تاریخچه شرکت نیسان؛ دومین خودروساز ژاپن
داستان برند نیسان
آیا از تاریخچه شرکت نیسان چیزی می‌دانید؟ در کنار کمپانی‌های بزرگ و موفق خودروسازی در جهان از سمت اروپا و آمریکا، قاره آسیا به‌ویژه در بخش جنوب شرقی خود شاهد حضور چندین نام بزرگ در این صنعت است که امروزه به رده‌های بالایی در رنکینگ جهانی رسیده است.
قبلاً در مورد داستان برند تویوتا صحبت کرده‌ایم؛ اما امروز قصد داریم به یکی دیگر از خودروسازان ژاپنی موفق که در کشور ما هم نام شناخته‌شده‌ای دارد، بپردازیم. «کمپانی نیسان موتور» که مشتریان محصولات آن را با نام کوتاه‌شده نیسان می‌شناسند، جزو معروف‌ترین و البته از مهم‌ترین نام‌های ساخت خودرو در جهان است.
در این مطلب به بررسی تاریخچه کمپانی نیسان می‌پردازیم و موفقیت‌های آن را با هم مرور خواهیم کرد.
عناوین این مطلب
تأسیس و سال‌های اولیه شرکت نیسان
در سال ۱۹۱۱ فردی به‌نام «ماسوجیرو هاشیموتو» یک شرکت به اسم «مجموعه کاری موتوری و ماشینی کواشینشا (کی‌شینشا)» را به هدف ساخت اتومبیل و لوازم آن در توکیو تأسیس کرد. ۳ سرمایه‌گذار به او پیوستند و این کارخانه در سال ۱۹۱۴ و با مدیریت هاشیموتو موفق شد اولین وسیله‌نقلیه خود با نام «دات» را بسازد. نام این خودرو از حروف اول نام‌خانوادگی هر ۳ سرمایه‌گذار گرفته شده بود.
چند سال بعد یعنی در سال ۱۹۱۸ نام شرکت به «کی‌شینشا موتورکار کو» تغییر کرد. ۱ سال بعد در شهر اوزاکا کمپانی «جیتسویو جیدوشا» راه‌اندازی شد که با استفاده از قطعات وارداتی از آمریکا، کامیون‌های کوچک می‌ساخت. در سال ۱۹۲۵ دوباره کی‌شینشا به اسم «دات موتورکار» تغییر نام داد و سال بعد یعنی در ۱۹۲۶ هر دو کمپانی در اوزکا و توکیو با هم ادغام شدند و «گروه خودروسازی دات جیدوشا» به وجود آمد.
در این سال‌ها آنها به‌جز ماشین سواری و تراک‌های کوچک، شروع به تولید کامیون‌های نظامی هم کردند. در سال ۱۹۳۱ کمپانی دات محصول کوچک و جدیدی به‌نام «Datson» به‌معنای «پسر دات» تولید کرد. هرچند که سال‌ها بعد و بعد از روی کار آمدن نیسان، قسمت دوم نام این خودرو از Son به Sun به‌معنای خورشید تغییر نام پیدا کرد، چراکه لغت Son در زبان ژاپنی معنی «از دست دادن» هم می‌دهد.
چند سال قبل از این اتفاق و در ۱۹۲۸، یک فرد دیگر با نام «یوشیسوکه آیکاوا» یک شرکت هلدینگ صنایع جانبی خودروسازی با نام «نیهون سانگیو» تأسیس کرد که چند وقت بعد برای کارهای تجاری و اختصار بهتر در ارائه سهام در بازار بورس، دو قسمت اول نام این کمپانی با هم ترکیب شد و اسم اختصاری «نیسان» روی آن گذاشته شد. تا سال ۱۹۳۳ این کمپانی تنها کارخانجات ریخته‌گری و ساخت قطعات خودرو را کنترل می‌کرد و به خودروسازی وارد نشده بود.
دو گروه تولیدی بزرگ ریخته‌گری با نام‌های «توباتا» و «هیتاچی» و همچنین چندین کارگاه کوچک زیر نظر این شرکت هلدینگ قرار داشتند. در سال ۱۹۳۱ شرکت دات جیدوشا به وابستگی توباتا درآمد و دو سال بعد یعنی در ۱۹۳۳ با این شرکت ادغام شد. از آنجا که خود توباتا زیر مجموعه نیسان حساب می‌شد، پس تولیدات خودرویی دات جیدوشا نیز نام نیسان گرفت.
یک سال بعد و در ۱۹۳۴ آیکاوا بخش تولید و ساخت خودرو توباتا را از خط ریخته‌گری و قطعات جدا کرد و به‌طور مجزا کمپانی «نیسان موتور» را به وجود آورد، اما سهام‌داران توباتا امید چندانی به موفقیت خودروسازی نداشتند؛ برای همین آیکاوا کل سهام آنها را خرید و نیسان موتور به‌طور کامل در اختیار اتحاد نیهون سانگیو و هیتاچی قرار گرفت.
تاریخچه شرکت نیسان و ادامه دهه ۳۰، دهه ۴۰ و جنگ جهانی دوم
سال ۱۹۳۵ اولین کارخانه خودروسازی نیسان در شهر یوکوهاما ساخته و در همان سال ۴۴ دستگاه داتسون به آسیا و آمریکای جنوبی فرستاده شد. در همان سال اولین خودروی آنها توسط خط تولید و مونتاژ یکپارچه از خروجی کارخانه بیرون آمد. ضمن اینکه نیسان شروع به ساخت کامیون، هواپیما و موتور و قطعات خودرویی برای ارتش کرد.
بعد از ساخت لوازم خودروهای بزرگ، نیسان با راه‌اندازی گروه اداری در شهر مانچوکو بخش صنایع سنگین نیسان را ثبت کرد. از سال ۱۹۳۷ این شرکت شروع به ساخت ماشین‌های با ابعاد بزرگ‌تر کرد. تقریباً تمام طراحی‌ها و مدل‌ها که این شرکت قصد ساختنشان را داشت، از محصولات آمریکایی در آن زمان و به‌خصوص برند «گراهام ـ پیج» الهام گرفته می‌شد. ضمن اینکه آنها در همان روزها مجوز ساخت کامیون، وسایل نقلیه جمعی و اتوبوس را بر اساس طرح‌های گراهام داشتند.
این وابستگی تا بدان‌جا ادامه داشت که بعدها در کتابی که تاریخچه شرکت نیسان را توضیح می‌دهد، از گراهام به‌عنوان بنیان‌گذار تکنولوژی در نیسان نام برده شده است. کارگران این کارخانه با اینکه شخصاً او را هیچ‌وقت ملاقات نکرده بودند، گراهام را در حد خدای خود می‌دانسته‌اند و می‌توانستند تا ساعت‌ها درباره او و خلاقیتش صحبت کنند!
در سال ۱۹۳۴ داتسون شروع به ساخت مدل «آوستین» تحت‌لیسانس شرکت اصلی آن کرد و این پروژه به موفقیت‌آمیزترین پروژه آوستین در خارج از مرزها تبدیل گشت و آغازی بر موفقیت‌های کل گروه داتسون بود. بعد از شروع جنگ جهانی دوم ادامه تولیدات برای ارتش با جدیت ادامه پیدا کرد و حتی به سازه‌های دریایی نظامی هم رسید و البته ساخت محصولات غیرنظامی متوقف شد. بعد از پایان جنگ و در سال ۱۹۴۵ نیسان دوباره و با شروع مجدد ساخت مدل داتسون به تولید عادی بازگشت.
شرکت نیسان در دهه ۵۰ و ۶۰
در سال ۱۹۵۲ ادامه همکاری با آوستین توسعه پیدا کرد و طبق قراردادی نیسان قبول کرد که ۲۰۰۰ دستگاه آوستین در خطوطش مونتاژ و در ژاپن فروخته شود. طبق این توافق‌نامه نیسان از شرکت آوستین خواست که طی ۳ سال بتواند قطعات آن را در کارخانه خودش بسازد؛ این مهم به سرانجام رسید و نیسان موفق شد ۷ سال تولید آوستین را ادامه دهد.
در بند دیگری از این توافق قید شده بود که نیسان می‌تواند از فناوری‌های ثبت‌شده آوستین برای تولیدات خود استفاده کند. این موضوع باعث شد تا نیسان تولیدات داتسون خود را پیشرفت دهد و به بهبود آنها بپردازد. تا سال ۱۹۵۳ آوستین‌ها مونتاژی بود، اما از دو سال بعد خودروی آوستین مدل A50 به‌طور کامل توسط نیسان ساخته و روانه بازار شد.
این گروه ژاپنی تا سال ۱۹۵۹ حدود ۲۱ هزار دستگاه از آوستین تولید کرد. جدا از این موفقیت نیسان با استفاده از تکنولوژی آوستین موتور محصولات خودش را مدرن کرد و در سال ۱۹۶۷ موفق شد انجین پیشرفته ۴ سیلندری مدل L را که فناوری به‌روز و جدیدی داشت و شبیه به موتور جدید محصولات بنز بود معرفی و رونمایی کند.
این پیشرفت بسیار خوب و یکی از افتخارات شرکت نیسان محسوب شد، چراکه آنها بعد از گذاشتن این موتور جدید ابتدا بر روی سدان مدل داتسون ۵۱۰ به احترام جهانی رسیدند. بعدها و با به‌روزکردن این موتور نسخه ۶ سیلندری آن با مدل جدید داتسون ۲۴۰Z به همگان معرفی شد و نیسان را در استاندارد خودروسازی در جهان در رده بالایی قرار داد.
شروع و پایان جنگ دو کره که حدود ۳ سال به طول انجامید، تأثیرات منفی و مخربی بر روی شرکت نیسان گذاشت. بعد از پایان جنگ احساسات و حرکات ضد کمونیستی در ژاپن شکل گرفته بود، درحالی‌که اتحادیه و ارگانی که نیروی کاری نیسان را سازماندهی می‌کرد، قدرتمند بود.
نیسان در آن دوران در وضع مالی خوبی قرار نداشت و وقتی کار به تعیین میزان حقوق کارگران رسید، این اتحادیه موضع سختی برای حمایت کارگران گرفت و جلوی دولت ایستاد. تنش بالا گرفت و به این ترتیب بسیاری از کارگران از شغل خود اخراج شدند و از ورود به کارخانه منع شدند؛ ضمن اینکه دولت و نیروهای نظامی آمریکا که آن زمان در ژاپن بودند، رهبران اتحادیه کارگری را دستگیر کردند. درنهایت بودجه اعتصاب اتحادیه تمام شد و در مقابل دولت شکست خوردند.
چند ماه بعد یک اتحادیه جدید با شخصی به نام «شیوجی ایچیرو» که فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد بود، شکل گرفت. او پیشنهاد داد در مقابل کم‌کردن حقوق کارگران ۲۰۰۰ شغل ازدست‌رفته بازگردد. این ایده مورد موافقت قرار گرفت و اوضاع به‌تدریج آرام شد. ایچیرو ابتدا رئیس موقت اتحادیه جدید کارگری نام گرفت و شرکت نیسان بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۳ باتوجه‌به تفاهم‌نامه جدید بین اتحادیه و دولت به‌سرعت ساخت و تولید کارخانه را گسترش داد.
بر اساس این رابطه خوب با ایچیرو او به‌صورت دائم به‌عنوان رئیس اتحادیه کارگران خودروسازی در ژاپن مشغول و به یکی از افراد با نفوذ در این کشور تبدیل شد. این برند ژاپنی در المپیک تابستانی ۱۹۶۴ هم سرمایه‌گذاری کرد و یکی از حامیان این رقابت شد.
در تاریخچه شرکت نیسان در دهه ۵۰ آمده است که نیسان تصمیم گرفت که حضور خود در بازارهای جهانی را توسعه دهد. تیم مدیریتی این کمپانی دریافت که سری داتسون می‌تواند در بازارهای استرالیا و همچنین آمریکا نیاز برآورده نشده متقاضیان را برطرف کند. برای همین و در اولین حضور داتسون مدل «بلوبرد» در سال ۱۹۵۸ در نمایشگاه اتومبیل لوس‌آنجلس ظاهر شد. دو سال بعد نیسان یک شعبه را در خاک آمریکا تأسیس کرد که یکی از افتخارات شرکت نیسان به حساب می‌آید و توانست با بهبود سدان‌های خود مثل مدل «فیرلیدی»، سری ۴۱۱ و تیپ‌های ۵۱۰ و ۲۴۰Z که استایل اسپرت و ایتالیایی داشتند، به وضعیت خوبی در بازارهای بین‌المللی برسد.
در سال ۱۹۶۶ نیسان با گروه «پرینس» که چند مدل خوش‌چهره مثل «گلوریا» و «اسکای‌لاین» را تولید می‌کرد، ادغام شد. بعد از چند سال نام پرینس به‌خاطر خوش‌نامی نیسان حذف شد و این دو مدل ماشین با برند نیسان پا به بازار می‌گذاشتند. پرینس با نام نیسان تا سال ۱۹۹۹ هم در بعضی از فروشگاه‌های این شرکت دیده می‌شد تا اینکه مدل «رد استیج» جایگزین آن شد.
مدل اسکای‌لاین نیز امروز با نام جدید «اینفینیتی جی» جایگزین شده است. تا سال ۱۹۷۰ افتخارات شرکت نیسان به جایی رسید که این برند به‌عنوان یکی از برترین صادرکنندگان خودرو در جهان شناخته شد؛ ضمن اینکه در همان دهه ۵۰ اولین تلاش‌ها برای ساخت خودروهای برقی و محصولات با دو نوع سوخت را انجام داد.
خرید و فروش و قیمت نیسان ماکیسما
تاریخچه شرکت نیسان در دهه ۷۰، ۸۰ و ۹۰
صادرات نیسان به آمریکا ادامه یافت و در سال ۱۹۷۱ به بیش از ۲۵۰ هزار دستگاه رسید، اما باتوجه‌به بحران نفت و سوخت دنیا و آمریکا در سال ۱۹۷۳ بیشتر تقاضاها به سمت ساخت و خرید خودروهای کوچک‌تر و ارزان‌تر رفت. برای رسیدن به این اهداف نیسان برای تولید مدل اقتصادی و کوچک جدید خود یعنی تیپ «سانی» کارخانه‌هایی در مکزیک، نیوزلند، آمریکا، استرالیا، تایوان و آفریقای جنوبی افتتاح کرد.
در همان سال‌ها حدود ۱ میلیون داتسون در آمریکا فروخته شده بود و در سال ۱۹۷۵ نیسان به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت صادرکننده اتومبیل به آمریکا نام گرفت. در آغاز این دهه اولین شعبه مونتاژ و تولید محصولات این برند در یونان نیز راه‌اندازی شد و این کارخانه از سال ۱۹۸۰ شروع به مونتاژ مدل‌های چری، سانی و وانت داتسون کرد؛ تا سال ۱۹۹۵ این کارخانه بیش از ۱۷۰ هزار خودرو برای مردم یونان ساخت.
در تاریخچه شرکت نیسان تا اوایل دهه ۸۰ نیسان با سری داتسون برای مدت طولانی یکی از بهترین مارک‌های حاضر در اروپا شناخته می‌شد. نیسان سعی کرد برای حضور بهتر و قدرتمندتر خطوط تولید و مونتاژ بیشتری در این قاره بنا نهد؛ آنها سعی کردند از همان کارخانه در یونان تولیدات خود را به تمام سطح اروپا برسانند، اما نه‌تنها این اتفاق شکل نگرفت که به‌دلیل مشکلات داخلی یونان حتی همان کارخانه هم بسته شد.
بعد از این شکست طی یک قرارداد با آلفارومئو ایتالیا، مدل داتسون چری به‌صورت مشترک تولید شد، اما بعد از یک تحقیقات گسترده نیسان تصمیم گرفت با راه‌اندازی شعبه‌ای در انگلستان خود به ادامه این کار بپردازد. شعبه انگلیسی در شهر ساندرلند و در سال ۱۹۸۶ با نام رسمی شعبه بریتانیایی نیسان موتور ساخته شد و تا سال ۲۰۰۷ با بیش از ۴۰۰ هزار دستگاه عنوان یکی از پر تولیدترین کارخانه‌ها را به خود گرفت. در ۱۹۸۳ اولین کارخانه مونتاژ این برند هم در شهر تنسی آمریکا ساخته شد و تا سال ۱۹۸۷ صادرات نیسان به دنیا از ۲۰ میلیون دستگاه عبور کرده بود.
سال ۱۹۹۳ مدل «میکرا» معرفی شد و توانست خودروی سال اروپا شود. هرچند که علی‌رغم موفقیت‌های گذشته، این دهه سال‌های خوبی برای نیسان نبود و شرکت‌های خریدار نیسان در آمریکا به‌دلایلی از ثبت سفارش خودداری کردند و نیسان سهم زیادی از فروش خوب خود در سال‌های گذشته را از دست داد.
بعد از این ضرر مالی رنو در قبال بخشیدن بدهی‌های این شرکت، حدود ۹ درصد از دارایی نیسان را از آن خود کرد، اما اوضاع بازهم به‌خوبی پیش نرفت تا جایی که نیسان به‌دلایل ضعف مدیریت و ناتوانی در ادامه فروش، پیدا‌نکردن مشتری‌های جدید و همچنین شفاف‌نبودن گزارشات مالی که باعث می‌شد رقبا و دیگر کمپانی‌ها از همکاری و کمک به این شرکت سر باز بزنند، به بدهی ۱۱ میلیارد دلاری رسید!
بخش عمده‌ای از این ضرر به‌خاطر تصمیمات غلط در سطح مدیریتی و راه‌اندازی کارخانجات پیاپی بود که نیسان برای گسترش تولیدات خود در چندین نقطه از دنیا افتتاح کرد، اما نقدینگی و پول لازم برای فعال‌کردن همیشگی آنها را نداشت.
نیسان از سال ۲۰۰۰ به بعد
از سال ۲۰۰۰ یک اتفاق جدید در تاریخچه شرکت نیسان افتاد. سال ۱۹۹۹ اتحادیه نیسان ـ رنو ـ میتسوبیشی تشکیل شد. در سال ۲۰۰۱ «کارلوس گون» به‌عنوان مدیر ارشد اجرایی و مدیر هیئت‌مدیره و یک سال بعد به سمت مدیرعاملی نیسان منصوب شد. در آن زمان نیسان حدود ۲۰ میلیارد دلار بدهی و تنها ۳ مدل خودروی فعال و سودرسان داشت. او با اجرای چند طرح از جمله این طرح که در آن نیروهای نمونه عهده‌دار مدیریت گروه‌های کوچک کارگران در داخل کارخانه‌ها بودند و با ترکیب چند گروه، یک تیم ساخته می‌شد و مدیریت تیم را هم یک نیروی ماهر و باتجربه بر عهده داشت، تا حد زیادی وضع نیروی انسانی را درست کرد. در ادامه رشد فروش شرکت را ۲۰ درصد افزایش داد و درنهایت به‌سراغ تولیدات و خودروهای جدید رفت.
او با همکاری شریک نیسان یعنی رنو خط تولیدی برای محصولات جدید راه‌اندازی کرد و پویایی و امید را به کارخانه‌ها برگرداند. با بیشترشدن تولید و فروش بالاخره ابرهای سیاه از آسمان نیسان عبور کردند و تا سال ۲۰۰۵ با مدیریت کارلوس گون، تمام بدهی‌های نیسان صاف شد. گون در همان سال و به‌دلیل آشفتگی که در نیسان رقم زده بود، به سمت مدیریت رنو هم رسید و جزء معدود کسانی بود که به‌طور هم‌زمان مدیریت دو کمپانی بزرگ خودروسازی را در اختیار دارد.
در فوریه ۲۰۱۷ او اعلام کرد که از سمت مدیرعاملی نیسان کناره‌گیری می‌کند، درحالی‌که همچنان رئیس باقی خواهد ماند. معاونش یعنی «هیرتو سایکاوا» جانشین او شد، اما مدتی بعد کارلوس گون به‌دلیل نقص عمدی گزارشات مالی از سوی مقامات ژاپن متهم شناخته شد و از سمت ریاست نیسان برکنار شد و سایکاوا نیز استعفا داد. در سال ۲۰۱۹ نیسان اعلام کرد که به‌خاطر کاهش محسوس درآمد سالانه‌اش و برای کم‌کردن هزینه‌ها ۱۲۵۰۰ نفر از کارمندان خود در سراسر دنیا را اخراج و تعدیل می‌کند.
بعد از این قضایا و از ژانویه ۲۰۲۰ ماکوتو اوچیدا به‌سمت مدیرعاملی برگزیده شد. در میانه سال ۲۰۲۰ نیسان اعلام کرد که کارخانجاتش در اسپانیا و اندونزی را خواهد بست و برند اینفینیتی و کل محصولات جدیدش را هم به‌دلیل وخیم‌شدن اوضاع اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا از بازار کره جنوبی خارج خواهد کرد. ضمن اینکه به‌خاطر شرایط کرونا، تولید خود را ۲۰ درصد کاهش می‌دهد و در نوامبر همین سال اعلام شد این شرکت به‌خاطر صدمات ناشی از همه‌گیری کووید ۱۹ و همچنین رسوایی مربوط به کارلوس گون، دچار ضرر ۴۲۰ میلیون دلاری شده است.
جمع‌بندی
شرکت نیسان در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده ماشین در آمریکا و در سال ۲۰۱۸ لقب بهترین تولیدکننده خودروهای برقی را از آن خود کرده است. امروز این شرکت به‌همراه رنو و میتسوبیشی اتحاد همکاری دارند و بخشی از سهام هر کدام بین دو برند دیگر به اشتراک گذاشته شده است.
رنو ۴۳٫۴ درصد از سهم نیسان و در مقابل نیسان ۱۵ درصد از سهم رنو و همچنین ۳۴ درصد از سهم میتسوبیشی را در اختیار دارد. خودروی الکتریکی نیسان مدل LEAF پرفروش‌ترین خودروی تمام برقی در جهان است که توسط خودروسازان عادی (نه کمپانی‌های اختصاصی خودروی برقی و هیبریدی) ساخته شده است؛ این مدل در فهرست پرفروش‌ترین ماشین‌های برقی به‌طورکلی بعد از «تسلا مدل ۳» در رده دوم قرار دارد.
خرید و فروش و قیمت خودرو نیسان
نظر شما درباره تاریخچه شرکت نیسان و خودروهای تولیدی آن چیست؟ آیا تجربه سواری با خودروهای نیسان را داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خودتان را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.