ابطال شرط تعهد خدمت برای استخدام در قوه قضائیه

بر اساس رای دیوان عدالت اداری، یکی از شروط استخدام در دستگاه قضایی تغییر کرد. پیش از این داوطلبان استخدام در دستگاه قضایی باید تعهد می‌دادند که از زمان استخدام به مدت ۱۰ سال در این دستگاه خدمت کنند. اکنون با شکایت یک شاکی خصوصی به دیوان عدالت اداری، ابطال شرط تعهد خدمت برای استخدام در قوه قضائیه رقم خورد و دیگر لازم نیست کسی تعهد ۱۰ سال خدمت را به دستگاه قضا بدهد. برای اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.

شرایط استخدام در دستگاه قضایی چگونه بود؟

سال گذشته، یک آزمون استخدامی مهم در دستگاه قضایی برگزار شد. در دفترچه این آزمون که سال ۱۴۰۰ منتشر شده بود شرایطی برای استخدام داوطلبان تعیین شده بود. مانند همه آزمون‌های استخدامی، این شرایط شامل دو بخش عمومی و اختصاصی می‌شد. بخش دوم این دفترچه به «شرایط اختصاصی داوطلبان» اختصاص داشت که در بند ۲ بخش دوم دفترچه راهنمای آزمون استخدامی کادر اداری قوه قضاییه (اسفند ۱۴۰۰) آمده بود:

اشتغال قبول‌شدگان از بدو استخدام در رشته شغلی پذیرفته شده و در منطقه جغرافیایی انتخابی حداقل به مدت ده (۱۰) سال الزامی خواهد بود (در این مدت، امکان انتقال و جابه‌جایی پذیرفته به هیچ عنوان وجود نداشته و تعهد محضری لازم از قبول‌شدگان اخذ خواهد شد.)

اکنون یک شاکی خصوصی با اقامه دعوای حقوقی در دیوان عدالت اداری اعلام کرده که دریافت تعهد از پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی مستند به حکمی از احکام قانون مدیریت خدمات کشوری یا سایر قوانین مربوطه نبوده و بنابراین غیرقانونی است. در واقع مطابق این شکایت، اقدام دستگاه قضایی برای گرفتن چنین تعهدی خارج از حدود اختیارات و تکالیف قانونی است.

آیا گرفتن تعهد خدمت از پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی قانونی است؟

 در قوانین و مقررات عمومی کشور از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ و آئین‌نامه استخدام پیمانی مصوب سال ۱۳۶۸ هیأت وزیران، شرطی مبنی بر ارائه تعهد محضری جهت خدمت در محل موردتقاضا پیش‌بینی نشده است.

بر اساس این قوانین و مقررات، حق انتقال و جابه‌جایی کارمندان رسمی و پیمانی به رسمیت شناخته شده است و با توجه به اینکه مدت اشتغال کارمندان پیمانی ممکن است کمتر از ده سال باشد، بنابراین در این صورت اساساً اشتغال اشخاص برای مدت ده سال امکان‌پذیر نخواهد بود تا اخذ تعهدنامه محضری از آنها و متعهد کردن ایشان به انجام ده سال خدمت در محل جغرافیایی مشخص معتبر باشد.

از سوی دیگر،  براساس آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، شرط ارائه تعهد محضری مبنی بر عدم تقاضای انتقال در مدت معین پس از شروع به خدمت خلاف قانون تشخیص و ابطال شده است و وضع چنین شرطی، عملاً منجر به عدم برخورداری از امکان انتقال در مدت معین پس از شروع به خدمت بوده و این امر با مفاد آرای مذکور هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مغایر است.

 با این مقدمات، دیوان در رأی خود در خصوص این شرط استخدامی در دستگاه قضایی اعلام کرده:

«بنا به مراتب فوق، بند ۲ بخش دوم دفترچه راهنمای آزمون استخدامی کادر اداری قوه قضاییه (اسفند ماه ۱۴۰۰) که متضمن وضع شرط ارائه تعهد کتبی مبنی بر ده سال خدمت در محل جغرافیایی مورد تقاضا توسط داوطلب پذیرفته‌شده است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود.»