یکی از معمول‌ترین کارهایی که در سرویس‌های دوره‌ای خودرو انجام می‌شود، تعویض روغن موتور است، اما همین کار معمول و همیشگی گاهی به یک دغدغه مهم و جدی تبدیل می‌شود؛ چراکه ممکن است مالک خودرو نداند که بهترین روغن موتور برای خودروی او کدام است و چه ویژگی‌هایی را باید در انتخاب روغن موتور در نظر بگیرد؟
در واقع، انتخاب روغن موتور خوب و مناسب برای خودرو، سلامت موتور و طول عمر اجزای آن را به‌دنبال دارد. به همین دلیل، انتخاب یک روغن نامناسب می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به اجزای مختلف موتور شود. بنابراین باید در انتخاب روغن موتور مناسب دقت کافی را داشت.
در ادامه نکاتی را در قالب راهنمای خرید روغن موتور ارائه کردیم تا بتوانید بهترین روغن موتور را برای خودروی خود تشخیص دهید.
روغن موتور چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟
روغن موتور به‌نوعی عملکرد روان‌کاری و خنک‌کنندگی اجزای مختلف موتور را همزمان انجام می‌دهد. روغن موتور ضمن اینکه کمک می‌کند تا اصطکاک بین اجزای سخت و فلزی موتور هنگام تماس با یکدیگر کاهش یابد، تمامی ذرات و آلودگی‌هایی را که از بیرون به درون قطعات موتور نفوذ می‌کند، شسته و با خود به‌سمت مخزن روغن (کارتر) می‌برد. این کار باعث می‌شود تا قطعات موتور از خطر ساییدگی در امان باشد و طول عمر آنها بیشتر شود.
همچنین جریان روغن در مجاری مخصوص سیستم روان‌کاری، ایجاد تبادل گرمایی می‌کند و دمای قطعات را کاهش می‌دهد. بنابراین روغن موتور اهمیت بسیار زیادی در طول عمر قطعات مختلف آن دارد و بازده موتور را تحت‌تأثیر مستقیم خود قرار می‌دهد. درنتیجه باید در انتخاب بهترین روغن موتور دقت زیادی صرف کرد.
هنگام انتخاب بهترین روغن موتور به چه عواملی توجه داشته باشیم؟
پس از اینکه دانستیم روغن موتور چه اهمیتی در عملکرد موتور، سلامت و طول عمر آن، بازده و توان خروجی‌اش بازی می‌کند، به نکات مهمی می‌پردازیم که در انتخاب روغن موتور باید موردتوجه قرار داد. این نکات راهنمای خرید روغن موتور شامل موارد زیر می‌شود:
۱. بررسی استانداردهای بهترین روغن موتور
یک روغن موتور مناسب دارای استانداردهای مشخص جهانی است. این استانداردها در جهان ثابت است و با عناوین ACI یا رتبه‌بندی ACEA شناخته می‌شود. این استاندردها باید روی قوطی روغن موتور درج شده باشد.
۱ ـ ۱ استاندارد IPA
استاندارد API که مخفف (American Petroleum Institute) است مربوط به انجمن نفت آمریکا می‌شود و گویای کیفیت و کارایی روغن موتور است. در کنار این عنوان مخفف استاندارد دیگری با حروف SAE درج می‌شود که گویای گرانروی، ویسکوزیته، لزجت و چسبندگی روغن است.
SAE مخفف Society of Automotive Engineers است که مربوط به انجمن مهندسان خودروی آمریکا می‌شود. در کنار این دو علامت، از حرف S برای روغن موتورهای بنزینی و حرف C برای موتورهای دیزلی استفاده می‌شود. حروف A تا N بیانگر کیفیت روغن موتورهای بنزینی و A تا J کیفیت روغن موتورهای دیزلی است. در این استاندارد حروف بالاتر نشانه کیفیت بیشتر روغن است؛ برای مثال کیفیت روغن با استاندارد SL از کیفیت روغن با استاندارد SJ بالاتر و کیفیت روغن با استاندارد SM از کیفیت روغن با استاندارد SL بالاتر است.
۱ ـ ۲ استاندارد ACEA
دومین استاندارد در انتخاب بهترین روغن موتور ACEA است. این استاندارد که مخفف عبارت (European Automobile Manufacturers Association) است، مربوط به انجمن خودروسازان اروپایی می‌شود. هرگاه روی روغن موتور این علامت درج شود، در کنار آن شاهد حرف A برای خودروهای بنزینی و حرف B برای خودروهای دیزلی، C خودروهای سازگار با مبدل کاتالیست و E دیزلی‌های سنگین خواهیم بود. کیفیت روغن نیز با اعداد ۱ تا ۸ در کنار این حروف مشخص می‌شود. عدد بیشتر نشانه کیفیت بیشتر روغن است.
۲. ویسکوزیته روغن را فراموش نکنید
در بالا گفتیم که برخی از استانداردهای درج‌شده روی قوطی روغن موتور نشانگر ویسکوزیته آن است. بنابراین ویسکوزیته روغن موتور یک مورد مهم برای در انتخاب بهترین روغن موتور محسوب می‌شود. ویسکوزیته یا گرانروی روغن موتور مربوط به درصد غلظت آن است. روغن موتورها بر اساس ویسکوزیته به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارت است از:
۲ ـ ۱ سینگل گیرد
این نوع روغن موتور قابلیت استفاده در هوای سرد یا گرم را دارد. نمونه‌های مناسب برای هوای سرد در کنار استاندارد SAE آنها اعداد ۰ تا ۲۵ درجه درج شده است و در کنار این استاندارد در نمونه‌های مناسب هوای گرم شاهد اعداد ۳۰ تا ۶۰ درجه هستیم؛ بنابراین اگر از روغن موتور سینگل گیرد استفاده می‌کنید، باید از نمونه‌ای مناسب آب و هوای منطقه زندگی خود انتخاب نمایید.
۲ ـ ۲ مولتی گرید
روغن موتورهای ۴ فصل را مولتی گرید می‌نامند. این روغن موتورها در کنار علامت استاندارد SAE یک حرف W و در دو سمت آن دو عدد می‌بینیم. عدد سمت چپ نشان‌دهنده کیفیت عملکرد روغن موتور در سرما و زمستان است. عدد سمت راست نشان‌دهنده تحمل گرمایی روغن موتور است و اینکه غلظت آن در ۱۰۰ درجه حرارت موتور به چه حدی تقلیل می‌یابد. بین این دو عدد در یک روغن موتور باکیفیت شاهد اختلاف زیادی نیستیم؛ برای مثال 10W40
کمپانی‌های سازه معمولاً ویسکوزیته مناسب روغن موتور مورد استفاده برای خودروی تولیدی‌شان را در دفترچه راهنمای آن درج می‌کنند. سعی کنید روغن موتور انتخابی خود را مطابق با آن استاندارد تهیه نمایید تا بهترین روغن موتور مناسب خودروی شما باشد.
۳. نوع و روش تولید روغن موتور را در نظر بگیرید
روغن موتورها به ۳ شیوه مختلف تولید می‌شود که باعث می‌شود ما ۳ نوع اصلی روغن موتور را داشته باشیم. هر کدام از ۳ نوع ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
۳ ـ ۱ روغن موتور تمام سنتتیک
این نوع روغن موتور که در واقع بهترین کیفیت را دارد و کیفیت عملکرد موتور را به شکل قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد، با روش‌های آزمایشگاهی و از مواد شیمیایی ساخته می‌شود. این نوع روغن موتور ماندگاری بیشتری دارد و دیرتر نیاز به تعویض پیدا می‌کند. البته به تناسب گران‌تر هم است، اما متخصصان امر آن را به‌دلیل ماندگاری بیشتر به‌صرفه می‌دانند.
عملکرد آن در دمای سرد بسیار خوب است و عمل رسوب‌زدایی از قطعات موتور را بهتر از انواع دیگر انجام می‌دهد. البته نمی‌توان برای همه موتورها و خودروها از این نوع روغن موتور استفاده کرد.
۳ ـ ۲ روغن موتور معمولی یا مینرال
کیفیت عملکرد این نوع روغن موتور از انواع دیگر کمتر است و در محافظت از سلامت موتور اجرای خوبی را به نمایش نمی‌گذارد. قیمت آن به‌دلیل تولیدش بر پایه نفت خام کم است. هیدروکربن‌ها، پلی اینترنال الفین و پلی آلفا الفین‌‌ها در ساخت این نوع روغن موتور نقش به‌سزایی دارد. البته همین امر آن را برای آب‌بندی موتور صفر مناسب می‌سازد.
از معایب اصلی آن باید به عملکرد نامناسبش در هوای سرد و مقاومت گرمایی کمش اشاره نمود. این روغن نیاز به تعویض در فواصل زمانی کوتاه دارد؛ بنابراین مقرون‌به‌صرفه به نظر نمی‌رسد.
۳ ـ ۳ روغن موتور نیمه سنتتیک
همان طور که از اسم آن مشخص است، ترکیبی از دو نوع اول است. به کیفیت روغن تمام سنتتیک نیست، اما از روغن‌های مینرال تا ۳ برابر بهتر عمل می‌کند؛ ضمن اینکه از روغن‌های تمام سنتتیک ارزان‌تر است. درجه محافظت آن از موتور قابل‌قبول است و مانع از آسیب به اجزای آن در برابر ساییدگی و رسوب‌ها می‌شود. درسرما عملکرد ضعیف‌تری نسبت به تمام سنتتیک‌ها دارد، اما مقاومت گرمایی خوبی را ارائه می‌کند.
گاهی پیشنهاد می‌شود برای فراهم‌کردن بهترین شرایط موتور، به‌جای استفاده از روغن گران‌قیمت تمام سنتتیک از روغن نیمه سنتتیک استفاده کنید، اما زودتر از موعد مقرر آن را تعویض نمایید.
اگر مقاله راهنمای خرید روغن موتور و موارد مهم در انتخاب بهترین روغن موتور برایتان مفید بوده، پیشنهاد می‌کنیم دیگر مقالات ما در زمینه دلیل نشت مایعات خودرو و ضد یخ چیست و در چه زمان باید تعویض شود؟ را هم مطالعه کنید.
