قوانین بیمه کارگر و کارفرما | پاسخ ۴ سوال اساسی

فضای کار و به‌خصوص کارگاه‌ها می‌تواند برای کارگران یک کارفرما خطرآفرین باشد. در طول سال، بارها اخباری مبنی بر زخمی شدن و آسیب دیدن کارگران در محیط کاری‌شان می‌شنویم؛ کارگرانی که با زحمت فراوان برای روی پا ماندن یک کارگاه تلاش می‌کنند و از طرف دیگر، برای روزهای سالمندی و همچنین بیماری‌های احتمالی نیازمند پشتوانه هستند. کارگر کار می‌کند تا آینده خود را تضمین کند، به حقوق بازنشستگی دست پیدا کند و همچنین در روزهای خطر بتواند از مزایای بیمه استفاده کند. این مساله، تعهد بزرگی برای کارفرما ایجاد می‌کند. یک کارفرمای مسئول، برای جلوگیری از جریمه و تعطیلی کارگاه خود و همینطور نشان دادن تعهد و مسئولیت، نباید از بیمه کردن کارگران شانه خالی کند. همچنین بیمه یک اصل مهم برای سرپاماندن یک کارگاه است. قوانین بیمه کارگر و کارفرما چندان پیچیده نیستند اما برای هردوطرف دغدغه‌ محسوب می‌شوند. در ادامه، مهمترین نکاتی را که باید درباره قوانین بیمه کارگر و کارفرما بدانید گردآوری کرده‌ایم؛ با ما همراه باشید.

بر اساس ماده ۱۴۸ قانون کار و طبق قانون بیمه تامین اجتماعی برای کارفرما، کارفرمایان موظفند کارگران خود را بیمه کنند. مسئول پرداخت بیمه اجباری کارفرماست و کارگر هیچ مسئولیتی ندارد.

۱- بیمه تامین اجتماعی چیست؟

این نوع از بیمه، ضمانت‌گر حقوق فرد بیمه‌شده است و آینده او را تضمین می‌کند. بیمه تامین اجتماعی علاوه بر ارائه خدمات درمانی، در زمان بازنشستگی مستمری پرداخت می‌کند.

۲- کارگر از چه تاریخی پس از شروع کار بیمه می‌شود؟

• قبل از طی شدن مراحل بیمه، به عقد قرارداد بین کارگر و کارفرما نیاز داریم. قرارداد کاری یک متن نوشته‌شده یا شفاهی است که با وجود آن، کارگر در قبال دریافت دستمزد خود، با مدت‌زمان کارکرد مشخص، کار را برای کارفرما انجام می‌دهد.
  قراردادی که پایان و شروع آن مشخص نباشد، قرارداد دائمی تلقی می‌شود.
  در قرارداد کاری باید موارد مختلفی قید شود؛ مثل مشخصات کارفرما و کارگر، نوع کار یا وظیفه محول شده به کارگر، میزان حقوق، مزد مشخص‌شده و …
• مدت کوتاه همکاری و آزمایشی بودن یا کارآموزی کارگر، دلیل قانونی برای بیمه نکردن کارگر نیست.
• کارگران در هر شغل، با هر سمت و با هر نوع قراردادی، باید بر مبنای تاریخ شروع فعالیتشان در کارگاه بیمه شوند.

۳- وظیفه کارفرما در قبال بیمه کارگر خود چیست؟

• کارفرما وظیفه دارد از نخستین روز فعالیت کارگر، نام او را در لیست‌ بیمه وارد کند و حق بیمه او را به سازمان تأمین اجتماعی بپردازد.
• حق بیمه برای کارگر به عنوان سابقه کار است و او می تواند از مزایای آن استفاده کند؛ به استناد تبصره ماده ۱۱ قانون کار، مدت دوره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود.
  حداکثر زمان قرارداد آزمایشی برای کارگران ساده و نیمه ماهر، یک ماه و برای کارگران ماهر و دارای تخصص سطح بالا، سه ماه تعیین شده است.
• کارفرما باید پس از شـروع فعالیـت کارگاه یا شرکتش و استخدام نیروی کار و کارگر، بـه نزدیکتریـن شـعبه تأمین اجتماعی مراجعه کند و مراحل بیمه کردن کارگران را طی نماید.

۴- چه مراحلی برای بیمه کردن یک کارگاه و کارگرانش طی می‌شود؟

• طبق قوانین بیمه کارگر و کارفرما، دریافت کد کارگاهی بیمه یکی از مهم‌ترین کارهایی است که باید برای تشکیل پرونده بیمه تامین اجتماعی انجام شود و در واقع پروسه بیمه‌کردن، با اخذ این کد شروع می‌شود.
• پـس از تأییـد بازرس بیمه تامین اجتماعی بـر فعـال بـودن کارگاه، کارفرما باید طبق مـاده ۳۹ قانون تأمین اجتماعـی، حق بیمـه کارگران را حداکثـر تـا آخرین روز مـاه بعد تحویـل تامین اجتماعی بدهد و آن را پرداخت کند.
• طبق قوانین بیمه کارگر و کارفرما، در بیمه اجباری کارفرما نیروهای خود را بیمه می کند و کارگر برای ثبت نام کاری انجام نمی‌دهد و تمامی مراحل ثبت مدارک توسط کارفرما انجام می شود.
• کارفرما باید کارگران خود را به بیمه معرفی کنند. برای انجام این کار، لیست مشخصات بیمه‌شدگان را به بیمه ارسال می‌کند.
• در گام بعدی، کارگران با مدارک بیمه (اصل شناسنامه، کارت ملی و کارت پایان خدمت یا معافیت برای آقایان) به دفاتر خدمات تامین اجتماعی می‌روند. بدون در اختیار داشتن این مدارک، امکان ثبت‌نام در سیستم بیمه وجود ندارد.
• در صورتی که کارگرها قبلا بیمه شده باشند، نیازی به انجام معاینات پزشکی نیست ولی اگر برای اولین بار بیمه شوند باید پس از تکمیل مدارک، برای انجام معاینات پزشکی به مراکز درمانی طرف قرارداد تامین اجتماعی مراجعه کنند.
  در نظر داشته باشید که اگر در زمان مراجعه، کمتر از ۹ ماه از قطع بیمه قبلی کارگر گذشته باشد یا یک سال سابقه بیمه مستمر داشته باشد، به معاینه پزشکی نیازی نیست.

مطابق قانون وزارت کار، قوانین وضع شده و تعهدات در نظر گرفته‌شده برای یک کارفرما ساده نیستند. با وجود این، کارفرمایان غیرمسئول زیادی هم هستند که از پرداخت حقوق قانونی کارگران خودداری می‌کنند. راه‌های فراری در این زمینه وجود دارد؛ به عنوان مثال، ثبت نکردن شرکت یکی از راه‌های اصلی فرار کارفرما از بیمه کارگران محسوب می‌شود. شما به عنوان کارگر این حق را دارید که در چنین شرایطی از کارفرمای خود شکایت کنید.