منوچهر منطقی، معاون صنایع حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، تصویب آیین‌نامه واردات قانون ساماندهی صنعت خودرو را یکی از راهکارهای دولت برای تنظیم بازار و انتقال فناوری به کشور عنوان کرد. اما در خصوص تاثیر تنظیم گری بازار واردات خودرو تردیدهایی وجود دارد. این تردیدها از جنس مسائل درونی خودروسازی و مسائل خارج از صنعت خودروسازی است.

منطقی در خصوص شرایط واردات می‌گوید:

«تعیین مشخصات فنی خودرو با اولویت واردات خودروهای برقی، ترکیبی، کم‌مصرف، ایمن و مورد استفاده عامه، تأمین خدمات پس از فروش و انتقال فناوری انجام می‌شود.

همچنین، برخورداری از نمایندگی رسمی خودروساز خارجی، تعیین سقف واردات خودرو با ملاحظه تنظیم بازار، حمایت از تولید با کیفیت داخلی و رعایت منابع ارزی کشور با اولویت مصرف ارز برای کالاهای اساسی و ضروری، از جمله شرایط واردات خودرو به کشور و نقشه راه وزارت صنعت، معدن و تجارت است.»

وی اضافه‌ کرد:

«برای اجرایی شدن آیین‌نامه واردات خودرو، متقاضیان باید نسبت به ایجاد یا استفاده از شبکه خدمات پس از فروش موجود، به ازای واردات هر یک‌ هزار دستگاه خودرو یک نمایندگی پس از فروش، تامین قطعات یدکی ضروری مورد تایید مراجع ذی‌صلاح قبل از واردات، تامین تجهیزات، و . . . اقدام کنند.»

کدام خودروسازان خودروی ۲۰ هزار دلاری دارند

واردات خودرو تنها برای خودروهای پایین‌تر از ۲۰ هزار یورو (براساس قیمت کالا روی کشتی در خلیج فارس یا اصطلاحاً فوب خلیج فارس) مجاز است.

البته اولویت با خودروهای کمتر از ۱۰ هزار یورو است. لذا با توجه به نزدیکی نرخ دلار و یورو در این روزها می‌توان پیش‌بینی کرد کدام خودروسازان شناخته شده و محبوب در ایران روی کاغذ، شانس حضور در ایران را خواهند داشت.

کیا، رنو، هیوندا و تویوتا از خودروسازان محبوب در ایران هستند که محصولاتی زیر ۲۰ هزار دلار دارند. برخی روزنامه نگاران خودرویی نیز اسم برخی خودروهای زیر ۲۰ هزار دلار را گزارش کرده‌اند.

• از شرکت هیوندا خودروهای هیوندا کنتا، النترا، کرتا در همین بازه مجاز وزارت صمت قیمت دارند.
• از شرکت کیا، خودروهای کیا سراتو، کیا سلتوس و کیا k۵ به عنوان خودروهایی در بازه ۲۰ تا ۲۵ هزار دلار یاد شده است.
• از شرکت تویوتا خودروهای کرولا، یاریس سدان و هایلوکس امکان واردات را دارند.
• خودروهای تالیسمان و مگان هم می‌توانند وارد کشور شوند. البته نباید از محصولات پژو نیز غافل شویم.

البته ناگفته نماند ۲۰ هزار دلار کف قیمت این خودروها است و احتمالا چنانچه این خودروها در این بازه قیمتی وارد شوند بسیاری از عملکرد و امکانات رفاهی را نخواهند داشت.

شهری با خودروهای رنگارنگ و مدرن را خیال پردازی نکنیم!

تمامی این خودروها شرایط مورد نظر وزارت صمت را دارند. این محصولات کم مصرف و به‌روز هستند و کاربری عمومی دارند و در تمامی دنیا به عنوان خودروهای طبقه متوسط و نه لوکس شناخته می‌شوند. یعنی اگر هیچ مانعی وجود نداشته باشد می‌توانیم شهری مملو از خودروهای مدرن و به روز دنیا را تصور کنیم.

سواری‌هایی با طراحی به‌روز و به قول معروف: شیک؛ اما برای سلامت روح و روان‌مان بهتر است اینطور خیال‌پردازی نکنیم. مشکل اینجاست که این رویاها فقط روی کاغذ محقق خواهد شد و با توجه به واقعیات امروز، نباید دچار خطا شویم.

آنطور که وزارت صمت شرط گذاشته است خودروهایی وارداتی باید نمایندگی فروش و خدمات پس از فروش داشته باشند، اما مسئله اینجاست که این شروط به مذاق سرمایه‌گذاران واردات خودرو خوش نمی‌آید. چرا که از نظر آنها خرید امتیاز نمایندگی یا خدمات پس از فروش از این غول‌های خودروسازی در شرایط به صرفه و معقول است تا طیف وسیعی از محصولات آنها را وارد کشور کرده و بتوانند طرح فروش و خدمات خود را سودآور کنند.

مسأله دیگر در آن سوی مرزهای ایران است. پیش‌بینی می‌شود آنها از ایران اطمینان بخواهند که حضوری طولانی‌مدت در این بازار دارند. روشن است این موضوع خارج از اراده وزارت صمت و بازرگانان خودرویی است؛ اما دولت در کنار تنظیم آیین نامه باید تمهیدی برای این اطمینان بخشی داشته باشد. بعید به نظر می‌رسد خبره‌های خودروسازی دنیا راضی شوند تا برای حضوری موقتی و کوتاه مدت تکنولوژی‌های خود را با شرکای ایرانی به اشتراک بگذارند.

باید توجه داشت که رنو و پژو پس از امضای برجام برای ورود به ایران برنامه‌ریزی کردند و حتی مقدمات آن نیز فراهم شد اما پس از تحریم‌های آمریکا مجبور به ترک ایران و پایان دادن به پروژه سرمایه گذاری خود شدند.

به نظر می‌رسد بی اعتمادی ایران به این دو شرکت فرانسوی به این زودی برطرف نشود و ممکن است مسئولان وزارت صمت، این بار به دنبال تضمین‌های سخت‌تری از شرکت‌های نظیر پژو رنو باشند که حضور آنها را در ایران پیچیده یا حتی ناممکن خواهد کرد.

البته دولتی‌ها نیز هرگز وعده خودروهای کره‌ای یا فرانسوی را نداده‌اند. چندی پیش جلال رشیدی کوچی نماینده مجلس اعلام کرد که ایده وزارت صمت واردات خودروی ارزان از هند و برزیل است. وی در همین رابطه گفت این خودروها حتی ایمنی کافی برای پلاک شدن را ندارند.

به همین خاطر شاید بهتر باشد تردد ماشین‌های روز دنیا را فعلا تصور نکنیم و منتظر تعیین تکلیف آیین نامه واردات خودرو باشیم یا حتی به تصویب آیین نامه‌های جدید با اختیارات بیشتر برای وارد کنندگان باشیم. توصیه فعلی ما این است که: فعلاً درباره واردات خودرو رویاپردازی نکنید!

***