازی رخ داده، استفاده از امکان کسری خدمت سربازی در ازای انجام یک پروژه علمی در این مسیر است؛ به این معنی که سازمان خدمت وظیفه عمومی کشور هم درک کرده که از یک جوان با استعداد و نخبه ایرانی که در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری فارغ‌التحصیل شده است، می‌تواند در موقعیت بهتری استفاده کند و از خدمات عمومی او برای کشور به شکل مؤثرتری بهره‌مند شود.
برای همین ساز و کاری را طراحی کرده تا این جوانان متخصص و نخبه ایرانی بتوانند در ازای انجام برخی پروژه‌ها و همچنین با داشتن برخی ویژگی‌های لازم سربازی‌شان را جایی خارج از پادگان بگذرانند.
شرایط استفاده از پروژه‌های کسری خدمت سربازی
همان‌طور که بالا هم اشاره شد، استفاده از این طرح در شرایط ویژه و به‌خصوصی امکان‌پذیر است. برای نمونه:
- همه فارغ‌التحصیلان نمی‌توانند از یک میزان مشخص و یکسان کسر خدمت بهره بگیرند.
- میزان کسر خدمت هر فرد به نوع پروژه‌ای که تعریف می‌کند و سطح توانمندی‌هایش بستگی دارد. این سطح هم توسط سازمانی چون بنیاد ملی نخبگان شناسایی و تعیین می‌شود.
- با انجام فقط یک پروژه و در صورت داشتن همه شرایط لازم برای استفاده از بیشینه ظرفیت طرح، متقاضیان در نهایت تا ۱۱ ماه از خدمت معاف می‌شوند.بااین‌حال بیشترین زمانی که یک فارغ‌التحصیل می‌تواند از کسر خدمت استفاده کند ۱۹ ماه است؛
کنار هم قرار دادن این دو عدد نشان می‌دهد که در صورت استفاده از بهترین شرایط کسری خدمت سربازی و معافیت ۱۹ ماهه از خدمت هم متقاضیان باید برای گذراندن ۲ ماه آموزشی در پادگان حاضر شوند. پس استفاده از این طرح به این معنی نیست که متقاضیان از حضور در پادگان معاف هستند.
نقش کلیدی بنیاد ملی نخبگان
بنیاد ملی نخبگان سازمانی است که ایده‌پردازی اصلی این برنامه را انجام داده است. این بنیاد که با هدف رسیدگی به نخبگان ایرانی، خدمات‌رسانی به آنها و آماده کردن شرایط لازم برای ماندن‌شان در کشور طراحی شده، طرح دریافت کسر خدمت در ازای انجام پروژه را در ایران کلید زده است.
برای همین هر فارع‌التحصیل دانشگاهی که گمان می‌کند می‌تواند از این خدمات استفاده کند، باید به بنیاد ملی نخبگان ایران مراجعه کند. در واقع شما از این مرحله شروع به تعریف کردن پروژه‌تان می‌کنید و بنیاد نخبگان هم در تعاملی که ستاد کل نیروهای مسلح دارد این طرح را تأیید یا رد می‌کند. بنابراین نباید پیش از گرفتن تایید این برنامه از بنیاد ملی نخبگان کار پژوهشی‌تان را آغاز کنید.
آن دسته از افرادی که عضو بنیاد نخبگان بوده و جزو استعدادهای برتر شناخته می‌شوند، باید در بنیاد ملی نخبگان حضور پیدا کنند و در آنجا به بنیاد نخبگان نیروهای مسلح معرفی می‌شوند؛ پس از آن باتوجه‌به نیاز سازمان ها و ارگان‌های زیر نظر نیروهای مسلح برای انجام پروژه‌های کسری خدمت بنیاد ملی نخبگان به نهادهای مختلف معرفی می‌شوند.
اگر عضو بنیاد ملی نخبگان نیستید هم باید مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر داشته باشید؛ چرا که برای دارندگان مدارک فوق‌لیسانس و بالاتر هم که از سوی بنیاد به عنوان نخبه شناسایی نشده‌اند هم فرصت استفاده از این طرح وجود دارد.
در واقع چند سال گذشته به این صورت بود که تنها نخبگان و اعضای بنیاد ملی نخبگان می‌توانستند از این طرح استفاده کنند، اما حالا همه فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد به بالا می‌توانند از این طرح استفاده کنند.
چطور پروژه کسری خدمت سربازی را دریافت کنیم؟
برای این کار دو مسیر را در پیش دارید؛
- نخست اینکه به طور مستقیم به بنیاد ملی نخبگان مراجعه کنید و مدارک لازم برای استفاده از طرح پروژه کسر خدمت سربازی را به آنها ارائه کنید.
- روش دیگر به این صورت است که شخص به یک سازمان نظامی مورد تأیید بنیاد نخبگان نیروهای مسلح که پروژه کسری خدمت سربازی ارائه می‌دهند، مراجعه کند و با کارشناسان مربوطه بر سر اخذ پروژه کسری صحبت کند.
چه سازمان‌هایی پروژه کسری خدمت سربازی را ارائه می‌کنند؟
تعداد زیادی از سازمان‌های نظامی و غیرنظامی در طرح پروژه کسر خدمت همکاری می‌کنند که برخی از شاخص‌ترین‌هایش عبارتند از:
- دانشگاه صنعتی مالک اشتر
- سازمان جغرافیایی
- سازمان صنایع هوایی
- معاونت تحقیقات سامد
- معاونت مهندسی دفاعی و پدافند غیرعامل
- موسسه آموزشی صنایع دفاعی
- سازمان صنایع دریایی
- سازمان توسعه صنایع انرژی
- سازمان تامین اجتماعی
- سازمان پژوهشی و نوآوری دفاعی سپند
- بنیاد حفظ آثار
- ودجا
- سازمان اتکا
- ستاد کل معاونت فرهنگی
- پژوهشکده عالی دفاع ملی
- پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی
- سازمان پدافند غیر عامل
- مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی
چطور با پایان‌نامه می‌توان پروژه کسر خدمت گرفت؟
یکی از روش‌هایی که می‌توان از پروژه کسری خدمت سربازی استفاده کرد، به کارگیری ظرفیت پایان‌نامه‌های دانشگاهی است. به این ترتیب که دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند با اختصاص دادن پایان‌نامه خود به یکی از سازمان‌هایی که در بالا اشاره شد، از طرح پروژه کسر خدمت استفاده کنند.
بر اساس موضوع پایان‌نامه و مدت پژوهش انجام شده، سازمان نظامی مربوط، نظر خود را مبنی بر دادن پروژه کسری خدمت به متقاضی اعلام کنند. توجه داشته باشید که امکان اعتراض به نتیجه داوری برای متقاضی وجود خواهد داشت.
مدارک لازم برای گرفتن پروژه‌های کسری خدمت سربازی
مهم‌ترین مدارک برای گرفتن پروژه‌های کسری خدمت سربازی عبارتند از:
- اصل شناسنامه و دو سری فتوکپی از تمامی صفحات شناسنامه
- اصل کارت ملی
- ۲ عدد کپی از پشت و روی کارت ملی
- ۴۴قطعه عکس ۳*۴
- کپی برابر اصل از آخرین مدرک تحصیلی
- رزومه کامل و جامع به زبان فارسی که حداکثر ۵ صفحه باشد
جدیدترین آگهی‌های استخدام را در دیوار ببینید
طرح شهید صیاد شیرازی در بنیاد ملی نخبگان
بنیاد ملی نخبگان در سال‌های اخیر چند کسری خدمت سربازی مختلف را در پیش گرفته است. از جمله «طرح شهید صیاد شیرازی» که طرح تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی که برنامه اصلی این بنیاد برای کسر خدمت سربازی است.
بنیاد هدف از این طرح را چنین عنوان کرده است: «بنیاد ملی نخبگان هر ساله با هدف استفاده بهینه از توانایی‌های دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی، حوزوی و ایرانی خارج از کشور و حمایت از نهادهای فنّاورانه برای توسعه فعالیت‌های علمی، فرهنگی و فناورانه کشور و بر اساس مجموع فعالیت‌های نخبگانی دانش‌آموختگان در دوران دانشجویی و طلبگی، تسهیلات خدمت نظام‌وظیفه را به آنان اعطا می‌کند.»
در دیوار بخوانید:
***
اخبار استخدام را در بلاگ دیوار بخوانید
