اگر مشغول کار هستید و در مورد بیمه بیکاری، اطلاعات درست و کاملی ندارید، باید بگوییم خواندن این مقاله، برای شما ضروری است؛ چراکه ممکن است ترک شغل به‌صورت اجباری برای همه اتفاق بیافتد. در ادامه، به بررسی این مورد خواهیم پرداخت که بیمه بیکاری کارفرما چیست و چگونه می‌توان آن را دریافت کرد.

بیمه بیکاری چیست؟

جالب است بدانید که افراد زیادی در جامعه، به این دلیل که نسبت به شرایط بیمه بیکاری و نحوه دریافت آن، اطلاعات کافی ندارند، نمی‌توانند از این تسهیلات برخوردار شوند. سالانه کارفرمایان و کارگران زیادی، به‌صورت ناخواسته و برخلاف میل شخصی، مجبور به ترک شغل خود می‌شوند. این افراد باید در شرایطی خاص، بررسی کنند که آیا مشمول بیمه بیکاری خواهند شد یا خیر.

بیمه بیکاری، نوعی تسهیلات قانونی است که قانون‌گذار برای همان افرادی که به‌اجبار شغل خود را ترک کرده‌اند، در نظر گرفته است.

اگر کسی که شغل خود را از دست داده، آماده پذیرفتن شغل جدید نباشد، می‌تواند تا زمانی که شغل جدید پیدا کند، از این تسهیلات استفاده کند. هرچند که برخی از افراد، نظر مخالفی دارند و ترجیح می‌دهند از بیمه بیکاری استفاده نکنند. در ادامه، دلایل این مخالفت را بررسی خواهیم کرد.

ابهامات و سوالات رایج درباره بیمه بیکاری

دریافت بیمه بیکاری، شاید در ابتدا ساده به نظر برسد؛ اما با توجه به شرایط و استثناهای زیادی که وجود دارد، ابهامات زیادی هم در رابطه با آن شکل گرفته است. بیشترین سوالاتی که در مورد این نوع تسهیلات برای شاغلان و کارگران به وجود می‌آیند، عبارتند از:

•  عواقب گرفتن بیمه بیکاری چیست؟
•  بیمه بیکاری شامل حال چه کسانی می‌شود؟
• استفاده از بیمه بیکاری چه معایبی دارد؟
• آیا استفاده نکردن از بیمه بیکاری مزایایی دارد؟
• آیا بیمه بیکاری، جزو سوابق افراد در نظر گرفته می‌شود؟

در ادامه به پاسخ تک‌تک این سوالات می‌پردازیم.

بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

قبل از هر چیز، باید به بررسی این مسئله بپردازیم که چه کسانی مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شوند. افرادی که می‌توانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند، عبارتند از:

• افرادی که به صورت ناخواسته بیکار شده‌اند

برای اینکه کسی بتواند بیمه بیکاری دریافت کند، باید به صورت ناخواسته، شغل خود را از دست داده باشد. این غیرارادی بودن، دو حالت دارد:
• کسی که به خاطر حوادث غیر مترقبه، مثل سیل، زلزله و آتش سوزی، شغل خود را از دست داده است.
• کسی که به خاطر شرایط کارخانه‌ای که در آن شاغل بوده، مثل تعدیل نیرو، اخراج شده است. البته این تعدیل نیرو، باید از طرف وزارت کار بررسی و تایید شود.

• کسانی که تابعیت ایرانی دارند

کسی که می‌خواهد از تسهیلات بیمه بیکاری بهره‌مند شود، باید تابعیت ایرانی داشته باشد. کسی که تابعیت ایرانی ندارد، نمی‌تواند این بیمه را دریافت کند.

• افرادی که تحت پوشش قانون کار هستند

کسی که مشغول به کار بوده و در حال حاضر، شغل خود را از دست داده است، باید در شغل قبلی‌اش، تحت پوشش قانون کار قرار گرفته باشد. یعنی کارفرما، ماهانه و به‌صورت مرتب، برای او بیمه رد کرده باشد. در غیر این صورت، کسی که فعالیت غیررسمی داشته است، نمی‌تواند بیمه بیکاری دریافت کند.

• افرادی که سابقه بیمه دارند

اگر کسی شغل خود را از دست داده است، باید قبل از آن، به مدت ۶ ماه، سابقه بیمه داشته باشد. البته لازم به ذکر است که این قانون شامل حال افرادی نمی‌شود که به دلیل وقوع حوادث غیر مترقبه، شغل خود را از دست داده اند.

• دریافت بیمه بعد از سربازی، در صورت امکان

اگر شخصی در حال دریافت بیمه بیکاری باشد و به خدمت سربازی اعزام شود، بیمه او در این دوران قطع خواهد شد. بعد از اتمام سربازی، اگر واحدی که آنجا مشغول به کار بوده، از استخدام دوباره آن شخص اجتناب کند، بیمه بیکاری دوباره پرداخت خواهد شد.

چه کسانی بیمه بیکاری دریافت نمی‌کنند؟

حالا که متوجه شدیم چه کسانی می‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند، باید بدانیم که بیمه بیکاری، شامل حال چه کسانی نمی‌شود. این افراد عبارتند از:

• افرادی با مشاغل آزاد

کسانی که شغل آزاد دارند، مثل کسبه، نمی‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند. همچنین کسانی که بیمه اختیاری پرداخت می‌کنند، جزو افرادی که بیمه بیکاری دریافت می‌کنند، قرار نمی‌گیرند.

• افرادی که اتباع خارجی هستند

قبل‌تر به این نکته اشاره کردیم که فقط افرادی با تابعیت ایرانی، امکان دریافت بیمه بیکاری دارند. البته ممکن است این موضوع، حالت‌های استثنایی هم داشته باشد که باید به‌طور خاص بررسی شود.

• کسانی که شغل خود را به‌صورت ارادی ترک کرده‌اند

کمی قبل به این نکته اشاره کردیم که در صورت ترک کار به‌صورت غیرارادی و به اجبار، می‌توانید بیمه بیکاری دریافت کنید. پس افرادی که خودشان به‌صورت اختیاری از محل کار خود استعفا می‌دهند، بیمه بیکاری دریافت نخواهند کرد.

• افراد بازنشسته و ازکاراُفتاده

بیمه بازنشستگی و از کار افتادگی، شرایط و قوانین خاص خود را دارد. پس این افراد، نمی‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند.

• رد درخواست از طرف اداره کار

ممکن است که شما برای دریافت بیمه بیکاری، به اداره کار درخواست داده باشید و درخواست شما بنا به هر دلیلی رد شده باشد. در این صورت، نمی‌توانید بیمه بیکاری دریافت کنید. هرچند که امکان درخواست بررسی مجدد و اعتراض به رد درخواست وجود دارد.

آیا بیمه بیکاری جزو سابقه بیمه حساب می‌شود یا خیر؟

اگر نگران هستید که در صورت دریافت بیمه بیکاری، تأثیر منفی روی سابقه بیمه شما اعمال خواهد شد یا خیر، باید بگوییم که نگران نباشید. چراکه طبق قوانین، مدت‌زمانی که شما این مقرری را دریافت می‌کنید هم جزو سوابق بیمه شما به‌حساب می‌آید.

بیمه بیکاری کارفرما چه تفاوتی با بیمه بیکاری کارگر دارد؟

وقتی کارگر از محل کار خود اخراج شود، فقط شغلش را از دست می‌دهد. بعد از آن، می‌تواند دوباره به دنبال شغل تازه‌ای باشد و از طریق آن امرارمعاش کند. اما به کسب‌وکار کارفرما، ممکن است آسیب بزرگی وارد شود. این آسیب می‌تواند به قیمت ورشکست شدن و از بین رفتن کسب‌وکار شخص تمام شود. بنابراین کارفرما، ضرر بیشتری را متحمل می‌شود.

آیا بیمه بیکاری کارفرما می‌تواند به رونق گرفتن دوباره کسب‌وکار او کمک کند؟

با توجه به اینکه وزارت کار بیمه بیکاری کارفرما را هم در نظر گرفته است، سوالاتی در رابطه با آن شکل می‌گیرد. برای مثال، آیا کارفرما صرفاً مبلغی را به عنوان بیمه بیکاری دریافت می‌کند، یا اینکه می‌تواند به کمک آن، به کسب‌وکارش رونق دوباره ببخشد؟

یک مثال ملموس برای این وضعیت، ضرر و زیانی است که شیوع کرونا، برای کسب‌وکارهای زیادی به وجود آورد. بسیاری از مشاغل به خاطر این ویروس دچار ضرر شدند و وضعیت نامناسبی پیدا کردند. برای چنین وضعیتی، وزارت کار سیاستی را در نظر گرفت که به کارفرمایان، تسهیلاتی بپردازد تا بتوانند شغل خود را سرپا نگه دارند و به فعالیتشان ادامه دهند. این تسهیلات، فقط به کارفرمایانی تعلق می‌گیرد که از سازمان تامین اجتماعی کد بیمه کارگاه دریافت کرده باشند.

بیمه بیکاری کارفرما و کارگر بعد از چند وقت قابل‌دریافت است؟

همه افرادی که شغل خود را به‌صورت ناخواسته از دست می‌دهند، قصد دارند برای حل مشکلات معیشتی، زودتر بیمه بیکاری خود را دریافت کنند. می‌توان گفت دریافت این بیمه تا حد زیادی به پیگیری خودتان بستگی دارد. قانون می‌گوید کسی که بیکار شده، باید نهایتاً تا ۳۰ روز بعد از شروع بیکاری، مدارک لازم را به اداره کار و تأمین اجتماعی ارائه دهد. بنابراین اگر طی این۳۰ روز اقدام نکنید، به مشکلات متعددی بر خواهید خورد.

اداره کار موظف است بعد از اینکه مدارک شما را تحویل گرفت، تا ۳۰ روز بعد، نتیجه را اعلام کند؛ یعنی اعلام کند که شما واجد شرایط برای دریافت بیمه بیکاری هستید یا خیر. بعد از اینکه شرایط شما بررسی شد، این اداره باید با یک معرفی‌نامه کتبی شما را برای دریافت بیمه بیکاری به سازمان تأمین اجتماعی بفرستد. سازمان تأمین اجتماعی بعد از بررسی‌های لازم، باید نهایتاً تا ۱۰ روز بعد، وجه بیمه بیکاری را به شما پرداخت کند.