زندگی در محله قلهک چگونه است؟ آشنایی با امکانات و شرایط زندگی
محله قلهک جزو مناطق خوب تهران برای سکونت است. این منطقه علاوه بر آنکه از آب‌وهوای خوبی برخوردار است، جزو مناطق اصیل تهران نیز محسوب می‌شود. همین باعث شده منطقه از نظر شاخص‌های اجتماعی و فرهنگی، اوضاع خوبی داشته باشد. البته همین جذابیت‌ها و نقاط مثبت این محله را گران کرده و خرید و اجاره خانه در این محله کار آسانی نیست. قلهک از نظر دسترسی به سایر نقاط تهران جزو محلات نسبتا خوب تهران است. البته کمی شلوغی و حالت کوچه باغی خیابان‌های آن، رفت‌وآمد را در آن سخت می‌کند. هرچند دسترسی آن به خطوط مترو به طور نسبی خوب است.
عناوین این مطلب
قلهک کجاست؟
قلهک نام یکی از محله‌های شمال شهر واقع در منطقهٔ ۳ شهرداری تهران است. این محله از شرق با محله دروس، از جنوب با محله قبا، از شمال با محله صدر و از غرب با محله زرگنده همسایه است. خیابان شریعتی در غرب این محله خیابان شهید کلاهدوز (دولت) در شمال آن قرار دارد.
تصویر محله قلهک روی نقشه
در تصویر زیر، نمایی از محله قلهک را در نقشه تهران همراه با دسترسی‌ها و مکان‌های مهم می‌بینید.
تاریخچه قلهک
کلمه قلهک از «قله» و «ک» تشکیل شده است. در این کلمه، قله به معنای امروزی یعنی بالای کوه نیست. بلکه عربی شده کلمه کله، مخفف کلات در معنای قلعه هست. به همین دلیل برخی می‌گویند در گذشته قلهک جایی مهم و استراتژیک برای شهر بوده است. آنها می‌گویند در آن زمان آبادی قلهک سه راه گذرگاه‌های لشگرک، ونک و شمیران بوده است.
قلهک در گذشته از آبادی‌های توابع شمیران بود. در سال ۱۲۵۱ هجری قمری محمدشاه تمام امتیاز مالکیت زمین‌های مناطق قلهک و زرگنده را به ترتیب به دولت‌های بریتانیا و روسیه واگذار کرد. بعد از آن، در دوره سرجان کمپبل، وزیر مختار بریتانیا در ایران، تغییرات گسترده‌ای در قلهک انجام شد. او باغ تابستانی سفارت و واحدهای منطقه مسکونی کارکنان خود را در قلهک بنا نهاد.
امتیاز مالکیت قلهک تا دوران رضاشاه در اختیار بریتانیا بود؛ اما وقتی قلهک به شهر تهران ملحق شد، مالکیت این زمین‌ها نیز به شهر تهران رسید و تنها باغ سفارت در اختیار این کشور ماند. البته در همین رابطه برخی می‌گویند این ناصرالدین شاه بوده که قلهک را به انگلیس بخشید.
مساجد محله قلهک
مسجد جامع قلهک و مسجد اعظم قلهک از شناخته شده‌ترین مساجد تهران هستند و علاوه بر آن دو، مسجد سجاد نیز از مساجد معروف و قدیمی محله قلهک است. این مساجد در ایام عاشورا و تاسوعا سنت‌های ویژه‌ای دارند که هر ساله اهالی قدیمی این محله و سایر محلات را به خود جذب می‌کنند.
مسجد اعظم قلهک
سال‌ها پیش مسجد اعظم قلهک با بنایی خشت و گلی ساخته شد و کلنگ آن در دهه ۴۰ توسط آیت‌الله خوانساری زده شد. در کنار مسجد اعظم قلهک، حسینیه‌ای قرار گرفت. با گذشت زمان و کهنه شدن بنای تکیه قلهک، بنای جدید به همت متولیان بنا نهاده شد و معماران ساخت مسجد اعظم قلهک را آغاز کردند و در ساخت آن تلاش شد از بنای قدیمی الهام گرفته شود. به همین دلیل حیاط این مجموعه تبدیل به حسینیه‌ای شد که دور تا دورش طاق‌نما قرار گرفت. یک در حسینیه به بیرون باز شده و در دیگرش به مسجد راه دارد.
در همین حسینیه است که نخل عزاداری امام حسین(ع) نگهداری شده و تنها دو ماه از سال از پستویش بیرون آورده می شود تا مردم در کنارش عزاداری کنند. زنان از روز تاسوعا تا فردای ظهر عاشورا، حلواهای پخته خود را در زیر آن می‌پزند و آن را متبرک می کنند.
نخل برداری مسجد قلهک رسمی دیرینه در این محله است که همچنان برگزار می‌شود. متولیان این برنامه معتقدند این سنت بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد. نخل تهرانی‌ها یک فضای چوبی مشبک مانند بوده که یک طرفش باز است و سه طرف دیگرش را با چوب های مشبک آینه‌کاری و روکش پارچه ای مخمل سیاه تزئین کرده و رویش پارچه‌ای می‌اندازند.
باغ‌های قلهک
جوی‌های بزرگ و پهن محله قلهک ریشه در گذشتهٔ نه چندان دور این محله دارد. باغ‌های قلهک در گذشته از هفت رشته قنات سیراب می‌شدند که از مهمترین آنها یکی به باغی در سفارت بریتانیا می‌رفته و دیگری قناتی در باغ قوام‌السلطنه بود. این محلات باغ های کوچک و بزرگ بسیاری داشت، اما آنچه مشهور است یکی دو باغی است که اکنون از آنها نام برده می‌شود.
باغ قلهک
باغ قلهک در خیابان شریعتی، محله قلهک، حد فاصل خیابان دولت و پل صدر، پلاک ۴۹۳ واقع است. این باغ قلهک حدود ۱۵۰ سال است که کانون بسیاری از تحولات ایران معاصر بوده و و برخی ردپای مشروطه را از پشت دیوارهای این باغ جستجو می‌کنند. برخی نیز معتقدند در گذشته پشت دیوارهای این باغ، جلسات فراماسونری برگزار می‌شده و بعضی دیگر سفارت انگلستان را مانند همه سفارت‌ها می‌دانند. فارغ از صحت و سقم این ادعاها، آنچه مسلم است که باغ قلهک، باغی مرموز و پرابهام برای ایرانیان است.
باغ سفارت انگلیس
این باغ ۱۷ هکتاری در زمان محمدشاه قاجار به مبلغ ماهانه ۳۰ تومان به انگلیسی‌ها واگذار می‌شود. البته آن زمان این باغ وسیع برای تفریح کارکنان سفارت و مهمانان سفیر انگلستان در ایران استفاده می‌شده است.
گورستان متفقین
از جمله بخش‌های جالب این باغ گورستان کمیسیون جنگ‌های مشترک المنافع در جنوب باغ و ضلع شمالی خیابان کلاهدوز یا همان دولت است. این گورستان محل دفن سربازان وابسته به انگلستان در جنگ اول و دوم جهانی بوده که به دستور ملکه الیزابت ساخته شد. ملکه انگلستان در سفری که در سال ۱۳۳۹ شمسی به ایران داشت، دستور داد این قسمت از باغ گورستان شود.
موزه آب؛ خیابان یخچال
باغ موزه آب ترکیبی از باغ‌های ایرانی با تکنولوژی و معماری روز است. وقتی در این باغ قدم می‌زنید، علاوه بر آنکه از تماشای درختان و فضای سبز و صدای آب لذت می‌برید به طور غیرمستقیم با نقش آب در دنیای علم هم آشنا می‌شوید. در این موزه اهمیت آب به شکلی زیبا ترسیم شده است؛ مخاطب این باغ موزه با نقش آب در فیزیک و شیمی و همینطور قدرت تمدن سازی آب آشنا می‌شود.
فضاسازی‌های دقیق و منحصر بفرد این مجموعه به مخاطبانش این فرصت را می‌دهد تا از تماشای آب لذت ببرند. ساخت جوی‌های کوچک و بزرگ بسیاری از بازدیدکنندگان را به یاد فضاهای روستایی می‌اندازد و همینطور طراحی حوضچه‌های کوچک و بزرگ حس حضور در پارک‌های شهرهای مدرن دنیا را به بازدید کننده می‌دهد. همچنین ایجاد راه‌های دسترسی به سایر قسمت‌های این باغ باعث می‌شود بیننده با تماشای درختان سر به فلک کشیده و قدم زدن در باغ، برای دقایقی از شلوغی شهر تهران فاصله بگیرد. باید گفت باغ موزه آب، مانند موزه‌های قدیمی سرد، بی‌روح و خشک نیست. معماری و طراحی این موزه به نحوی است که افراد می‌توانند در فضاهایی که مخصوص این کار طراحی شده، بنشینند و دورهم گپ بزنند.
سینما فرهنگ؛ خیابان شریعتی
سینما فرهنگ در سال ۱۳۴۸ با نام سیلورسیتی فعالیت خودش را آغاز کرد. بعد از مدتی بهروز وثوقی سینما را از مالک اولیه آن خرید و سپس در اواخر دهه ۱۳۵۰، آن را به قیمت ۷ میلیون تومان به وزارت فرهنگ و هنر فروخت. به مرور زمان این سینما کهنه شد و سیستم‌های صوتی و تصویری آن، کیفیت خود را از دست دادند. در اوایل دهه ۱۳۸۰ سینما بازسازی شد.
در اسفندماه سال ۱۳۹۶ سالن سوم سینما با ظرفیت ۷۴ صندلی راه اندازی شد. از زمان بازسازی تاکنون سینما فرهنگ یکی از بهترین سینماهای تهران است. سینما فرهنگ در محله قلهک خیابان شریعتی، پایین تر از پل صدر، نبش کوچه آفتاب، واقع است.
موزه شهید آیت الله بهشتی
موزه شهید آیت‌الله بهشتی حوالی محله قلهک، خیابان شریعتی، کوچه مطهری واقع است. خانه موزه شهید بهشتی در حقیقت خانه قدیمی آیت الله بهشتی بوده است. در طبقهٔ همکف این خانه موزه، فضای شورای انقلاب اسلامی بازسازی شده و جلسه‌ای با حضور آقایان مرتضی مطهری، محمدجواد باهنر، محمدرضا مهدوی کنی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی و چند تن دیگر از بزرگان تشکیل شده و شما نیز نظاره‌گر آنها هستید!
در ادامه برای آنکه بتوانید با زمینه‌های فکری و مطالعاتی شهید بهشتی آشنا شوید، می‌توانید کتابخانه شخصی او با محتوای قرآنی، دینی، فلسفه و اخلاق، جامعه شناسی و حتی فیزیک و زیست شناسی و علوم تجربی را تماشا کنید. سالن بعدی به تصاویر و عکس‌های بجا مانده از دوران حیات شهید بهشتی اختصاص پیدا کرده است. تصاویری از جلسات و حضور او در حزب جمهوری، سفرهای وی به پاریس، ترکیه، لبنان، سوریه و هامبورگ، تأسیس دبیرستان دین و دانش، جلسات گفتار ماه، مدرسه حجتیه، مدرسه صدر، تولد و شجره‌نامه‌ای است که اصالت آن تا امام زین‌العابدین می‌رسد.
خانه موزه شهید بهشتی هم برای پژوهشگران و هم برای یک بازدید تفریحی مناسب است. این خانه موزه در خیابان شریعتی، خیابان دستجردی، کوچه صبر، خیابان مطهری، کوچه شهید بهشتی قرار دارد.
پردیس قلهک؛ خیابان یخچال
پردیس سینمایی قلهک مجموعه خاصی است که در خیابان یخچال قرار دارد. این مجموعه فقط سینما نیست؛ بلکه سالن‌های فوتسال، بدنسازی و اسکواش نیز دارد. در کنار هم قرار گرفتن این موارد به‌علاوه مجموعه‌ای از رستوران‌های بین‌المللی و فست فودی می‌تواند فرصتی را فراهم آورد تا نیاز ذائقه‌های مختلف را تامین کند. اگر علاقمند تماشای فیلم‌های خارجی در سینما هستید، اخبار سینما قلهک را دنبال کنید.
خانه کیانیان؛ خیابان یخچال
باغ کیانیان از جمله میراث‌های فرهنگی و طبیعی شهر تهران است که در ۳۰ تیر سال ۱۳۸۴ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد. باغی حدود ۱۰۰ ساله که تاریخ ساخت آن به ۱۲۷۹ شمسی می‌رسد. تاریخ دقیق احداث بنای این باغ موسوم به خانه کیانیان مشخص نیست، اما با توجه به خصوصیات آن و وجود درختان تنومند و کهنسال در محوطه و قرارگیری این باغ در محوطه‌ای خوش آب‌وهوا که می‌تواند محل مناسبی جهت احداث باغ‌های ییلاقی اشراف باشد، می‌توان قدمت بنا و باغ را اواخر دوران قاجار دانست.
برج نگین قلهک
برج نگین قلهک که در تقاطع خیابان شریعتی و خیابان شهید کلاهدوز واقع شده در سال ۱۳۸۸ با بهره گیری از معماری کلاسیک و در زمینی با مساحت ۱۸۰۰ متر مربع ساخته شد. نگین قلهک دارای ۱۷ واحد تجاری در یک طبقه، طبقه اول مجتمع تجاری و همچنین دارای ۱۳ طبقه اداری و مجموع ۶۵ واحد اداری است. این مجتمع تجاری اداری که در قلهک خیابان شریعتی، نبش خیابان دولت واقع شده، دارای دسترسی آسان و راحت از طریق متروی صدر و متروی قلهک است.
قیمت خانه در محله قلهک
زندگی در محله قلهک تجربه خوب و البته نسبتا گرانی است. قلهک جزو بالاشهر تهران حساب می‌شود؛ آب‌وهوای خوب و وجود چند باغ بزرگ باعث شده کیفیت زندگی در این منطقه مطلوب باشد. هرچند همان‌طور که گفته شد این منطقه جزو مناطق مرفه و گران تهران است.
حمل‌ونقل عمومی در قلهک
محلهٔ قلهک دسترسی خوبی به ایستگاه‌های مترو دارد. دو ایستگاه دکتر شریعتی و ایستگاه مترو قلهک هر دو در خط یک مترو قرار دارند و مسافران را به شمالی‌ترین ایستگاه این خط یعنی تجریش و همینطور جنوبی‌ترین ایستگاه‌ها آن یعنی ترمینال جنوب ( به عنوان یکی از ایستگاه‌های پر رفت‌وآمد) و ایستگاه‌های جنوبی‌تر مانند فرودگاه امام می‌رسانند. دسترسی قلهک به یکی از خیابان شریعتی که از اصلی‌ترین و قدیمی‌ترین و مهمترین خیابان‌های تهران است، استفاده اهالی این منطقه را از تاکسی عمومی و ماشین شخصی آسان کرده است. هرچند در ساعات اداری این خیابان کمی شلوغ است، اما می‌تواند افراد را به بزرگراه همت برساند.