این روزها که طرح آزادسازی قیمت خودرو برای بار سوم در یک دهه اخیر مطرح و شورای رقابت به آن رای مثبت داده، باز هم دلواپسان به میدان آمده‌اند تا با شعار حمایت از «مصرف‌کننده» مانع اجرای آن شوند. از آنجا که دلواپسان راهکار دیگری برای حل مساله قیمت خودرو ندارند، به نظر می‌رسد مخالفت آن‌ها با آزادسازی، به نوعی حمایت از سیاست نرخ‌گذاری دستوری است.
اخیرا قیمت خودروهای داخلی در طول روز با چند نوسان همراه می‌شود. به عنوان مثال روز گذشته خودروهای داخلی طبق روال چند روز اخیر صبح با روند کاهشی همراه بودند، اما در ساعات میانی روز سیر صعودی به خود گرفتند.
چنین روندی در بازار چندان خوشایند نیست زیرا در کمتر نقطه‌ای از جهان چنین اتفاقی روی می‌دهد. شاید حوزه خودرو تنها جایی است که به رغم گفته مسئولان، نظارت کارسازی بر آن وجود ندارد هر چند این نظارت‌ها در مواقع افزایش قیمت یا اجرای فرمول جدید نرخ گذاری بیشتر می‌شود.
هر چند فعالان بازار تغییر مکانیزم قیمت گذاری ۱۸ مدل خودرو ، را عامل گرانی می‌دانند، برخی دست‌اندرکاران دلالان را عامل این بحران معرفی می‌کنند و معتقدند قیمت‌ها واقعی بالا نرفته است.
بیشتر بخوانید: وزارت صمت به دنبال شکستن انحصار خودرو
حال در این شرایط گفته می‌شود مصرف‌کنندگان و مشتریان، سودی از نرخ گذاری جدید و آزادسازی قیمت‌ها نخواهند برد. هرچند گفته شده، این تصمیم به منظور دور کردن و حذف واسطه‌ها و دلالان از بازار خودرو اتخاذ شده است.
بررسی قیمت خودروهای داخلی در بازار نشان از روند نوسانی بهای برخی خودروها طی روز گذشته دارد. اما با این حال همچنان رکود سنگین در بازار حاکم است و به رغم روند کند کاهشی قیمت‌ها داد و ستدی در بازار انجام نمی‌شود و اغلب متقاضیان، شانس خود را در شرایط فروش خودروسازان امتحان می‌کنند تا شاید یکی از برندگان شرکت‌های خودروسازی باشند. البته باید منتظر روند معاملات در بازار خودرو ماند و امیدوار بود دلالان خودرو این روند کاهش قیمت را مختل نکنند.
با کاهش قیمت دلار، قیمت خودرو ها هم کاهش پیدا کرد اما فروشندگان و سرمایه گذاران علی رغم اینکه مشتری در بازار وجود ندارد تمایلی به کاهش قیمت ندارند. بازار خودرو برخلاف اوایل سال که سیر صعودی داشت و پر رونق شده بود در نیمه دوم سال در رکود به سر می برد. مردم به دلیل فروش ارزان خودروها توسط خودروسازان نسبت به بازار تمایل دارند با ثبت نام در پیش فروش‌های خودروسازان، ماشین مورد نظر خود را از آن‌ها خریداری کنند.
البته باید گفت نسبت به هفته‌های گذشته، در چند روز اخیر شاهد انجام بعضی معاملات خودرویی بودیم که دلیل آن را می‌توان افزایش نسبی قیمت برخی خودروها در بازار دانست. زیرا بعضی مشتریان معتقدند قیمت خودرو بیش از این کاهش نخواهد یافت، البته نمی‌توان آن را درست یا نادرست دانست.
بیشتر بخوانید: محصولات سایپا با فرمول قبلی قیمت گذاری می‌شوند
طی دو ماه گذشته خودروهای داخلی و خارجی با کاهش قیمت بیش از ۳۰ درصدی همراه بودند و به دلیل کاهش نرخ ارز و ثبات قیمت آن در سطح ۲۵ تا ۲۶ هزار تومانی و پیش‌بینی بهبود شرایط اقتصادی با اعلام پیروزی جو بایدن می‌توان انتظار داشت روند کاهش قیمت خودرو در بازار ادامه داشته باشد. با این حال، برخلاف خودروهای داخلی؛ در بازار وارداتی‌ها شاهد ثبات قیمت هستیم و تغییری در بهای خودروهای وارداتی موجود در بازار دیده نمی‌شود. هر چند این خودروها به دلیل ممنوعیت واردات، نبود یا کمبود مدل‌های به روز طی سه سال اخیر رشد قیمت قابل توجهی تجربه کرده‌اند. البته رشد نرخ دلار از ابتدای سال نیز بر بازار این خودروها تاثیرگذار بود و حالا شاید کمتر کسی توان خرید چنین خودروهایی را داشته باشد.
اما غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت ارز در ایران، همواره فروشندگان و خریداران خودرو را در نگرانی ثبات و یا افزایش قیمت روز خودروها نگه می‌دارد چرا که تجربه ماه‌های گذشته ثابت کرده که قیمت روز خودرو در کشور کاملا وابسته به نوسانات قیمت ارز در بازار است؛ شاهد عینی این ماجرا نیز نزولی شدن قیمت روز خودرو در بازار خودرو طی چند ماه گذشته بود.
البته باید گفت در شرایط فعلی و با توجه به اعلام مصوبه اخیر شورای رقابت مبنی بر نرخ گذاری خودروها؛ بازار خودرو با افزایش مقطعی قیمت‌ها مواجه شده و همین موضوع، ثبات نسبی بازار را تا حدی برهم زده، اما مخالفت سازمان بازرسی با این مصوبه و در نتیجه عدم ابلاغ قیمت‌های جدید باعث توقف جهش قیمت و سبب شد بازار به حالت قبل از مصوبه بازگردد.
بیشتر بخوانید: جزئیات آزادسازی قیمت خودرو اعلام شد
آن طور که مشخص است، تا زمانی که قیمت ارز در نوسان باشد و قیمت مشخصی برای تولید و عرضه قطعات وجود نداشته باشد قادر به کنترل بازار خودرو کنترل نخواهد شد.
شورای رقابت در حالی به دنبال تغییر فرمول قیمت گذاری خودرو است که برخی از اعضای همین شورا در جلسات بارها تأکید و توصیه کردند که شیوه قیمت گذاری باید کنار گذاشته شود چرا که این امر، بازار خودرو را بیشتر به هم می‌ریزد. با وجود مخالفت‌هایی که در مورد قیمت گذاری وجود دارد، برخی از اساتید دانشگاه از قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت دفاع می‌کنند و می‌گویند که اگر قیمت خودرو آزاد شود، خودروسازان نفس مردم را می‌برند و رشد قیمت‌ها سرسام‌آور خواهد شد.
خودروسازان با گرفتن سود معقول از فروش خودرو می‌توانند آرامش را به بازار خودرو برگردانند، اما برای آن که چنین اتفاقی رخ دهد ضرورت دارد که مجلس و یا سران قوا آن را مصوب کنند، در غیر این صورت رویه فعلی ادامه خواهد داشت.
اتفاق مثبتی که شاید بتوان آن را نوید بخش ثبات نسبی قیمت‌ها در ماه‌های پایانی سال دانست. البته احتمال تغییرات قیمتی در بازار شب عید و روزهای پایانی سال وجود دارد، اما فعلا به دلیل اعلام نشدن قیمت‌های جدید توسط خودروسازان می‌توان به آینده بازار امیدوار بود.
