اگر قصد خرید یا اجاره خانه‌ای را در محله نیاوران از سایت دیوار دارید، یادداشتِ پیشِ رو می‌توانید معرفی جامعی از امکانات و جغرافیای این محله برای شما باشد.
از هر منظری که نگاه کنید، نیاوران از دوره پهلوی دوم تا به امروز، یکی از مهم‌ترین محله‌های تهران بوده است. از نظر سیاسی، بزرگ‌ترین کاخ محمدرضا پهلوی در این خیابان بنا شده و بعد از انقلاب، بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در این محله مستقر شد. از نظر فرهنگی، فرهنگسرای نیاوران، مدرن‌ترین و مهم‌ترین فرهنگسرای تهران، در این محله احداث شده است. از سویی دیگر و به لحاظ اقتصادی، به دلایلی متعددی که که خواهید خواند، نیاوران محله‌ای مرفه‌نشین با امکاناتی قابل‌توجه است. نیاوران در اصل نام دهی در شمالِ شهر تهران بود، تاریخ‌پژوهان بر این عقیده‌اند که ناصرالدین شاه قاجار پس از اینکه ساختمان‌ها و زمین‌های این دِه را از صاحبانش خریداری و بناهای این منطقه را تخریب کرد، پایه این محله را ریخت. همچنین تحقیقات تهران‌شناسان بزرگ نشان می‌دهد که منطقه نیاوران در گذشته‌های دور پر از نی‌زارهای و مردم برای جمع‌آوری و استفاده از آن‌ها به این منطقه می‌رفتند و نِی می‌آوردند. به همین دلیل این منطقه به «نی‌آوران» معروف می‌شود و طبق معمول و دگرگیسی‌های زبانی، به مرور زمان به «نیاوران» تغییر پیدا کرد. همچنین عده‌ای دیگر از این پژوهش‌گران، به نام پیشین این محله یعنی «گردوی» اشاره می‌کنند که به دلیل درختان گردوی فراوان این محدوده بوده و می‌گویند در زمان ناصرالدین شاه نام این دِه به نیاوران تغییر کرده است. نام این محله مرکب از «نیا» (حد، عظمت و قدرت) «ور» (صاحب) و «ان» علامت نسبت است. هرچه که هست، نیاوران به‌خاطر آب‌وهوای بی‌نظیرش طی زمان به محله‌ای با کیفیت و مدرن تبدیل شده است و به دلیل نزدیکی به سلسله کوه‌های البرز، خاک حاصلخیزی هم دارد. در میان محله‌های مدرن و گران‌قیمت تهران، اصالتِ نیاوران زبانزد خاص و عام است و میان طبقه مرفه، طرفداران متعصبی دارد. جمعیت ساکن در این محله بیش از ۱۰هزار نفر است.
نیاوران کجاست؟
نیاوران در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا به‌عنوان شمالیترین محله تهران بخشی از منطقه ۱ شهرداری تهران و شهرستان شمیرانات است، از شمال می‌رسد به ارتفاعات کلکچال، از غرب به تجریش، از شرق به دارآباد و از جنوب با فرمانیه تلاقی دارد. همچنین نیاوران از سمتِ جنوب به بزرگراه چمران، از شرق به بزرگراه ارتش و از غرب به رودخانه درکه می رسد. خیابان اصلی این محله به‌نام شهید باهنر شناخته می‌شود و میدان نیاوران را به میدان قدس متصل می‌کند.
مهم‌ترین و بهترین خیابان‌های نیاوران
صاحبقرانیه یکی از زیباترین محله‌های نیاوران به حساب می‌آید، درختان تنومند و کهن این خیابان آب‌وهوای بی‌نظیری را برایش رقم زده‌اند. صاحبقرانیه با مرکزیت خیابان اقدسیه یا همان موحد دانش، از سمتِ شمال به خیابان دارآباد، از جنوب به خیابان بوستان و چهارراه فرمانیه، از شرق به خیابان فیروزبخش و از غرب به خیابان پاسداران و سه‌راه اقدسیه منتهی می‌شود.
محله منظریه دیگر محله بکرِ نیاوران است، خیابان منظریه و فیضیه از بهترین دسترسی‌های این محله به شماره می‌روند، همچنین اردوگاه تفریحی-ورزشی باهنر در این محله واقع شده است. در جانبِ غربی منظریه، محله جماران واقع شده است که با حسینیه و مسجد جامع جماران شناخته می‌شود و از طریق خیابان‌های یاسر، حسنی‌کیا و چوبینه راه‌های ارتباطی‌اش با دیگر محله‌های نیاوران برقرار می‌شود.
جمشیدیه دیگر محله معروف نیاوران است که در شمالیترین قسمتِ آن قرار گرفته است، پارک جمشیدیه در این محله شهرت دارد. از سمت شرقی این محله به کلکچال می‌رسد و همچنین از خیابان سی‌ودوم حصارک و خیابان امیدوار منظریه، می‌توانید به جمشیدیه برسید.
نخجوان به تعبیری مدرن‌ترین محله نیاوران است و امکاناتش زبانزد عام و خاص است. این محله از سمت شرق به جماران، از جنوب به شاهراه اصلی خیابان باهنر، از غرب به امامزاده قاسم، ظهیرالدوله و خیابان دربند می‌رسد و در شمالیترین قسمت آن خیابان کوهسار واقع شده. از خیابان‌های اصلی این محله می‌توان به صادقی قمی، همایون، احمدی زمانی، خیابان مژده (مقدسی)، مرجان اشاره کرد.
دزاشیب در نیاوران منطقه‌ای تاریخی است و بیشترین بافت تهران قدیم در این محله قرار گرفته است: مسجد آقا شیخ علی، حمام بوعلی، باغ مجدالدوله، کوچه فلاح، باغ حاجی فخرالملک (انجمن خوش‌نویسان)، باغ حاجی سیدمحمد صراف و… . دزاشیب از سمت شمال به محله منظریه منتهی می‌شود، از غرب با محله نخجوان ارتباط دارد، از سمت شرق با محله حصار بوعلی و کاخ صاحبقرانیه هم‌جوار است، و از جنوب به محله فرمانیه می‌رسد. خیابان‌های اصلی در این منطقه خیابان باهنر، کامرانیه شمالی، خیابان عمار و خیابان فرمانیه است.
مراکز تجاری و تفریحیِ نیاوران
نیاوران چند مرکز خرید شناخته شده دارد: «روشا» که مرکز فروش بِرندهای زیادی است و در تقاطع خیابان عمار و فرمانیه واقع شده. مرکز خرید نارون در خیابان نیاوران، نبش کامرانیه خیابان باهنر. مرکز خرید کیمیا در خیابان عمار. مجتمع اطلس‌مال، مجتمعِ بزرگِ تفریحی-تجاری است که در نیاوران ساخته شده است.
اما شاخص‌ترین بخش این محله، مجموعه فرهنگی-تاریخی نیاوران است که در باغ بزرگی به مساحت حدود ۱۱ هکتار احداث شده. بناهای این مجموعه متعلق به دوره‌های قاجار و پهلوی‌اند و در ضلع شرقی میدان باهنر واقع شده‌اند. این مجموعه شامل کاخ اختصاصی نیاوران، موزه جهان‌نما، کاخ صاحبقرانیه، باغ کتیبه‌ها، کوشک احمدشاهی، موزه خودروهای اختصاصی و موزه کتابخانه سلطنتی است. این مجموعه می‌تواند ساعت‌ها شما را سرگرم کند و چند دوره تاریخی را نشان‌تان بدهد. فرهنگسرای نیاوران در این محله، یکی از شناخته‌شده‌ترین فرهنگ‌سراهای تهران و ایران است و محل برگزاری برنامه‌های تخصصی هنری در بخش هنرهای تجسمی، موسیقی و نمایش است، این فرهنگسرا در خیابان شهید باهنر (نیاوران) روبه‌روی پارک نیاوران قرار دارد و از حتی از تماشا و پرسه‌زدن در محوطه‌اش لذت خواهید بُرد. پارک نیاوران با ۶۰۰۰ هکتار در جنوب میدان باهنر با کتابخانه، آمفی تئاتر، زمین اسکیت، زمین بازی کودکان، زمین تمرین اسب سواری، چهار استخر بزرگ و… تفریح‌گاهی بی‌نظیر است است. از دیگر پارک‌های این محله می‌توان از پارک‌های شکوفه، سرو و نسیم نام برد. تکیه تاریخی نیاوران یا حصاربوعلی که عمارتی قاجاری است، پشت پارک و فرهنگسرا قرار دارد.
اردوگاه شهید باهنر با مساحت ۲۰۰ هکتار و ظرفیت پذیرش ۱۰۰۰ نفر، یکی از مکان‌های بسیار مهم برای اردوهای تفریحی و آموزشی است.
مراکز آموزشی و درمانیِ نیاوران
تعدد مراکز آموزشی در نیاوران مشکل ساکنان این محله حل کرده است: پیش‌دبستانی غیردولتی پسرانه جوانه‌های دانش واقع در خیابان جماران، دبستان دخترانه دولتی شهید چمران واقع در کوی علی اصغر محمدی، دبستان پسرانه حکیم واقع در ابتدای خیابان جهانشاهی، دبستان دخترانه غیردولتی مهرتابان واقع در کوچه ناطقیان، متوسطه دوره اول پسرانه دولتی انصار واقع در خیابان رضا سعیدی، متوسطه لاجوردی واقع در انتهای خیابان شهید جبلی، متوسطه پسرانه تیزهوشان محمد نراقی (علامه حلی) واقع در خیابان منظریه،هنرستان فیضیه واقع در خیابان فیضیه و…. نیاوران آموزشگاه‌های زبان خارجی قابل‌توجهی مانند آموزشگاه زبان ایران‌مهر واقع در خیابان نیاوران، کانون زبان ایران در پارک نیاوران مدرسه زبان ایرانیان و… نیز دارد.
نیاوران سه بیمارستان بزرگ و مهم دارد؛ بیمارستان نورافشار در میدان باهنر (نیاوران)، بیمارستان تخصصی شهید باهنر در منظریه یکم و آسایشگاه روانی رضاعی در منظریه دوم. همچنین می‌توان به درمانگاه فوق تخصصی دیبا در خیابان پورابتهاج، خانه سلامت نیاوران، کلینیک نبض نیاوران در خیابان باهنر، آسایشگاه سالمندان واقع در جمال‌آباد و… به عنوان مراکز درمانی نیاوران اشاره کرد. داروخانه‌های جوادی، پارمیس، دکتر بافقی‌نیا از جمله مهم‌ترین داروخانه‌های این محله‌اند.
دسترسی سواره به دیگر نقاط شهر
نیاوران ایستگاه مترو و بی‌آر‌تی ندارد، ساکنان این محله به راحتی به ایستگاه متروی تجریش دسترسی دارند و از آنجا می‌توانند به همه نقاط شهر سفر کنند. برای رسیدن به تجریش هم می‌توان از بی‌آرتی‌های مسیر راه‌آهن-تجریش استفاده کرد. دسترسی ماشین‌سواران از محله به اتوبان صدر مناسب است. از دیگر دسترسی‌های این محله می‌توان به خیابان منظریه و فیضیه، خیابان فیروزبخش و خیابان پاسداران یاد کرد. تاکسی‌های نیاوران در میدان تجریش و ایستگاه متروی نوبنیاد حضور دارند.
