زمانی که صحبت از خودروهای برقی و الکتریکی می‌شود، ناخودآگاه ذهن ما به سمت مباحث زیست محیطی و آلودگی هوا می‌رود. طی چندین سال گذشته، حیات و زندگی موجودات با پدیده خطرناکی به نام گرمایش زمین روبه‌رو شده است. سال‌هاست فعالان محیط زیست در این زمینه هشدار می‌دهند و مردم را به رعایت مواردی چون کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی که سبب کاهش گازهای گلخانه‌ای و به تبع آن کاهش گرم شدن کره زمین می‌انجامد، تشویق می‌کنند.

از طرف دیگر منابع سوخت طبیعی در جهان محدود است. با توجه به زیاد شدن جمعیت کره زمین، احتمال کم شدن این منابع هم به مشکل گرم شدن اضافه شده است. در این میان، صنعت خودروسازی تلاش می‌کند تا با تولید خودروهای کم‌مصرف به محیط زیست کمک کند. با این حال، خودروهای کم مصرف نتوانسته‌اند آنطور که انتظار می‌رود در این زمینه تاثیرگذار باشند.

از سال‌ها پیش، فکر ساخت خودروهایی که با نیروی الکتریسیته یا نور خورشید حرکت کنند، ذهن طراحان و سازندگان خودرو را به خود مشغول کرده بود که بالاخره این رویا، طی چند سال گذشته توانست رنگ حقیقت به خود ببیند. خودروهای برقی سال‌ها قبل به خیابان‌ها آمدند اما هیچگاه تولید انبوه نداشتند. پس از آن تولید خودروهای هیبریدی یکی دیگر از حرکت‌های مثبت کمپانی‌های بزرگ خودروسازی برای کاهش مصرف سوخت بود. اما خودروهای هیبریدی باز هم به بنزین نیاز دارند؛ این درحالی است که یک خودرو برقی، کاملاً با جریان الکتریسیته کار می‌کنند و ساختاری متفاوت با خودروهای هیبریدی دارند.

 در این مطلب، قصد داریم نگاهی به خودروهای برقی داشته باشم؛ اینکه از روند ساخت این خودروها از چه زمانی و چگونه آغاز شد و اکنون در چه مرحله از تکامل قرار دارد.

اولین خودرو برقی کجا تولید شد؟

برعکس آنچه که فکر می‌کنیم، تاریخچه خودروهای برقی به خیلی سال قبل بازمی‌گردد. سال‌های طلایی تولید این خودروها مربوط به اواخر سده هجدهم میلادی و اوایل سده نوزدهم است. جالب است بدانید که در آن زمان تقاضا برای خودروهای برقی بسیار بیشتر از خودروهای بنزینی بود.

در میان تصاویر بسیار قدیمی، عکس‌هایی از توماس ادیسون در کنار یک خودرو برقی دیده می‌شود که مربوط به سال ۱۹۱۳ میلادی است. ملکه ویکتوریا هم یک خودروی چوبی و برقی داشت که در موزه سلطنتی عکسی از آن وجود دارد. 

اولین خودروی برقی در سال ۱۸۸۴ توسط توماس پارکر، مهندس انگلیسی ساخته شد. در آن زمان پارکر که نگران آلودگی هوای شهر لندن بود، تصمیم به تولید خودرویی گرفت که بتواند مقداری از این آلودگی را کم کند.

به این ترتیب بود که طرح تولید خودروهای برقی با استقبال روبه‌رو شد. دلیل استقبال از این خودروها این بود که هم سروصدا و آلودگی نداشتند و هم برای روشن کردن‌شان نیاز به هندل زدن نبود. کاری که برای افراد آن زمان یک چالش سخت بود!

رانندگی با ماشین‌های برقی بسیار آسان بود و همین امر باعث فروش نسبتاً خوب آن‌ها به خصوص در ایالات متحده شد. با این حال، به تدریج و با تولید خودروهای بنزینی متنوع، و به دلیل قیمت بالاتر خودروهای برقی، استقبال به سمت خودروهای بنزینی رفت. کم‌کم فناوری‌های جدید به خودروهای بنزینی اضافه شدند و در نتیجه، حالا جهان خودرو به این شکلی است که می‌بینیم.

 بیشتر بخوانید: مسابقات فرمول یک؛ تاریخچه، حوادث و قهرمانان

سیر تکامل خودروهای برقی

با وجود کاهش استقبال از خودروهای برقی، سازندگان این خودروها از مواضع خود عقب نکشیدند و هر روز به دانش و تکنولوژی‌های جدیدی در این زمینه دست یافتند. در سال‌های دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی به دنبال بیشتر شدن توجه‌ها به مساله آلودگی هوا و لزوم وجود هوای پاک، مجدداً بحث تولید خودروهای برقی داغ شد.

کمپانی‌های «سربینگ ونگارد (SerbingVangard)» و «الار کورپوریشن (Elar Corporation)» دو قطب اصلی تولید ماشین برقی در آمریکا و جهان در دهه ۷۰ میلادی بودند. خودروهای تولید این کمپانی‌ها در ابعاد کوچک تولید شده و سرعتی حدود ۷۰ کیلومتر در ساعت داشتند که با یک بار شارژ به ۸۰ تا ۹۶ کیلومتر بر ساعت هم می‌رسید.

کم‌کم دیگر کمپانی‌های خودروسازی در دیگر کشورها هم به فکر رقابت با آمریکا برای ساخت خودروی برقی افتادند. ب‌ام‌و در آن زمان برای بودن در رقابت این خودروها، با تولید خودروی BMW 1602 E در مراسم المپیک مونیخ در سال ۱۹۷۲ حضور پیدا کرد که البته این تجربه هیچ‌گاه به تولید انبوه نرسید!

روند تولید خودروهای برقی تا اواخر سال‌های دههٔ ۱۹۸۰ میلادی با افت و خیز فراوان ادامه پیدا کرد تا در نهایت، در ابتدای دهه ۱۹۹۰ میلادی جنرال موتورز با تولید خودرویی به نام EV1 توانست به موفقیتی بزرگ در این زمینه دست یابد. البته جنرال موتورز خودروهای تولیدی خود را فقط به مشتریان مختلف، آن‌هم فقط در ایالت‌های محدودی در آمریکا، اجاره می‌داد. پس از چند سال، بیشتر این خودروها از بین رفت و حالا تنها ۴۰ عدد از آن در موزه‌های خودرو در سراسر دنیا وجود دارد.

در سال ۱۹۹۷ کمپانی تویوتا با تولید پریوس، اولین خودروی هیبریدی-الکتریکی را به بازار جهان معرفی کرد که هنوز هم از جمله خودروهای موفق و پرفروش این کمپانی است. در این میان و در طول تمام این سال‌ها، کمپانی‌های مختلف اقدام به تولید خودروهای برقی کرده‌اند که برخی در این زمینه موفق بوده‌اند و بعضی دیگر نه. اما وقتی صحبت از خودرو برقی می‌شود تنها نامی که بیشتر از همه در ذهن‌ها جرقه می‌زند، نام کمپانی «تسلا» است. 

بیشتر بخوانید: مروری بر تاریخچه اتومبیل در ایران

تسلا چگونه متولد شد؟

کمپانی تسلا در سال ۲۰۰۳ در آمریکا تاسیس شد. نام این کمپانی برگرفته از نام مخترع و دانشمند مشهور «نیکولا تسلا» است. مارک تارپنینگ و مارتین ابر هارد دو مهندسی بودند که کمپانی تسلا را تأسیس و به جهان معرفی کردند.

چند سال بعد، ایلان ماسک به عنوان مدیر این کمپانی بر سر کار آمد و از اینجا خط تولید متفاوت‌ترین و بهترین خودروهای برقی دنیا شروع به کار کرد. در سال ۲۰۰۸، تسلا اولین خودروی تمام برقی خود با نام «رودستر» را به بازار عرضه کرد. این خودرو با شتاب ۳.۷ ثانیه با هر بار شارژ، مسافتی حدود ۳۲۰ کیلومتر را طی می‌کند. خودروی اسپرت رودستر در طول سال‌ها با فیس‌لیفت‌های گوناگون تولید شده است و می‌توان آن را تأثیرگذارترین خودرو برقی دنیا دانست. 

حالا نوبت تولید یک سدان خانوادگی بود. در سال ۲۰۱۲، تسلا از مدل S خود رونمایی کرد. یک سدان بسیار زیبا که با شتاب ۶.۵ ثانیه مسافتی حدود ۲۶۰ کیلومتر را با یک بار شارژ کامل باتری طی می‌کند.

سرانجام آخرین نسل از سدان‌های تولیدی تسلا در سال ۲۰۱۷ با نام تسلا مدل ۳ وارد بازار شد. تسلا ۳ یک خودروی بی‌نظیر در میان خودروهای برقی دنیاست. این سدان کامپکت با یک بار شارژ باتری مسافت ۵۶۰ کیلومتر را با شتاب کمتر از ۳ ثانیه طی می‌کند. تسلا ۳ به قدری محبوب شد که حتی قیمت ۳۵ هزار دلاری مدل پایه‌اش هم مانع از فروش بالای این خودرو نشد. 

بالاخره تسلا در ادامه تولید خودروهای برقی خود و در پاسخ به تمامی سلیقه‌ها از شاسی‌بلند زیبای خود پرده‌برداری کرد. مدل X شاسی‌بلند لوکسی است که با شتاب ۴.۷ ثانیه ۵۰۷ کیلومتر را با یک بار شارژ طی می‌کند. خودروهای لوکس تولیدی تسلا تمامی آپشن‌های روز دنیا را دارند. تسلا البته در ادامه سیاست‌های جاه‌طلبانه‌اش وعده تولید یک شاسی بلند بی‌نظیر دیگر را با نام مدل Y داده است که باید در انتظار دیدن آن بمانیم.

 

بیشتر بخوانید: کم مصرف‌ترین خودروهای داخلی و خارجی بازار کدامند؟

قدرتمندترین و تاثیرگذارترین خودروهای برقی دنیا

علاوه بر تسلا، کمپانی‌های مطرح خودروسازی دیگر نیز اقدام به تولید خودروهای برقی گوناگونی کرده‌اند. رولز رویس برای اینکه از این قافله جا نماند، مدل 102EX را تولید کرد که عنوان گران‌ترین ماشین برقی دنیا را با قیمت ۱.۶ میلیون دلار به خود اختصاص داده است. این خودرو البته در اختیار عموم نیست و رولز رویس در ادامه تولید خودروهای خاص و به رخ کشیدن توان خود آن را تولید کرده است.

در مقابل، جنرال موتورز با همکاری شرکت چینی سیاک، ارزان‌ترین خودروی برقی دنیا را با نام E100 تولید کرده که قیمتی برابر با ۵ هزار دلار دارد!

علاوه بر این‌ها تعدادی از خودروهای برقی در دنیا وجود دارند که به عنوان قدرتمندترین خودروهای برقی در دنیا مشهورند که در ادامه تعدادی از آن‌ها را معرفی می‌کنیم. 

جنویشن جی ایکس ای (Genovation GXE)

یک غول تمام برقی آمریکایی است که با قدرت ۸۰۰ اسب‌بخار و شتاب ۳ ثانیه به حداکثر سرعت ۳۵۲ کیلومتر بر ساعت می‌رسد.

رایمک کانسپت وان اند سی (Concept One and C Rimac’s)

خودروی ساخت کرواسی است که در سال ۲۰۱۱ معرفی شد. رایمک با توان ۱۱۲۴ اسب‌بخار و شتاب کمتر از ۲.۵ ثانیه، سرعتی معادل ۳۳۷ کیلومتر بر ساعت دارد.

استون مارتین راپید ای (Aston Martin Rapide E)

راپید ای اولین خودروی تمام برقی کمپانی مشهور استون مارتین است که با قدرت ۶۱۲ اسب‌بخار و شتاب کمتر از ۴ ثانیه سرعتی معادل ۲۴۸ کیلومتر بر ساعت دارد. استون مارتین تصمیم دارد از این خودرو به تعداد خیلی محدودی تولید کند.

دندروبیوم دی وان (Densrobium D-1)

این ماشین برقی در سال ۲۰۱۷ معرفی شد و با قدرت ۱۸۰۰ اسب‌بخار شتابی معادل ۲.۷ ثانیه دارد. این خودرو با سرعت ۳۲۰ کیلومتر در ساعت جاده‌ها را درمی‌نوردد.

پورشه تایکان (Porsche Taycan)

این خودروساز معروف دنیا نسخه تمام برقی پورشه تایکان را با نام میشن ای معرفی کرده است. قدرت ۶۰۰ اسب‌بخاری این قدرت در کنار شتاب صفر تا صد ۳.۵ ثانیه‌ای نوید یک خودروی متفاوت از این کمپانی بزرگ دنیاست (شما می‌توانید آخرین آگهی‌های خرید و فروش انواع پورشه را در دیوار مشاهده کنید).

بیشتر بخوانید: با سریعترین خودروهای جهان آشنا شوید

مزایا و معایب خودروهای برقی

خودروهای برقی بر اساس هدف اصلی ساخت‌شان، دوست‌دار طبیعتند و هیچ آلودگی در هوا تولید نمی‌کنند. این خودروها به دلیل سروصدای کم خود، آلودگی صوتی هم ایجاد نمی‌کنند و بسیار اقتصادی‌تر از خودروهای بنزینی هستند. تجربه رانندگی با خودروهای برقی به دلیل سیستم‌های تعلیق متفاوت و نرم آن‌ها بسیار متفاوت و خارق‌العاده است.

اولین و مهمترین نقطه ضعف این خودروها این است که برای مسافت‌های بسیار طولانی خیلی مناسب نیستند. چون برای شارژ مجدد باید ساعت‌ها توقف کنند. عمر باتری این خودروها معمولاً حدود ۱۰ سال است و همین یکی دیگر از مشکلات این خودروهاست. تعمیرکاران متخصص در زمینه تعمیر قطعات این خودروها به اندازهٔ خودروهای بنزینی وجود ندارد که این را هم می‌توان از جمله معایب این خودروها دانست.

 خودروهای برقی در ایران

در ایران نیز با توجه به آلودگی زیاد محیط زیست، چند سالی است که بحث بر سر تولید و واردات خودروهای برقی راه افتاده است. با این حال، در کشور ما به دلیل نبود زیر ساخت درست و علمی و همچنین، بازار غیررقباتی این برنامه اجرایی نشده است.

اردیبهشت امسال بود که منوچهر منطقی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته، در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها تاکید کرد که: «برخی مولفه های دیگر که موفقیت ساخت خودروی برقی را تضمین می کند هنوز در کشور وجود ندارد، از این رو در آغاز ساخت این خودروها حمایت دولت ضرورتی انکار ناپذیر است، در غیر این صورت امکان داخلی سازی خودروهای فناورانه به وجود نمی آید».

در هر صورت آنچه مشخص است، صنعت خودروسازی ایران از لحاظ فناوری سال‌های زیادی با همتایان خارجی‌اش فاصله دارد. امیدواریم که در آینده شاهد حضور برندهای مطرح سازنده خودروهای برقی در کشورمان هم باشیم.

نظر شما درباره خودروهای برقی چیست؟ نظرات و پیشنهادات خود را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما و سایر خوانندگان دیوار در میان بگذارید.