بازنشستگی و از کار افتادگی دو راه مهم برای پایان‌دادن به دوره کاری و شروع استراحت برای باقی عمر است. یکی از این دو انتخابی و دیگری اجباری است. برای بازنشستگی باید حداقل ۲۰ سال سابقه کار داشته باشید؛ اما از کارافتادگی، ممکن است در اولین سال کاری شما هم اتفاق بیفتد. در این مقاله، به مقایسه شرایط بازنشستگی از کار افتادگی و بازنشستگی عادی می‌پردازیم و مزایا و معایب هرکدام را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

از کار افتادگی چیست؟

مقایسه بازنشستگی و از کار افتادگی را ابتدا با تعریف از کار افتادگی شروع می‌کنیم. زمانی که فرد به دلیل آسیب‌های ناشی از کار یا بیماری‌های جدی قادر به انجام کار نباشد، از کار افتاده تلقی می‌شود و باید از بازنشستگی از کار افتادگی و مزایای آن برخودار شود. در این نوع بازنشستگی، برخلاف بازنشستگی تامین اجتماعی، نیازی نیست که فرد ۲۰ تا ۳۰ سال (بسته به نوع و سختی کار) سابقه کار داشته باشد و حتی با ۱ سال سابقه هم می‌تواند از آن برخوردار شود.

انواع از کار افتادگی

بر اساس قانون کار، از کار افتادگی به ۳ دسته از کار افتادگی کلی، از کار افتادگی جزئی و غرامت نقص عضو تقسیم می‌شود.

• از کار افتادگی کلی

در صورتی که فرد حداقل ۶۶ درصد توانایی کار کردن خود را از دست دهد، مشمول این نوع از از کار افتادگی می‌شود.

• از کار افتادگی جزئی

اگر آسیب یا شدت بیماری ۳۳ تا ۶۶ درصد توان کار کردن فرد را بگیرد، فرد در این دسته قرار می‌گیرد.

• غرامت نقص عضو

زمانی که فرد بین ۱۰ تا ۳۳ درصد آسیب ببیند، بیمه از کار افتادگی شامل او می‌شود و باید غرامت نقص عضو به طور یک‌جا به او پرداخت شود. در این وضعیت، فرد بعد از بهبودی می‌تواند به کار خود ادامه دهد.

مزایا و معایب از کار افتادگی چیست؟

از کار افتادگی به معنای از دست دادن توانایی فرد برای کار کردن است و بی‌شک نمی‌توان از کار افتادگی را مزیت شمرد. بااین‌حال قانون کار تلاش کرده تا شرایط ادامه زندگی را برای این عزیزان راحت‌تر کند.

مزایا

• بدون نیاز به سابقه کار طولانی برای بهره‌مند شدن از بیمه از کار افتادگی؛
• پرداخت مستمری ماهانه به فرد از کار افتاده؛
• ارائه خدمات درمانی تا حد امکان به این افراد؛
• داشتن زمان آزاد بیشتر برای انجام کارهای شخصی؛
• اشتغال به کارهای سبک‌تر (به شرط بیمه نشدن مجدد)؛
• استراحت بیشتر.

معایب

بزرگ‌ترین مشکل از کار افتادگی ازدست‌دادن توان جسمی برای کار است و این موضوع به‌خصوص برای کسانی که سن پایین‌تری دارند، سخت‌تر و عذاب‌آورتر خواهد بود. بقیه موارد عبارتند از:

• کاهش درآمد؛
• از دست دادن فرصت‌های زیاد برای کار؛
• استرس و فشار ناشی از خانه‌نشینی؛
• پایین بودن مستمری دریافتی در مقایسه با هزینه‌ها و تورم؛
• نیاز به آزمایشات پزشکی زیاد و مصرف دارو در درازمدت؛
• کاهش شدید اعتمادبه‌نفس.

محاسبه مستمری از کار افتادگی

مستمری از کار افتادگی بر اساس درصد آسیب یا بیماری فرد محاسبه می‌شود و پرداخت آن هم به عهده سازمان تامین اجتماعی است. در جدول زیر، نوع از کار افتادگی و نحوه محاسبه مستمری از کار افتادگی قابل مشاهده است:

[table id=409 /]

در وب‌سایت تامین اجتماعی به آدرس tamin.ir می‌توانید این موارد را با جزئیات کامل بررسی کنید.

قانون در مورد از کار افتادگی چه می‌گوید؟

• اصل ۲۹ قانون اساسی

بر برخورداری همه افراد جامعه از هدف‌های تامین اجتماعی نظیر بیمه بیکاری، بازنشستگی، خدمات درمانی، از کار افتادگی و … تأکید می‌کند و تامین هزینه‌های آن را هم از وظایف دولت می‌داند.

• ماده ۷۹ قانون کار

بیان می‌کند که مستمری یا غرامت فرد از کار افتاده بر اساس درصد‌های عنوان‌شده محاسبه و پرداخت شود.

• ماده ۸۰ قانون استخدام کشوری

بیان می‌کند که اگر آسیب یا بیماری باعث باز ماندن فرد از کار شود، باید مستمری و خدمات درمانی بر اساس نوع و درصد آسیب، برای وی مقرر شود.

• ماده ۸۳ قانون استخدام کشوری

بیانگر این است که اگر فرد در حین کار جان خود را از دست بدهد، مستمری و حقوق محاسبه‌شده وی به ورثه پرداخت شود.

بازنشستگی چیست؟

در ادامه بررسی شرایط بازنشستگی از کار افتادگی به تعریف بازنشستگی می‌پردازیم. هر فردی در طول زندگی خود، سال‌های محدودی انرژی، نشاط و توان کار کردن دارد و حق دارد که پس از طی این دوران، بدون دغدغه‌ مالی به استراحت بگذراند. این سال‌های استراحت پس از کار، بازنشستگی نام دارند. دوره کاری هر فرد نسبت به سختی کار، بین ۲۰ تا ۳۰ سال است و پس از اتمام آن، مستمری‌ بازنشستگی را به‌صورت ماهانه از سازمان تامین اجتماعی دریافت می‌کند. البته شرط بازنشستگی و دریافت مستمری، پرداخت حق بیمه در طول دوره کاری است.

مزایا و معایب بازنشستگی چیست؟

بازنشستگی مانند هر بخش دیگری از زندگی سختی و خوشی‌های خاص خود را دارد که در ادامه مهم‌ترین آنها را بر می‌شماریم.

مزایا

سازمان تامین اجتماعی با برقراری مستمری ماهانه و خدمات درمانی مناسب، سعی کرده است که راحتی و آسایش را برای فردی که بهترین سال‌های زندگی خود را برای کار صرف کرده، فراهم کند. به‌علاوه، بازنشستگی جدا از خدمات تامین اجتماعی، مزایای دیگری هم برای فرد دارد:

• برخورداری از مستمری ماهانه؛
• خدمات درمانی تامین اجتماعی؛
• کمک هزینه عائله‌مندی؛
• وقت آزاد؛
• استراحت کافی؛
• وقت گذراندن با خانواده؛
• انجام کارهای مورد علاقه.

معایب

مزایای بازنشستگی تنها یک روی سکه است؛ روی دیگر آن معایب و مشکلاتی است که فرد با آن روبه‌رو خواهد شد:

• کم بودن مستمری پرداختی نسبت به تورم؛
• مجبور بودن فرد بازنشسته به انجام کار مجدد برای تامین هزینه‌ها؛
• تنهایی و انزوا؛
• پریشانی و ترس به دلیل تغییر شیوه زندگی؛
• مشکل سازمان در جایگزینی فرد بازنشسته.

مستمری بازنشستگی چگونه محاسبه می‌شود؟

تامین اجتماعی برای محاسبه مستمری بازنشستگی عوامل مختلفی مثل سختی کار، نوع کار، میزان حق بیمه پرداختی فرد و … را در نظر می‌گیرد. به‌طورکلی برای محاسبه از فرمول زیر استفاده می‌شود:

۳۰ ÷ (تعداد سال‌های سابقه خدمت × متوسط دستمزد در دو سال آخر خدمت پس از کسر حق بیمه)

قوانین و تبصره‌های بازنشستگی تامین اجتماعی

بازنشستگی و برخورداری از مستمری و خدمات آن تابع قوانینی است که در ادامه به‌طور خلاصه گردآوری شده‌ است:

• ماده ۲ قانون تامین اجتماعی

این قانون بازنشستگی را این طور تعریف می‌کند: «عدم اشتغال بیمه‌شده به کار به دلیل رسیدن به سن بازنشستگی مقرر بر اساس قانون تامین اجتماعی»

• ماده ۷۶ قانون تامین اجتماعی

این قانون بیان می‌دارد که اگر کارگران و کارمندان مشمولان این قانون، حداقل ۲۰ سال حق بیمه پرداخت کرده باشند، باید مستمری یا حقوق بازنشستگی به آنان پرداخت شود. البته مردان باید حداقل ۶۰ و زنان ۵۵ سال سن داشته باشند.

• تبصره ۶ ماده ۷۸ قانون تامین اجتماعی

در مورد کارگرانی است که حداقل ۵ سال بعد از رسیدن به سن بازنشستگی تامین اجتماعی شغل خود را ادامه می‌دهند. بر این اساس کارفرما می‌تواند از سازمان تامین اجتماعی درخواست بازنشستگی این افراد را داشته باشد. در این صورت، مردان ۶۵ سال و زنان باید ۶۰ سال تمام داشته باشند.

• طبق ماده ۷۷ قانون تامین اجتماعی

این قانون به نحوه محاسبه و پرداخت مستمری بازنشستگان می‌پردازد.

• ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی

در مورد افزایش سنواتی بازنشستگان است که حسب مورد اجرا می‌شود.

جمع‌بندی

از کار افتادگی و بازنشستگی دو روش معمول برای پایان دادن به دوره کاری افراد و گذراندن باقی عمر است که در این مطلب سعی داشتیم به مقایسه شرایط بازنشستگی از کار افتادگی و بازنشستگی معمولی بپردازیم. هر کدام از این راه‌ها، معایب و مزایای خود را دارد. قانون کار و سازمان تامین اجتماعی تلاش داشته‌ است تا با برقراری مستمری و ارائه ‌خدمات درمانی مناسب، دوران استراحت این عزیزان را راحت‌تر کند. اما نبود تناسب مستمری و هزینه‌های زندگی، این دوره را برای افراد سخت می‌کند و باعث می‌شود که به انجام شغل دیگری روی بیاورند.

در وبلاگ دیوار، مطالب متعددی در رابطه با بازنشستگی، از کار  افتادگی و شرایط و قوانین آن‌ها، منتشر شده‌اند که مطالعه آن‌ها می‌تواند پاسخگوی ابهامات و سوالات شما باشد.