مرخصی بدون حقوق در کنار مرخصی استعلاجی و مرخصی استحقاقی (با حقوق)، سومین نوع مرخصی است که کارگران و کارمندان می‌توانند از آن استفاده کنند و حداکثر زمان آن ۲ سال است. تفاوت اصلی مرخصی بدون حقوق با سایر مرخصی‌ها این است که فرد در این مدت هیچ‌گونه حقوق و مزایایی دریافت نمی‌کند و مشمول بیمه هم نمی‌شود.
با ما در این مطلب همراه باشید تا قوانین و شرایط این مرخصی و تفاوت‌های آن را با سایر مرخصی‌ها بررسی کنیم.
مرخصی بدون حقوق چیست و چه تفاوتی با سایر مرخصی‌ها دارد؟
بر اساس قانون کار، کارگران و کارمندان علاوه بر تعطیلی‌های خود، حق استفاده از انواع مرخصی‌ها را دارند. ۳ نوع مرخصی در قانون کار پیش‌بینی شده است که هر کدام در شرایط خاصی برای افراد استفاده می‌شود:
-
مرخصی استعلاجی
این مرخصی در صورت بیماری فرد، به وی اعطا می‌شود و تعداد روزهای آن بسته به نوع بیماری و مدت زمان مورد نیاز برای درمان تعیین می‌شود.
قوانین مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی و هرآنچه که باید بدانید
همه چیز درباره مرخصی استحقاقی قانون کار و بررسی قوانین آن
-
مرخصی استحقاقی
نوعی از مرخصی است که حق هر کارمند و کارگر است و مدت زمان آن، ۱ ماه در سال است که به‌طور میانگین ۲ روز و چند ساعت در ماه به فرد تعلق می‌گیرد. حداکثر نیمی از این مرخصی، قابل‌انتقال به سال به بعد است.
-
مرخصی بدون حقوق
در این نوع مرخصی، فرد بر اساس توافقی که با کارفرمای خود دارد، می‌تواند تا مدت زمانی که قانون برای هر شرایط تعیین کرده است، از آن استفاده کند. مهم‌ترین تفاوت این مرخصی با سایر مرخصی‌ها در برخودار نبودن فرد از حقوق و مزایاست.
در وب‌سایت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به نشانی mcls.gov.ir قوانین مرتبط با مرخصی قابل‌بررسی است.
چه کسانی می‌توانند از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند؟
با وجود اینکه در قانون کار عنوان شده است که فقط کارمندان و کارگران رسمی می‌توانند از مرخصی بی‌حقوق استفاده کنند، اما با داشتن شرایط زیر، تمامی کارگران و کارمندان رسمی، آزمایشی و قراردادی (پیمانی) می‌توانند از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند. مدت زمان این مرخصی حداکثر ۳ سال است. اگر این مرخصی در راستای ادامه تحصیل کارمند در رشته مرتبط با کار وی باشد، امکان تمدید به مدت ۲ سال دیگر هم وجود دارد.
این شرایط عبارت است از:
- میزان مرخصی استحقاقی فرد به اتمام رسیده باشد، اما فرد در شرایط خاصی است و باید از مرخصی بدون حقوق استفاده کند.
- مدت زمان ۴ماهه مرخصی استعلاجی فرد تمام شده و با وجود تأیید نشدن بیماری فرد بهعنوان بیماری صعب‌العلاج، فرد به دلیل همان بیماری یا ابتلا به بیماری دیگر امکان ادامه کار را نداشته باشد.
- فرد برای همراهی با همسر به محل خارج از خدمت، مجبور به ترک کار شود.
- فرد قصد ادامه تحصیل داشته باشد (برای این کار حتما باید مدارک مربوطه را ارائه کند).
آیا مرخصی بدون حقوق جزء سوابق کار محاسبه می‌شود؟
در صورتی که فرد از مرخصی بدون حقوق استفاده کند، در مدت زمان مرخصی قرارداد کاری او به حالت تعلیق در می‌آید؛ در نتیجه جزء سوابق کاری وی محسوب نخواهد شد. بعد از اتمام مرخصی و با توافق کتبی کارگر یا نماینده قانونی او و کارفرما، قرارداد او از حالت تعلیق خارج می‌شود و فرد به محل کار خود بر می‌گردد. بعد از بازگشت وی، سوابق کاری مجدد برای وی لحاظ خواهد شد.
آیا مرخصی بدون حقوق شامل بیمه، مزایا و عیدی می‌شود؟
از آنجایی که قرارداد کارگر و کارفرما در طول مرخصی بی‌حقوق به حالت تعلیق در می‌آید، بیمه، مزایا و عیدی وی هم متوقف می‌شود. البته اگر فرد در طی مرخصی بی‌حقوق، حق بیمه خود را پرداخت کند یا توسط کارفرما پرداخت شود، این دوران مرخصی بهعنوان سنوات وی در نظر گرفته می‌شود و در دوره بازنشستگی هم قابل‌محاسبه خواهد بود؛ اما عیدی و پاداش شامل آن نمی‌شود.
بازگشت به کار بعد از مرخصی بدون حقوق چه شرایطی دارد؟
همان‌طور که اشاره شد، فرد برای استفاده از مرخصی بدون حقوق حتماً باید با کارفرمای خود توافق کند و مدرک کتبی هم از این توافق داشته باشد. در این صورت، بازگشت فرد به محل کار خود بلامانع خواهد بود و کارفرما باید دوباره با وی قرارداد ببندد.
نکته: در صورتی که فرد پس از اتمام مرخصی بدون حقوق، مایل به ادامه همکاری نباشد، باید با مراجعه به محل کار خود به‌طور رسمی استعفای خود را اعلام کند. در صورت تمام نشدن مدت زمان قرارداد و عدم مراجعه فرد، این موضوع ترک کار تلقی می‌شود و قرارداد از طرف وی به‌صورت یک‌‌طرفه فسخ شده است. در این شرایط کارفرما می‌تواند علیه وی شکایت کند.
قانون کار در مورد مرخصی بدون حقوق چه می گوید؟
قانون کار و تأمین اجتماعی، موارد متعددی را برای مرخصی‌ها و به‌خصوص مرخصی بدون حقوق وضع کرده‌اند تا این موضوع به حد ممکن شفاف باشد.
در ادامه فهرستی از این قوانین گردآوری شده است:
- ماده ۱۶ قانون: به تعریف مرخصی بدون حقوق پرداخته است؛
«قرارداد کارگرانی که مطابق این قانون از مرخصی تحصیلی و یا دیگر مرخصی‌های بدون حقوق یا مزد استفاده می‌کنند، در طول مرخصی و به مدت دو سال به حال تعلیق در می‌آید.»
تبصره: مرخصی تحصیلی برای دو سال دیگر قابل‌تمدید است.
- ماده ۳۱ قانون: به شرایط استفاده از مرخصی بدون حقوق پرداخته است.
- ماده ۳۲ قانون: بیان می‌کند که فرد باید تقاضای مرخصی بی‌حقوق خود را با ذکر علت و مدت به مسئول واحد ارائه کند و تا پیش از موافقت مسئول واحد و صدور حکم نباید محل خدمت خود را ترک کند.
- ماده ۳۴: بر این اساس، فرد باید ابتدا از مرخصی استحقاقی خود استفاده کند و پس از پایان آن، مرخصی بدون حقوق او آغاز خواهد شد.
- ماده ۳۵: بیان می‌کند که حفظ پست سازمانی فردی که از مرخصی بی‌حقوق استفاه می‌کند، الزامی نیست.
- ماده ۳۶: مدت مرخصی بدون حقوق از لحاظ بازنشستگی به‌جز برای ادامه تحصیل، جزء سوابق کار محاسبه نمی‌شود.
- ماده ۳۷: روزهای تعطیل که در مدت مرخصی بی‌حقوق فرد قرار دارد، بهعنوان بخشی از مدت مرخصی بی‌حقوق وی محسوب می‌شود.
- ماده ۳۸: امکان استفاده از مرخصی استعلاجی در حین مرخصی بدون حقوق، وجود ندارد.
- ماده ۳۹: بیان می‌کند که اعطای مرخصی بی حقوق به مشمولین قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان، در طول تعهد خدمت به مدت حداکثر ۲ ماه وجود دارد. این مدت به زمان مدت تعهدات وی اضافه می‌شود.
جمع‌بندی
در کنار مرخصی‌های استعلاجی و استحقاقی، قانون کار تلاش کرده است تا با اعطای مرخصی بدون حقوق به افراد، شرایط بهتری برای آنها فراهم کند؛ به این ترتیب که اگر نیاز به ادامه تحصیل دارد، یا به سبب بیماری یا مأموریت همسر نمی‌توانند کار خود را برای مدت حداکثر ۲ سال ادامه دهد، از این مرخصی استفاده کند. همان‌طور که اشاره شد، در طول این مرخصی حقوق و بیمه فرد متوقف می‌شود.
جدیدترین آگهی‌های استخدام را ببینید
نظر شما چیست؟ آیا مدت زمان این مرخصی کافی است؟ آیا نیازی به این نوع مرخصی احساس می‌شود؟ در بخش نظرات سوالات و ابهامات خود را مطرح کنید.
می‌توانید عناوین مشابه و همین‌طور موضوعات مرتبط با بازار کار و اخبار استخدام را در وبلاگ دیوار مطالعه کنید.
