در شرایط فعلی که بازار آزاد شرایط مطلوبی ندارد، متأسفانه در زمینه قیمت‌گذاری خودروها در کارخانه نیز چندان موفق عمل نمی‌شود. قیمت‌گذاری خودروهای داخلی طی سال‌های گذشته با بحث‌ها و چالش‌های فراوانی مواجه بوده است. از طرف دیگر افسار قیمت‌گذاری خودروهای خارجی نیز رها شده است و خودروسازان امید دارند تا دولت سیزدهم سرانجام مجوز آزادسازی قیمت خودرو را صادر کند.
همه عوامل گفته شده در کنار موضوع مهم سرنوشت برجام و تحریم‌ها می‌تواند سرنوشت بازار خودرو کشورمان را به‌طور کلی تغییر دهد و دامنه نوسانی از رکورد کاهشی تا جهش و افزایش قیمت‌ها را ظرف ۶ ماه آتی رقم بزند.
آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان
در تبصره یک ماده ۴ آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو که بهار سال ۱۳۹۵ از سوی وزارت صمت ابلاغ شد، بر حداکثر مبلغ قابل‌دریافت در قراردادهای پیشفروش معادل ۵۰ درصد قیمت فروش نقدی محصول موردنظر در هنگام عقد قرارداد تأکید شده است. اما اکنون در اولین پیشفروش پاییزی، مبلغ قابل‌دریافت در پیشفروش به ۴۰ درصد کاهش یافته است.
طبق روال معمول در پیش‌فروش‌ها، خودروسازان معادل ۵۰ درصد قیمت فروش نقدی محصول موردنظر را در هنگام عقد قرارداد از مشتری دریافت می‌کنند. حداکثر زمان تحویل خودرو در پیشفروش هم ۹ تا ۱۲ ماه در نظر گرفته شده است.
همان طور که عنوان شد پیش‌فروش‌ها مسیر مطمئن و همواری برای تأمین نقدینگی خودروسازان محسوب می‌شد، بااین‌حال به‌دلیل انتقادها و شکایت‌های مشتریان از اعلام قیمت نهایی خودرو، این طرح در شورای رقابت با تغییراتی روبه‌رو شد.
نحوه برگزاری پیش‌فروش‌ها به این صورت بود که خودروسازان ۵۰ درصد قیمت به‌روز خودروی موردنظر را از مشتریان دریافت می‌کردند، درحالی‌که بعد از ۹ ماه تا ۱ سال که موعد تحویل خودرو بود، همان خودرو با مصوبه شورای رقابت مشمول چندین‌بار افزایش قیمت می‌شد. بنابراین مشتری در مواقعی باید ۲ برابر قیمت پیش‌پرداخت را برای تحویل خودروی موردنظر خود پرداخت می‌کرد.
این روش در نهایت شکایت‌ها و انتقادهای زیادی را متوجه خودروساز کرد. شورای رقابت هم ششم شهریورماه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «چنانچه مراجع ذی‌صلاح دررابطه‌با خودروهای انحصاری مشمول دستورالعمل قیمت شورا، با پیشفروش خودرو موافقت کنند، به نسبت مبلغ پرداختی بابت پیش‌پرداخت هر مشتری درصدی از قیمت رسمی خودرو را در زمان ثبت‌‌نام (نسبت به قیمت کارخانه) پرداخت کرده است، در این صورت سهمی از خودرو که پیش‌پرداخت آن قبلاً انجام شده است، مشمول هیچ‌گونه تورم قیمتی احتمالی نخواهد شد و صرفاً سهم باقی‌مانده مشمول تورم بخشی احتمالی خواهد بود.»
این مصوبه در اصل جریان بخش مهمی از نقدینگی خودروسازان را قطع می‌کرد. بنابراین با انتقاد و شکایت خودروسازانی مواجه شد که به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری با زیان فراوانی در تولید روبه‌رو است؛ به‌طوری‌که گروه خودروسازی سایپا اعلام کرد تا تغییر این مصوبه هیچ پیش‌فروشی انجام نخواهد داد.
رایزنی خودروسازان به کجا رسید؟
ظاهراً رایزنی خودروسازان راه به جایی نبرده است، چراکه ایرانخودرو اولین پیشفروش پاییزی خود را چهارشنبه گذشته کلید زد. این پیشفروش تغییر اساسی با دیگر پیش‌فروش‌های ایرانخودرو دارد. این تغییر کاهش مبلغ پیش‌پرداخت است. دلیل این موضوع نیز به‌طور حتم مصوبه آخر شورای رقابت مبنی بر «عدم مشمولیت تورم برای پیش‌پرداخت مبلغ خودرو» است تا در موعد تحویل خودرو، مبلغ بیشتر باقی‌مانده از وجه خودرو مطابق تورم محاسبه شود.
همان طور که عنوان شد در بخش‌نامه اولین طرح پیشفروش پاییزی مبلغ پیش‌پرداخت محصولات نسبت به طرح مشابه در مردادماه، بین ۱۸ تا ۴۰ میلیون تومان کمتر شده است. در حقیقت مبلغ علیالحساب پرداختی به‌جای ۵۰ درصد مبلغ فعلی خودرو به ۴۰ درصد کاهش یافته است.
بر این اساس با مقایسه ۲ پیشفروش مرداد و مهرماه مشخص می‌شود که پیش‌پرداخت پژو ۲۰۷ دستی با سقف شیشه‌ای که در طرح فروش مردادماه ۱۰۸ میلیون و ۱۳۱ هزار تومان در نظر گرفته شده بود، در این طرح جاری (مهرماه) به ۸۶ میلیون و ۵۰۲ هزار تومان کاهش یافته است. درواقع با کاهش مبلغ واریزی علیالحساب در سال جاری که مشمول تورم هم نمی‌شود، مشتری سهم بیشتری از مبلغ خودرو را در موعد تحویل خودرو بپردازند. زمان تحویل حدوداً یک سال آینده خواهد بود و قطعاً در آن زمان قیمت‌ها دست‌خوش افزایش قیمت و مشمول تورم خواهند شد.
مشخص است که رایزنی خودروسازان برای حذف این مصوبه راه به جایی نبرده و خود مسیر جدیدی برای کاهش زیان تولید تعبیه کرده است. هرچند سایپا اعلام کرده است تا برقراری این مصوبه پیش‌فروشی انجام نمی‌دهد، اما همان طور که عنوان شد این روش مهم‌ترین بخش از تأمین نقدینگی خودروسازان محسوب می‌شود و آنها نمی‌توانند به‌راحتی از این مسیر چشم‌پوشی کنند. علاوه بر این تا پیش از مصوبه شورای رقابت، آمارها از کاهش مشارکت‌ها در پیش‌فروش‌ها حکایت داشت. حال آنکه اجرای این مصوبه در کنار تمهیدات خودروسازان می‌تواند بار دیگر مشارکت در این روش فروش را رونق دهد.
مصوبه شورای رقابت در ارتباط با نحوه اجرای طرح پیشفروش خودروسازان که در اوایل شهریورماه امسال از سوی این شورا به ۲ خودروساز بزرگ کشور ابلاغ شد، به‌نوعی مسیر اجرای این طرح فروش را در ۶ ماهه دوم سال تغییر خواهد داد.
این احتمال وجود داشت که خودروسازان در ۶ ماهه دوم سال جاری بار دیگر محصولات پرتیراژ خود را در قالب طرح‌های پیشفروش به متقاضیان عرضه کنند، اما مصوبه شورای رقابت در ارتباط با نحوه پیشفروش، برنامه‌های خودروسازان را در این زمینه به هم ریخت. تغییر بعدی که در ارتباط با فروش فوق العاده ۲ خودروساز بزرگ کشور می‌توان به آن توجه کرد، نحوه برخورد هر یک از خودروسازان است.
واکنش ایرانخودرو و سایپا نسبت به مصوبه جدید
ایران خودرو و سایپا هر یک مسیر متفاوتی را در پیش گرفتند. در شرایطی که مجید باقری، قائم‌‌مقام مدیرعامل در امور فروش و خدمات‌پس‌ازفروش خودروسازی سایپا در آخرین نشست خبری خود اعلام کرد که این شرکت خودروساز مخالف مصوبه شورای رقابت است؛ بنابراین علاوه بر پیگیری اعتراض خود در مراجع بالا‌دستی، تا پایان سال هیچ‌گونه طرح پیش‌فروشی را اجرا نخواهد کرد و فقط محصولات خود را در قالب فروش فوق‌العاده عرضه می‌کند.
در مقابل، دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی ایرانخودرو با وجود اعتراض به مصوبه شورای رقابت ترجیح داد تا با فرمول جدیدی که مصوبه شورای رقابت را نیز به‌نوعی رعایت می‌کند، پیشفروش را همچنان در دستور کار داشته باشد. به نظر می‌رسد ایران خودرویی‌ها به‌دنبال این هستند که همچنان از مسیر پیشفروش به تأمین مالی بپردازند؛ از این رو همراه با تغییراتی، مصوبه شورای رقابت را عملی کردند.
آبی‌های جاده از چهارشنبه گذشته در مجموع ۵ محصول را در طرح پیشفروش خود عرضه کردند که ۴ محصول آن در فهرست محصولات جدید این خودروساز قرار دارد. پژو ۲۰۷ با سقف پانوراما و گیربکس دستی، رانا پلاس، سمند سورن پلاس، دنا پلاس با گیربکس دستی و دنا پلاس با گیربکس اتومات سبد محصولاتی این خودروساز را در آخرین طرح پیش‌‌فروشش تشکیل می‌دهد.
مقایسه مبلغ پیش‌پرداخت مهر نسبت به مرداد حکایت از آن دارد که ایرانخودرو در پیشفروش پژو ۲۰۷ مبلغ ۱۸ میلیون تومان کمتر دریافت کرده است. همچنین در فروش خودرو رانا پلاس نیز حدود همین مبلغ را کمتر از مشتری اخذ کرده است. دیگر خودروی پیشفروش شده در این طرح سمند سورن پلاس است که در مهرماه نسبت به مرداد مبلغ پیش‌پرداخت آن ۲۰ میلیون تومان کمتر شده است. از پیش‌پرداخت دنا پلاس دستی نیز در مهرماه بیش از ۲۸ میلیون تومان کاسته شده است.
***
شما می‌توانید جدیدترین اخبار خودرو را در بلاگ دیوار مطالعه کنید
