قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی و هرآنچه که باید بدانید

مرخصی استعلاجی، تعداد روزهای آن، نحوه پرداخت غرامت و مراحلی که باید برای برخورداری از آن طی شود، می‌تواند به اندازه رنج بیماری آزاردهنده باشد. اما اگر  قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی را بشناسید، متوجه می‌شوید که تا جای ممکن سعی شده است تا این دغدغه پاسخ داده شود.

قوانین و مقررات مرخصی تامین اجتماعی، شرایط پرداخت حقوق غرامت و محاسبه میزان آن در دوران مرخصی و سایر موارد مرتبط، در چند سال گذشته به‌روز شده و منافع مشمولان بیشتر در نظر گرفته شده است. در پایان این مطلب خواهید دید که استفاده از این مرخصی چندان پیچیده نیست. با ما همراه باشید.

مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی چیست و شامل چه کسانی می‌شود؟

بر اساس  قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی هرگاه فرد مشغول به کار به دلیل آسیب‌های ناشی از کار یا دلایل غیر از آن (مثل تصادف، حادثه یا بیماری) امکان ادامه‌ کار را به‌صورت موقت نداشته باشد، برای درمان و استراحت می‌تواند از مرخصی استعلاجی با حقوق استفاده کند. این مرخصی، بیماری‌های روانی را هم شامل می‌شود. همچنین مرخصی بارداری هم نوعی مرخصی استعلاجی است.

تمامی افرادی که تحت پوشش تامین اجتماعی هستند، از این مرخصی برخوردار خواهند بود. البته برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها بر اساس آیین‌نامه‌های داخلی خود، به‌صورت داوطلبانه مبالغی را به‌عنوان کمک‌هزینه به کارکنان خود پرداخت می‌کنند؛ در این صورت، سازمان تامین اجتماعی مسئولیت مرخصی استعلاجی را بر عهده نخواهد داشت.

مرخصی استعلاجی چند روز است؟

در قانون کار، مرخصی استعلاجی ۳ روز در نظر گرفته شده است. این ۳ روز مرخصی در صورت بستری‌شدن با حقوق خواهد بود و جزو سابقه کار و بازنشستگی فرد محاسبه می‌شود، ولی ‌غرامت دستمزد به او تعلق نمی‌گیرد.

فرد می‌تواند بسته به شرایط خود و میزان نیاز به مرخصی استعلاجی، در تمام طول سال و بدون محدودیت در دفعات، از این مرخصی استفاده کند. بااین‌حال، تعداد روزهایی که می‌تواند بدون بازگشت به کار و به‌طور ممتد از این مرخصی استفاده کند، تابع شرایط و قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی است که در ادامه توضیح داده می‌شود.

شرایط مرخصی استعلاجی بیشتر از سه روز در قانون کار 

در صورتی که فرد مشمول، به مرخصی بیشتر از ۳ روز نیاز داشته باشد، باید طبق شرایط زیر عمل کند:

• اگر مدت استراحت بیمه‌شده در هر نوبت، از ٧ روز تجاوز نکند، یا در طول سال ١۵ روز یا کمتر باشد، فقط نیاز به تأیید پزشک معالج است.
• درصورتی‌که مدت مرخصی بیش از ١۵ روز در سال و کمتر از ۶٠ روز باشد، باید پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی آن را تأیید کند.
• در شرایطی که فرد به بیش از ۶٠ روز مرخصی استعلاجی در سال نیاز داشته باشد، در خواست وی باید توسط شورای پزشکی سازمان تامین اجتماعی مورد بررسی و تأیید قرار گیرد.

به‌جز موارد ذکرشده، فرد بیمه‌شده نباید در طول مرخصی استعلاجی به کاری مشغول شود. همچنین ازکارافتاده نباشد، اخراج نشده و خود را بازخرید هم نکرده باشد.

نحوه محاسبه و پرداخت حقوق در دوران مرخصی استعلاجی

براساس قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی ، فرد بیمه‌شده درصورتی‌که کمتر از ۳ روز از مرخصی استعلاجی بدون بستری شدن استفاده کند، شامل دریافت غرامت دستمزد نخواهد بود.

حقوق و مزایایی که به فرد شاغل پرداخت می‌شود، شامل موارد متعددی مثل حقوق ثابت، فوق‌العاده‌های مستمر، فوق‌العاده مناطق کمتر توسعه‌یافته و بد آب‌وهوا، حق عائله‌مندی و حق اولاد است. این موارد درصورتی‌که فرد از مرخصی استعلاجی استفاده کند، همچنان برای او محفوظ خواهد بود. البته اگر مرخصی استعلاجی بیشتر از ۱ سال به طول انجامد، فقط حقوق ثابت به علاوه‌ فوق‌العاده ایثارگری و حق اولاد پرداخت خواهد شد و سایر مزایا کسر می‌شود.

در جدول زیر، شرایط مختلف استفاده از این مرخصی و مزایای آن به‌طور خلاصه شرح داده شده است:

طبق قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی به جز در وضعیت اول (مرخصی ۳ روز و کمتر/ بدون بستری شدن)، فرد تحت یکی از شرایط زیر از پرداختی مرخصی استعلاجی بهره‌مند خواهد شد:

• فرد تحت پوشش بیمه باشد و همسر، فرزندان یا والدین، تحت تکفل آنها قرار گرفته باشند. در این صورت، سه چهارم آخرین مزد و یا مزد روزانه محاسبه و پرداخت می‌شود.
• فرد تحت پوشش بیمه، تکفل کس دیگری را نداشته باشد و پیش از این نیز از خدمات درمانی استفاده نکرده باشد. در این شرایط، دو سوم آخرین مزد و یا حقوق روزانه به او تعلق می‌گیرد.
• فرد بیمه‌شده، تکفل فرد دیگری را بر عهده نداشته باشد و از خدمات سازمان تامین اجتماعی بهره‌مند شود. درصورتی‌که این فرد بستری‌ شود، فقط نصف آخرین مزد و یا حقوق روزانه قابل‌پرداخت خواهد بود.

شرایط دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری

پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری به طور کلی با دارا بودن ۲ شرط زیر انجام می‌شود:

• ارائه گواهی مبنی بر تجویز مرخصی استعلاجی همراه با ذکر نوع بیماری
• ارائه گواهی و مدارک لازم مبنی بر اشتغال فرد بیمه‌شده در زمان بیماری توسط کارفرما

همان طور که در این مطلب به قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی اشاره شد، غرامت دستمزد ایام بیماری پس از روز چهارم مرخصی استعلاجی پرداخت می‌شود. البته اگر مرخصی استعلاجی موارد زیر را هم در بر بگیرد، غرامت دستمزد در کمتر از ۳ روز مرخصی هم پرداخت می‌شود:

• بستری شدن فرد در بیمارستان حتی به مدت چند ساعت
• انجام عمل جراحی سرپایی و ترخیص در واحد درمانی
• تجویز استراحت برای بیماری‌های ناشی از کار یا عواقب بعدی
• تجویز استراحت برای بیماری‌های مرتبط با کار (بیماری‌های حرفه‌ای)
• مرخصی استعلاجی جانبازان انقلاب اسلامی
• مراجعات اورژانسی
• بستری شدن تجویز شود، اما تخت خالی یا امکانات میسر نباشد و فرد به صورت سرپایی معالجه شود
• بیماری شخص در ادامه بیماری پیشین باشد

در اینجا یادآوری نکاتی در مورد جانبازان عزیز و کسانی که با نیروهای مسلح همکاری می‌کنند، ضروری است:

• جانبازانی که مشمول غرامت دستمزد باشند، معادل ۱۰۰ درصد متوسط حقوق و مزایای آنان پرداخت خواهد شد. البته این پرداخت نباید از حداقل دستمزد بیماری کمتر باشد.
• افرادی که به علت همکاری با نیروهای مسلح دچار بیماری یا جراحت شوند، معادل ۱۰۰ درصد آخرین دستمزد، غرامت دستمزد دریافت خواهند کرد.

مرخصی استعلاجی سربازی چیست؟

در ادامه مطلب به بررسی قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی برای سربازی می‌پردازیم. سربازان هم می‌توانند مطابق آیین‌نامه مرخصی استعلاجی از این مرخصی استفاده کنند. مدت مرخصی استعلاجی سربازان مجرد ۱۲ روز در سال و سربازان متأهل ۱ ماه در سال است.

این مرخصی در صورتی داده می‌شود که سرباز مجروح، جانباز یا بیمار شود. برای برخورداری از این مرخصی، سرباز باید ابتدا از طریق بهداری یگان خود اقدام کند. سپس به یکی از مراکز درمانی طرف قرارداد با ستاد کل نیرو های مسلح مراجعه و گواهی پزشک دریافت کند. پس از دریافت این گواهی است که سرباز می‌تواند برای درمان اقدام کند.

نکته قابل‌توجه این است که مدت‌زمان حداکثر ۱ ماه مرخصی استعلاجی، جزو ماه‌های خدمت سرباز محاسبه می‌شود. اما مدت زمان بیشتر از این، به روزهای خدمت وی اضافه خواهد شد. البته اگر پس از درمان، بیماری پیشین دوباره ادامه پیدا کند، یک ماه مرخصی استعلاجی دیگر به وی تعلق می‌گیرد.

مراحل دریافت مرخصی استعلاجی به چه ترتیب است؟

انجام این مراحل بر اساس قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی پیچیدگی خاصی ندارد. فرد ابتدا باید گواهی پزشکی مبنی بر تجویز مرخصی استعلاجی را به یکی از شعبه‌های سازمان تامین اجتماعی ارائه کند. در مرحله بعد، این گواهی را مراجع مربوطه در سازمان تامین اجتماعی بررسی و تأیید می‌کنند.

برای دریافت غرامت دستمزد هم فرد بیمه‌شده باید گواهی پزشک معتبر مبنی بر مرخصی استعلاجی را به همراه دفترچه بیمه خود، به سازمان تأمین اجتماعی ارائه دهد.

جمع‌بندی

مرخصی استعلاجی به این منظور در قانون پیش‌بینی شده که فرد بیمه‌شده از دغدغه مالی ناشی از بیماری رها شود. گستردگی شرایط استفاده از این مرخصی و آسان بودن مراحل آن کمک زیادی به بهبود سریع‌تر فرد بیمار می‌کند و بار روانی ناشی از بیماری را از دوش او بر می‌دارد.

نظر شما درباره قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی چیست؟ پیشنهادات و سؤالات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.