از زمانی که پای خودروهای وارداتی به داخل کشور باز شد و سپس خودروسازان داخلی نیز تصمیم گرفتند برای جلوگیری از دست دادن مشتریان‌شان ( که البته کم هم نشدند!) کمی بر به‌روزرسانی آپشن‌های محصولات خود بیافزایند، تا به امروز زمان زیادی نمی‌گذرد. اگرچه که همچنان فاصله زیادی از نظر تکنولوژی، آپشن و … بین محصولات وارداتی و داخلی هست، اما به نظر می‌آید در انتخاب اینکه ماشین‌ها بهتر است آپشن بیشتری داشته باشند یا به قولی پرآپشن و به قول ماشین فروش‌ها «فول» باشند این مشتریان و مصرف‌کنندگان بودند که پیروز شدند.
هنری به اسم چیدن آپشن‌ها!
در این میان، خودروسازان وطنی شرکت‌های تولیدی زیر مجموعه‌ای که محصولات‌شان را به درخواست مشتری سفارشی‌سازی می‌کنند، سالیانی است که تاسیس شده و مورد استقبال هموطنان نیز قرار گرفته است.
در این شرکت‌های زیرمجموعه خدماتی مثل نصب نمایشگرهای اندروید، دوربین و سنسور عقب، رینگ‌های متنوع، کف پایی‌های مختلف، کروز کنترل، انواع دزدگیرها، دوربین دید در شب، پاور ویندوز، سانروف، روکش‌های صندلی، انواع و اقسام قطعات تزئینی بدنه و داخل اطاق، سیستم‌های مالتی مدیا و مواردی از این قبیل به صورت اضافه بر روی خودروها قرار می‌گیرد و شرکت‌های سازنده خودرو برای اینکه مشتریان را به سمت خود بکشانند و از این قسمت بازار که After Market هم هست سود بیشتری ببرند، این شرط را در گارانتی ذکر می‌کنند که اگر خودرویی بیرون از نمایندگی‌های رسمی (مثل مغازه‌ها و فروشگاه‌هایی که به صورت آزاد و در سطح شهر خودشان این کار را انجام می دهند) آپشن‌هایش به‌روز شود، از گارانتی خارج می‌شود (البته در اروپا و آمریکا و … این قانون به شکلی متفاوت وجود دارد).
بیشتر بخوانید: چرا ایران باید در صنعت خودروسازی جهان سرمایه‌گذاری کند؟
در اروپا و آمریکا، عموماً خودروسازان به قول معروف از این شرکت‌های نصب آپشن به شکل کنونی ندارند. در آنجا کار به این صورت است که وقتی مشتری وارد یکی از نمایندگی‌های رسمی مرسدس بنز یا ب‌ام‌و یا آئودی و … می‌شود، توسط یک سیستم آنلاین خودروی مورد نظر مشتری با آپشن‌های درخواستیش، ست آپ یا به قولی چیده می‌شود. این سیستم آنلاین هم داخل نمایندگی است که به کارخانه مادر متصل است و هم از طریق وب‌سایت رسمی این خودروسازان می‌توان در هر مکانی مثل محیط کار یا خانه، ماشین مورد نظر و آپشن‌هایش را بچینید.
سپس نمایندگی مدت زمان تحویل را اعلام می‌کند که در کشوری مثل آلمان کوتاه‌ترین زمان را طی می‌کند. یعنی اینکه وقتی شما در حال خرید خودرو هستید از ابتدا می‌توانید بر فرض مثال مرسدس بنز E کلاس خود را (که یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین کلاس‌های مرسدس بنز در دنیا است) با امکاناتی که نیاز دارید سفارش دهید تا خودروی شما روی خط تولید برود و توسط قطعات OEM (یعنی قطعات اصلی به‌روزرسانی شده) به‌روزرسانی شود تا در زمان تحویل، همه چیز شسته و رفته باشد.
برای مثال در شرکت مرسدس بنز هر کلاس خودرو به چند دسته تقسیم می‌شود. مثل نسل جدید C کلاس که چند روز پیش معرفی شد و در چهار رده سدان چهار در سواری، استیشن یا همان State، کوپه و کبریو تولید می‌شود.
اگر بازار ایران را در نظر بگیریم، پیش از تحریم‌ها و بسته شدن واردات، عموم خودروهای وارداتی آن از بازار امارات و سپس عمان تامین می‌شد. در اینجا باز ماشین به کلاس‌بندی‌های دیگری تقسیم می‌شود و می‌توان ماشین را با موتورهای مختلف انتخاب کنید، مثل C200 یا C180. سپس هر کدام از این مدل‌ها با یک سری آپشن متفاوت عرضه می‌شوند که طبعاً قیمت‌شان هم متفاوت است.
اگر بخواهیم مرسدس بنز C کلاس را مثال بزنیم باید بگویی که ارزان‌ترین به گران‌ترین مدل آن به ترتیب عبارتند از:
- آوانگارد
- اکسکلوسیو
- پرمیوم
- پرمیوم پلاس (مثل دنا پلاس یا ….!)
- ای‌ام‌جی ورژن با سیستم ۴ MATIC (که از ۴۵ هزار دلار شروع شده و در مدل C63 S حدود یکصد هزار دلار، معادل ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، ختم می‌شود)
با این پول، شما در کشوری مثل امارات می‌توانید جدیدترین مرسدس بنز کلاس C با قوی‌ترین موتور موجود در دنیا (۵۰۱ اسب بخار) و مدرن‌ترین گیربکس (۹ دنده AMG) را بخرید. این در حالی است که همین امروز، این مبلغ در کشورمان برای یک دستگاه هیوندای سانتافه ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ پرداخت می‌شود!
به هرحال در کشوری مثل آلمان شما بر حسب نیازتان، آپشن‌های خودروی‌تان را پیش از سفارش مشخص می‌کنید و به دنبال آپشن‌های فراوان که احتمالا مصرف خاصی هم برایتان ندارند نمی‌روید زیرا هم مدت زمان تحویل خودرو را بیشتر می‌کند و هم قیمت تمام شده آن را. عملاً چیزی به اسم چشم و هم‌چشمی برای سفارش آپشن‌ها و امکانات خودرو وجود ندارد و این عقل و استدلال و منطق است که در راس قرار دارند.
بیشتر بخوانید: آیا خودروسازان بزرگ دنیا به ایران برمی‌گردند؟
آپشن‌های خودروی محبوب بازار ایران
مثلاً وقتی صحبت خودروهای داخلی می‌شود، عموماً مصرف‌کنندگان یکی از انتخاب‌های خوش بازار را در بازه قیمتی ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون، پژو ۲۰۷ درنظر می‌گیرند که هم گیربکس اتومات دارد و جدیدا سقف پانوراما و البته مدل صندوقدارش هم به بازار آمده و هم ترمزهایش دیسکی است.
اگر سری به آگهی‌های این ماشین در سایت‌های مختلف بزنید می‌بینید که در توضیحات جلوی برخی از این آگهی‌ها عبارت «فول آپشن» نوشته شده که بیشتر مورد نظر مشتریان است. حالا این فول آپشن چنین ماشین داخلی که مشتری‌پسند هم هست چه امکاناتی دارد؟
نمایشگر وسط کنسول به همراه سیستم مالی مدیا و جهت یاب ماهواره ای بلوتوث در کنار دوربین و حسگر دنده عقب، فرمان برقی، کروز کنترل، ترمزهای دیسکی در هر ۴ چرخ، رینگ آلومینیومی (چون این خودرو رینگ فولادی و … هم دارد)، ترمز کمکی و سیستم تقسیم نیروی ترمز، دی لایت، دکمه‌های کنترلی روی فرمان و … که البته در مدلی که شرکت اسم آن را ورژن مدیران گذاشته (!) امکانات دیگری چون روکش چرم صندلی، کفپوش صندوق و کابین، آینه راهنما‌دار، شیشه سولار، گیرنده تلویزیون، دی‌وی‌دی پلیر با امکان اتصال به دسته گیم، مانیتور ردیف عقب، دزدگیر فابریک و … هم یافت می‌شود.
چنین خودرویی در کنار سیستم تهویه خودکار و نمایشگر دمای بیرونی و … برای یک مصرف‌کننده داخلی حکم فول آپشن را بازی کرده و او را تقریباً راضی به خانه می‌برد. با این حال، در این بازه قیمت ال ۹۰ اتومات و ساندرو اتومات هم وجود دارند که در بخش فنی یعنی موتور و گیربکس چند برابر بهتر از پژو ۲۰۷ اتومات هستند، اما کمبود آپشن و البته طراحی محافظه‌کارانه‌شان باعث شده تا مشتری بیشتر به سمت پژو ۲۰۷ متمایل شود.
بیشتر بخوانید: چه زمانی شرایط واردات مجدد خودرو فراهم خواهد شد؟
آپشن‌های خودروهای وارداتی
وقتی به سمت خودروهای وارداتی که می‌رویم طبیعتا رنج این آپشن‌ها بیشتر، متنوع‌تر و پیشرفته‌تر می‌شوند. بر روی خودروهای وارداتی، به ویژه خودروهغای کره‌ای و سپس ژاپنی و فرانسوی (هیوندای، کیا، تویوتا، نیسان، رنو و …)، که بخش بزرگ بازار را تشکیل می‌دهند و در بین آن‌ها باز بیشترین سهم برای هیوندای و سپس کیا است، داشتن صندلی برقی با حافظه، گرم‌کن و سردکن صندلی، گرم‌کن فرمان، سیستم‌های صوتی سفارشی (مثلاً بر روی هیوندای سوناتا هیبرید GLS Plus داشتن سیستم صوتی اینفینیتی یک حسن محسوب می‌شود)، سقف پانوراما، رادارهای ۳۶۰ درجه، حس‌گرهای مختلف، صندلی‌های چرم، سیستم کیلس استارتر و … جزوی از ضروریات محسوب می‌شود.
البته در این میان، اگر خودروی موردنظر شاسی بلند باشد، مجهز بودنش به سیستم ۴ چرخ متحرک، یک آپشن جذاب محسوب می‌شود که هم طالب فراوان دارد و هم قیمت خودرو را افزایش می دهد. نکته جالب اینجاست که در بحث ایمنی، عموماً مصرف‌کنندگان خیلی مته به خشخاش نمی‌گذارند و هر چه تعداد ایربگ‌های ماشین بالاتر باشد، به امنیت آن بیشتر اطمینان می‌کنند.
باید اشاره کرد که در این بازار (البته در قدیم)، به دلیل اینکه در یک بازه زمانی، هر شخصی یا شرکتی با داشتن کارت بازرگانی و … قادر به وارد کردن خودرو بود و البته در بیشتر مواقع این کار بدون تخصص و بدون توجه به آپشن‌های مورد علاقه مصرف‌کننده در بازار کشور صورت می‌گرفت، به همین خاطر در خودروهای کره‌ای و ژاپنی (به خصوص هیوندای سانتافه و کیا اسپورتیج و تویوتا لندکروز) انواع خودروهای Low Option به کشور وارد شدند که برخی از این خودروهای در کشور خودمان توسط نخبگان وطنی و برخی در کشور امارات، آپشن‌های متفرقه رویشان نصب شد و به فروش رفتند.
دلیل این مسئله سود آوری بیشتر برای فروشنده یا همان واردکننده بود و خب، در مواقعی هم می‌توانست به خودرو و مصرف‌کننده آسیب بزند. برای مثال یکی از دوستان بنده چند سال پیش وقتی یک دستگاه تویوتا اف‌جی کروزر خرید تصمیم گرفت تا روی صندلی‌های جلو گرم‌کن نصب کند. به دلیل اینکه این خودرو سفارش بازار امارات بود و طبیعتاً درآن اقلیم نیازی به گرم‌کن صندلی نیست، این آپشن روی ماشین وجود نداشت. من ایشان را از انجام این کار به‌صورت متفرقه و نصب این آپشن در یکی از فروشگاه‌های سطح شهر منصرف کردم و مشکلات این مسئله را به او گوشزد کردم. در هر صورت، دوست بنده کار خودش را کرد و یک بار که گرم‌کن صندلی را فعال کرده بود، گرم‌کن دیگر خاموش نشد و همین گرم‌کن سبب آتش گرفتن صندلی راننده شد.
گروه یا همان سگمنت بعدی خودروهای اروپایی مثل آلمانی‌ها، ایتالیایی‌ها و سوئدی‌ها و … هستند. وقتی صحبت از مرسدس بنز و ب‌ام‌و و پورشه و فولکس واگن و مزراتی می‌کنیم، مالکین این دست خودروها تمامی آپشن‌های خودروهای کره‌ای و ژاپنی و فرانسوی برایشان زیاد جلب توجه نمی‌کند و مواردی چون دوربین ۳۶۰ درجه، خروجی سیستم تهویه خودکار با تنظیم‌کننده درب عقب، نایت ویژن یا همان دید در شب، تلفن، اسکن یخچال، مانیتور پشت صندلی‌ها به همراه سیستم مالتی مدیا برای سرنشینان عقب و البته در خودروهای مرسدس بنز و ب‌ام‌و توجه ویژه به کیت‌های AMG و M پاور و همچنین، مجهز بودن به سیستم‌های صوتی گران‌قیمتی چون برمستر، هارمن کاردن، بنگ اند الفسن، بوولر اند ویلکینز و … برایشان کافی است.
نکته جالب‌تر تعداد کلیدهای روی کنسول است که مثلاْ در پورشه ماکان نمونه ۹ کلید مدل فول حساب می‌شود یا ب‌ام‌وهای سری ۵ که ۵ کلید آن فول محسوب می‌شود و یا مرسدس بنز C کلاس که ۴ کلید نمونه فول محسوب می‌شود، از جمله مزایای این خودروهاست که بسیار هم مشتری‌پسند هستند.
بیشتر بخوانید: کیوانی؛ تیونر ایرانی در سرزمین ژرمن‌ها
سخن پایانی
به هر حال، این مجموعه‌ای از آپشن‌های محبوب بازار ایران در رده‌های مختلف خودرویی بود که عموماً دیده شده بسیاری از مصرف‌کنندگان از بخش قابل توجهی از آن‌ها در زمان تملک خودرو، حتی به تعداد انگشتان دو دست هم استفاده نمی کنند!
برای تمامی این سگمنت‌ها و کلاس‌ها چند مورد هم هست که مشترک است مثل: داشتن تخفیف بیمه شخص ثالث و بمیه بدنه مجزا، به همراه اینکه سند خودرو دست چندم است، از این موارد قلمداد می‌شوند.
در هر صورت، پیشنهاد می‌کنم هیچ‌گاه بر روی چشم و هم‌چشمی و اینکه فلان خودرو را باید در مدل فول بخرم به سمت بازار ماشین نروید. در کنار آپشن‌های ظاهری و الکترونیک و مالتی مدیا و … به مواردی چون آپشن‌های ایمنی ماشین هم توجه کنید.
عکاس: علی رزوان
