ممکن است به‌عنوان کارگر، به هر دلیلی تصمیم گرفته باشید که محل کار خود را ترک کنید. احتمالاً مدت قرارداد شما به اتمام رسیده یا اینکه از محل کار خود استعفا داده‌اید. برای اینکه محل کار خود را ترک کنید، باید تسویه‌حساب صورت بگیرد. تسویه کردن حساب بین کارفرما و کارگر، قوانین مخصوص به خود را دارد که بسیاری از افراد، از این قوانین بی‌اطلاع هستند. در ادامه، به بررسی قانون وزارت کار برای تسویه حساب خواهیم پرداخت.
جزئیات نحوه قطع همکاری
برای به پایان رسیدن همکاری کارگر با هر مجموعه‌ای، اقداماتی صورت می گیرد که به آنها اصطلاحاً تسویه‌حساب می‌گویند. وقتی قراردادی که بین کارگر و کارفرما منعقد شده به اتمام برسد، همکاری آنها هم به پایان می‌رسد. برای پایان دادن به همکاری، کارفرما موظف است که همه حق و حقوق کارگر را به او پرداخت کند.
با وجود قانون وزارت کار برای تسویه حساب، همچنان شاهد این هستیم که روند آن به‌درستی شکل نگرفته و با مشکلاتی همراه است. به همین دلیل، معمولاً اختلاف و شکایت بین کارگر و کارفرما شکل می‌گیرد. برای اینکه از بروز اختلاف و شکایت جلوگیری شود، باید هر دوطرف، قوانین را به‌خوبی بدانند و به آنها عمل کنند.
قانون وزارت کار برای تسویه حساب چیست؟
لازم به ذکر است که از طرف اداره کار، اصل و ماده قانونی خاصی برای تسویه‌حساب تعریف نشده است؛ بلکه کارگر و کارفرما، باید به‌صورت توافقی و رضایت هر دوطرف، این مرحله را انجام دهند. اما باید بدانید که درصورت به درازا کشیدن این روند، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کند.
کارفرما، در رابطه با تسویه حساب باید قوانینی را به خاطر داشته باشد و به آنها عمل کند. از موارد مهم و قابل‌توجه، می‌توان به این اشاره کرد که چه قرارداد بین کارگر و کارفرما فسخ و چه به پایان رسیده باشد، کارفرما وظیفه دارد مبلغی را به‌عنوان سنوات خدمت به کارگر بپردازد. فرقی ندارد که کارگر اخراج شده یا خودش کار را ترک کرده باشد، در هر صورت مستحق دریافت این مبلغ خواهد بود.
همه چیز درباره حق سنوات کارگران در سال ۱۴۰۰
قوانین، شرایط و هر آنچه که باید درباره مرخصی زایمان بدانید
قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی و هرآنچه که باید بدانید
کارفرمایان باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که بعد از پایان مدت قرارداد با کارگر، علاوه بر اینکه باید حقوق، دستمزد، مزایا و پاداش او را حساب کنند و بپردازند، باید به پرداخت حق سنوات او هم توجه کنند. یعنی لازم است که حق سنوات خدمت کارگر را هم در کنار سایر موارد تسویه‌حساب پرداخت کنند.
تسویه‌حساب قانونی توسط کارفرما
حالا که متوجه شدیم بعد از اتمام قرارداد، کارفرما موظف است که حق سنوات خدمت کارگر را بپردازد، باید درمورد نحوه پرداخت آن هم صحبت کنیم. این پرداخت باید با رعایت برخی قوانین همراه باشد تا شکل درست و اصولی به خود بگیرد. برای مثال، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برگه تسویه حساب با کارگر، باید طوری تنظیم شود که رضایت دوطرف را در بر داشته باشد و جایی برای شکایت باقی نگذارد.
- زمان تسویه حساب، وقتی است که قرارداد کارگر با کارفرما به پایان رسیده باشد.
- اگر قرارداد با کارگر به‌صورت موقت بسته شده باشد و مدت آن به پایان برسد و قرارداد دوباره تمدید شود، باید تسویه‌حساب صورت بگیرد. یعنی با هربار تمام شدن قرارداد، تسویه‌حساب انجام می‌شود.
- طبق قوانینی که وزارت کار تعیین کرده، کارگر حق دارد که مزایایی مثل حق مسکن، حق اولاد، حق خوار‌و‌بار و بن کارگری دریافت کند.
- با توجه به اینکه وزارت کار، هر سال برای کارگران پاداش، عیدی و مرخصی در نظر می‌گیرد، هنگام تسویه حساب باید به رعایت این حقوق هم پرداخته شود.
مراحل تسویه حساب با کارگر
بعد از پایان قرارداد، کارفرما برگه‌ای را تنظیم کرده و در آن تمامی حقوق کارگر را ذکر می‌کند. بعد از اینکه مبلغ تسویه به کارگر پرداخت شد، این توافق باید به امضای کارگر درآید. لازم به ذکر است که مبلغ تسویه‌حساب، حتماً باید به‌صورت تراکنش بانکی پرداخت شود؛ بنابراین پرداخت نقدی، درست نیست. مراحل تسویه حساب عبارتند از:
تسویه‌حساب اداری
ممکن است کارگر در کارگاه و واحدی که مشغول به کار است، از ابزار به خصوصی استفاده کرده یا وسیله‌ای را به امانت گرفته باشد؛ همچنین امکان دارد برای رعایت نکات ایمنی، برخی لوازم محافظتی دریافت کرده باشد که باید
تسویه‌حساب مالی کارگربرای تسویه‌حساب، ابتدا آنها را تحویل دهد و رسید دریافت کند.
وقتی کارگر همه لوازم و ابزارها را سالم به کارگاه پس داد، بعد از آن نوبت تسویه‌حساب مالی می‌رسد. در این مرحله، کارگر به بخش اداری مراجعه می‌کند تا روزهای کاری، غیبت‌ها، مرخصی‌ها و چنین مواردی محاسبه شوند.
مراجعه به واحد حسابداری
بعد از اینکه تکلیف روزهای کاری کارگر مشخص شد، باید به واحد حسابداری مراجعه کند. در این واحد، کارفرما موظف است تمام حقوق و مزایای کارگر را حساب کرده و هر بستانکاری را از آن کم کند. سپس مزایای پایان کار را با کارگر حساب کند.
محاسبه مزایای پایان کار
طبق قانون وزارت کار برای تسویه حساب در حین محاسبه مزایای پایان کار، قوانین زیر رعایت می‌شوند:
- کارگر مستحق این است که به‌ازای هر سال کار در واحد کاری خود، به‌اندازه یک ماه دستمزد، حق سنوات دریافت کند. اگر سابقه کاری او کمتر از یک سال است، به‌ازای هر ماه، برابر با دو و نیم روز حقوق پایه، مبلغ دریافت خواهد کرد.
- برای کارگرانی که بیش از یک سال سابقه دارند، برای هر سال برابر با دو ماه دستمزد و برای کارگرانی که کمتر از یک سال فعالیت داشته‌اند، برای هر ماه، برابر با۵ روز دستمزد، عیدی و پاداش محاسبه می‌شود.
- هر کارگر، در سال می‌تواند نهایتاً ۹ روز از مرخصی‌های خود را ذخیره کند؛ باقی روزهای مرخصی، سوخت به حساب می‌آیند، مگر اینکه کارگر و کارفرما برای این روزها توافق کرده باشند که کارگر حقوق دریافت کند.
- برخی کارگران و کارفرمایان، با هم توافق می‌کنند که به‌ازای روزهایی که کارگر از مرخصی خود را استفاده نکرده است، حقوق دریافت کند. برای هر روز مرخصی که استفاده نشده باشد، یک سی‌ام مزایا حساب می‌شود.
دریافت رضایت‌نامه از کارفرما
وقتی کارگر از کارفرمای خود رضایت‌نامه دریافت کند، مسلماً در آینده می‌تواند راحت‌تر شغل پیدا کند. بنابراین در صورتی که کارفرما از کارگر راضی باشد، کارگر می‌تواند از او درخواست رضایت‌نامه کند.
همه چیز درباره محاسبه پاداش پایان خدمت کارگران
حرف آخر
در این نوشتار به قانون وزارت کار برای تسویه حساب و الزام رعایت آن پرداختیم. بنابراین به‌عنوان کارفرما لازم است این موارد را رعایت کنید تا از هرگونه شکایت جلوگیری شود. همچنین کارگران هم باید این نکات را به‌خوبی بدانند تا حق خود را تمام و کمال از کارفرما دریافت کنند و دچار اختلاف با او نشوند.
