چراغ چک خودرو را می‌توان یکی از مزایای خودروهای امروزی دانست که به راننده کمک می‌کند از مشکلات احتمالی بزرگ و کوچک به‌وجود آمده در خودروی خود مطلع شده و آن‌ها را به موقع و دقیق برطرف نماید. البته که این مزیت ممکن است گاهی برای راننده نگرانی و اضطراب ایجاد کند.

با این حال، باید دانست که روشن شدن چراغ چک ماشین همیشه هم نشانه خطرناک و تهدیدآمیزی نیست. دانستن دلایل روشن شدن چراغ چک خودرو و باید و نبایدهایی که هنگام روشن شدن این چراغ باید در پیش گرفت می‌تواند به گاهی نگرانی‌های راننده در این مواقع کمک کند زیرا یکی از دلایل نگرانی‌های پیش آمده، عدم آگاهی نسبت به این موضوع مهم است.

به همین دلیل، در این مطلب قصد داریم درباره این موضوع بیشتر صحبت کرده و اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم.

چراغ چک چیست و چرا روشن می‌شود؟

به زبان ساده چراغ چک، یک چراغ هشدار است که به دلایل مختلفی ممکن است روشن شود تا به راننده نسبت به ایجاد مشکلی خاص اخطار دهد. البته این مشکل ممکن است گذری و موقت باشد. بنابراین پس از رفع آن، چراغ چک نیز خاموش شود. به همین دلیل معمولاً به رانندگان توصیه می‌شود که با روشن شدن چراغ چک، نیاز به توقف سریع خودرو نیست و می‌توان کمی به رانندگی ادامه داد. درصورت خاموش نشدن چراغ چک خودرو، باید پیگیری‌های لازم را در پیش گرفت. اما اگر چراغ چک، پس از مدتی خاموش شود و پس از آن نیز مجدد روشن نشود، جای نگرانی نیست و ممکن است مشکلی که چراغ چک قصد هشدار آن را داشته برطرف شده باشد.

نکته دیگر اینکه چراغ چک ماشین معمولاً، در اثر گزارش سنسورها روشن می‌شود. در واقع، حسگرهای مهم خودرو، که فاکتورهای حیاتی عملکرد موتور و خودرو را بررسی می‌کنند، گزارش مشکلات ایجاد شده در این فاکتورها را به ECU ارسال کرده و ECU تلاش می‌کند تا مشکل را با تغییر در تنظیمات مربوطه برطرف کند. درصورت عدم رفع مشکل، ECU سیگنال‌های لازم را برای روشن شدن چراغ چک ارسال می‌کند.

این چراغ را به رنگ‌های زرد، نارنجی یا قرمز، در پنل پشت فرمان مشاهده می‌کنیم.

علل روشن شدن چراغ چک خودرو چیست؟

کارشناسان و تعمیرکاران برخی دلایل عمده را برای روشن شدن چراغ چک خودرو مطرح می‌کنند که ممکن است خود راننده بتواند آن‌ها را بررسی کند. در مورد خودروهای جدید این تشخیص نیاز به کارشناسی دقیق‌تری دارد.

گاهی خودرو خود مشکل را به صورت مشخص روی مانیتور اطلاعات به نمایش می‌گذارد و گاهی تنها یک گزارش را به صورت کد اعلام می‌کند و بررسی آن نیاز به متخصص دارد.

با این حال، در خودروهایی که دارای چراغ چک هستند عمده دلایل روشن شدن این چراغ شامل موارد زیر می‌شود:

۱ – سنسور اکسیژن

این دلیل را می‌توان رایج‌ترین دلیل روشن شدن چراغ چک خودرو دانست. سنسور اکسیژن که میزان اکسیژن موجود در سوخت یا گاز را اندازه‌گیری می‌کند، در ورودی مسیر اگزوز قرار دارد و وظیفه آن اندازه‌گیری میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی از خودرو یا در واقع موتور است. اکسیژن موجود در این گازها، در واقع میزان اکسیژن سوخته نشده در فرآیند احتراق را نشان می‌دهد. بنابراین، بالا بودن میزان اکسیژن به معنای احتراق ناقص و درصد نامناسب مخلوط سوخت و هوا است.

به این ترتیب که در صورت گزارش وجود بیش از حد اکسیژن در گازهای خروجی از موتور، غلظت مخلوط بالا و مصرف سوخت بیش از حد مطلوب است. اهمیت این سنسور به حدی بالا است که در موتورهای جدید از ۲ سنسور اکسیژن استفاده می‌شود.

اگر یک سنسور اکسیژن در خودرویی موجود باشد قبل از کاتالیست نصب می‌شود و اگر دو سنسور به کار رود قبل و بعد از کالیست قرار می‌گیرند. درصورت خرابی سنسور اکسیژن، ضمن افزایش سوخت، احتمال آسیب به کاتالیزور خودرو بالا می‌رود.

۲ – باز بودن درب باک

باز بودن در مخزن بنزین، یکی از ساده‌ترین دلایل روشن شدن چراغ چک است و از مواردی که معمولاً توصیه می‌شود پس از روشن شدن این چراغ مورد بررسی قرار بگیرد. البته این هشدار در صورت شکسته بودن درب مذکور نیز اعلام می‌شود.

۳ – سنسور MAF یا جریان هوا

سنسور جریان هوا چگالی هوای وارد شده به موتور را محاسبه می‌کند. محل قرار گرفتن آن در کنار سوپاپ ورودی هوا است. این سنسور به ECU در تنظیم مقدار مناسب هوا برای بهترین بازده موتور کمک و از مصرف بیهوده‌ی سوخت جلوگیری می‌کند.

در صورت خرابی آن علاوه بر بالا رفتن مصرف سوخت، عملکرد موتور با اختلال مواجه شده و حتی ممکن است خودرو خاموش شود. روشن شدن چراغ چک ممکن است به این موضوع مربوط باشد.

۴ – باتری

چراغ چک ممکن است به دلیل نقص عملکرد باتری روشن شود. البته در خودروهای امروزی، معمولاً یک چراغ مختص اطلاعات و شرایط باتری درنظر گرفته می‌شود.

گاهی نیز چراغ دینام، هشدار مربوط به باتری را اعلام می‌کند. اما در خودروهای کمی قدیمی‌تر چراغ چک اطلاعات مربوط به باتری را نیز گزارش می‌دهد.

۵ – نقص مبدل کاتالیزور

کاتالیزور در خودروهای قدیمی‌تر قطعه مهمی است و هرگونه مشکلی در آن منجر به روشن شدن چراغ چک خواهد شد. نقص سنسور اکسیژن معمولاً منجر به آسیب به کاتالیزور می‌شود.

تعویض و تعمیر آن هزینه بالایی دارد بنابراین نسبت به سلامت سنسور اکسیژن توصیه بیشتری می‌شود. ایراد در این قطعه بالا رفتن مصرف سوخت و به‌اصطلاح گاز نخوردن خودرو را به همراه دارد.

۶ – کوئل

خرابی و نقص کوئل همواره منجر به روشن شدن چراغ چک نمی‌شود، اما ممکن است یکی از دلایل این مساله باشد. این قطعه که برق مورد نیاز شمع‌ها را تامین می‌کند، از مهم‌ترین اجزای سیستم برق‌رسانی خودرو است.

بروز نقص در کوئل باعث نقص در جرقه‌زنی شمع‌ها، ریپ زدن خودرو و بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود. خرابی کوئل می‌تواند استهلاک شمع‌ها را نیز افزایش دهد.

۷ – شمع و وایر

شمع‌ها و وایرها از اصلی‌ترین اجزای سیستم جرقه‌زنی و ایجاد احتراق در موتور هستند. احتراق نیز منشا تامین نیروی موتور است. بنابراین هرگونه نقص و خرابی در آن‌ها باید به راننده اطلاع داده شود. درنتیجه چراغ چک درصورت ایجاد مشکل برای شمع و وایر روشن خواهد شد.

گاهی ممکن است ضعیف شدن شمع‌ها، منجر به روشن شدن چراغ چک نشود. بهتر است در سرویس‌های دوره‌ای سلامت شمع‌ها و شرایط آن‌ها بررسی شود چرا که شمع‌ها از قطعات مصرفی و مستهلک خودرو هستند.

معمولاً وقتی روشن شدن چراغ چک، با پایین آمدن راندمان موتور و لرزش آن همراه می‌شود می‌توان نسبت به سلامت شمع‌ها مشکوک بود. خرابی شمع و وایر افزایش سوخت را نیز به دنبال دارد.

۸ – انژکتورها

انژکتور یا سرنگ سوخت رسان در سیستم‌های انژکتوری، اهمیتی حیاتی در موتور و عملکرد آن دارند. رایج‌ترین مشکلی که برای انژکتورها پیش آمده و منجر به روشن شدن چراغ چک می‌شود، کثیف شدن آن‌هاست.

معمولاً وقتی چراغ چک به دلیل خرابی یا کثیفی انژکتورها روشن شود، خاموش شدن موتور هنگام درجا کار کردن، کاهش راندمان و قدرت موتور، صدای اضافی از آن و افت فشار را نیز شاهد هستیم. ضمن اینکه خرابی انژکتور افزایش مصرف سوخت را نیز دنبال دارد.

اگر روشن شدن چراغ چک به دلیل کثیفی انژکتورها باشد، با تعویض یا تمیز کردن سوزن آن مشکل رفع می‌شود. باید اضافه کرد که سوزن انژکتور معمولاً به دلیل کیفیت پایین سوخت یا پایان عمر فیلتر سوخت دچار گرفتگی و آلودگی می‌شود.

۹ – سیستم چرخش گاز اگزوز یا EGR

بازگرداندن گاز اگزوز به داخل سیلندرهای موتور، یا همان سیستم EGR، یک روش موثر در کاهش سطح آلایندگی خودرو است. در این سیستم مقداری از گازهای اگزوز، همراه با هوا در پروسه مکش وارد سیلندر موتور شده و همراه گازهای باقی مانده از چرخه قبل نقش رقیق کنندگی مخلوط سوخت سوخت و هوا را ایفا می کند. در نتیجه این اختلاط، سرعت شعله و دمای اوج احتراق کاهش یافته و در نتیجه مقدار NOx کمتر می شود.

این سیستم اما درصورت خرابی ممکن است منجر به ایجاد مشکل برای انژکتورها شود. ضمن اینکه تعمیر و تعویض آن نیز هزینه بالایی دارد. خرابی شیر یا سیستم EGR یکی از دلایل روشن شدن چراغ چک است که با علائمی مانند بوی زیاد اگزوز و ریپ زدن موتور در حال حرکت همراه می‌شود.

۱۰ – ترموستات

ترموستات قطعه کوچکی است که روی موتور قرار گرفته و وظیفه کنترل مداوم دمای موتور را برعهده دارد. این قطعه کوچک موظف است مانع از بالا رفتن یا پایین آمدن دمای موتور شده و حرارت این سیستم را در حالت بهینه حفظ کند. در صورت عدم انجام وظیفه ترموستات، چراغ چک روشن خواهد شد.

بالارفتن دمای آب و جوش آوردن موتور، افزایش یا کاهش غلظت روغن موتور، افزایش مصرف سوخت و جوش آوردن موتور از علائم خرابی ترموستات هستند.

۱۱ – دزدگیر و نصب اشتباه آن

نصب اشتباه دزدگیر باعث می‌شود که ECU آن را به عنوان یک معضل یا نقص شناسایی کرده و گزارش خرابی را با روشن کردن چراغ چک اعلام نماید.

گاهی نیز ممکن است مشکلات موجود در سوخت و کیفیت نامناسب آن ممکن است باعث شود که ECU چراغ چک را روشن کند، اما در این مورد احتمالاً پس از مدتی چراغ چک خاموش خواهد شد.

۱۲ – نشتی خلأ

نشتی خلأ یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند منجر به روشن شدن چراغ چک خودرو شود. هر خودرویی دارای چند سیستم خلأ است که کارهای مختلفی را انجام می‌دهند. اگر خودروی شما هنگام کارکردن درجا می‌زند یا دور موتور بالا می‌ماند، احتمالا نشتی خلأ در سیستم خودروی شما وجود دارد.

ارتباط روشن شدن چراغ چک خودرو با افت شتاب 

همانطور که عنوان شد برخی از دلایل روشن شدن چراغ چک خودرو، منجر به افت قدرت موتور و کاهش شتاب خودرو خواهد شد. این دلایل عمدتاً با وایرها، شمع‌ها، کوئل و انژکتور مرتبط است. البته مواردی مانند سنسور MAF، سنسور اکسیژن و شیر EGR نیز میتوانند افت شتاب را به دنبال داشته باشند.

به این ترتیب، در نیمی از مواردی که باعث روشن شدن چراغ چک می‌شوند، با کاهش راندمان موتور و افت شتاب نیز مواجه می‌شویم. این افت شتاب معمولاً گاهی با لرزش و صدای موتور، ریپ زدن خودرو و گاز نخوردن آن نیز همراه است که هرکدام از علائم خرابی یکی از این قطعات هستند و به آن‌ها اشاره شد.

جمع‌بندی

معمولا هنگام روشن شدن چراغ چک، توصیه می‌شود که کمی به رانندگی ادامه دهید، اگر چراغ خاموش نشد، یک بار خودرو را خاموش و روشن کنید، اگر باز هم چراغ خاموش نشد، باتری را خاموش و روشن کنید.

درنهایت اگر چراغ همچنان هشدار می‌داد باید از دیاگ زدن استفاده کرد تا مشکل را شناسایی کرد. انجام سرویس‌های دوره‌ای کمک می‌کند تا خودروی شما کمتر دچار مشکل شود و از بروز خرابی‌های ناگهانی پیشگیری شود.

خرید قطعات و لوازم یدکی خودرو

نظر شما درباره دلایل روشن شدن چراغ چک ماشین چیست؟ آیا تجربه مشابهی از این موضوع داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خودتان را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.