چهارمین مرحله ساخت خودرو: خط مونتاژ شاسی درایو
آشنایی با مراحل تولید یک خودرو به قلم فربد زاوه
در مبحث خط مونتاژ توضیح داده شد که خطوط تولید خودروها، متناسب با نوع شاسی متفاوت است. انواع خودروی سواری معمولا بدون شاسی مستقل است که اصطلاحا به آن Monocoque گفته می‌شود. ولی خودروهای تجاری مانند کامیون و مینی بوس، برخی انواع اتوبوس و وانت بارها و خودروهای شاسی بلندی که اصطلاحاً خارج از جاده تردد دارند، Off Road SUV دارای یک شاسی تیری مستقل هستند که قوای محرکه شامل موتور، گیربکس و محورها بر روی آن نصب می‌شود و اتاق به صورت مستقل بر روی آن قرار می‌گیرد. خودروهای مانند تویوتا هایلوکس، لندکروز، پرادو، نیسان پاترول از معروف‌ترین خودروهای شاسی‌دار سواری هستند. در عین حال همه کامیون‌ها هم به این شکل ساخته می‌شود.
بیشتر بخوانید: سومین مرحله ساخت خودرو: مونتاژ
خط تولید این خودروها تفاوت عمده‌ای با خط خودروی سواری مونوکوک دارد. برای تولید این خودروها، سه خط مستقل اصلی وجود دارد که نهایتاً همانند خودروهای سواری در انتها به یک خط تست و تاییدیده نهایی ختم می‌شود. خطوط اصلی شامل خط شاسی، خط مونتاژ اتاق و نهایتا خط خودروی مونتاژ شده هستند.
در اکثر خطوط خودروسازی، خط فرعی پرج شاسی هم در کنار خط انجام می‌شود تا از هزینه‌های سنگین لجستیک صرفه‌جویی شود. شاسی ها از دو تیر اصلی طولی تشکیل می‌شوند که توسط چندین تیر عرضی به یکدیگر متصل هستند. تیرهای طولی متناسب میزان بار مجاز خودرو ممکن است یک تکه و یا دو تکه باشند. در خودروهای سواری شاسی دار شاسی یک تکه می‌باشد ولی در کامیون‌ها عمدتا دو تکیه ساخته می‌شود. مقطع شاسی ها طولی ناودانی (شکل U) است. در جیگ مخصوص دو ناودانی قرار داده می‌شود و تیرهای عرضی ابتدا و انتها که آن هم عمدتا مقطع ناودانی دارد در محل خود قرار می‌گیرد. بعد از پرچ دو سر، سایر تیرهای عرضی که مقاطع متنوعی دارند به شاسی پرچ می‌شود.
بیشتر بخوانید: دومین مرحله ساخت خودرو: رنگ‌آمیزی
شاسی پرچ شده وارد خط تولید می‌شود. مجموعه فنرها، محورها بر روی آن نصب می‌شود. معمولاً برای نصب راحت‌تر، در ابتدا شاسی به صورت معکوس در خط وارد می‌شود و بعد از نصب قطعاتی که نصب آنها از زیر خودرو باید صورت بگیرد، شاسی در ایستگاهی برگرداننده می‌شود. مجموعه شاسی برگردان که عموماً یک زنجیر است، مجموعه شاسی را ۱۸۰ درجه می‌چرخاند. سپس مجموعه های موتور و گیربکس، رادیاتور و سیستم ترمز بر روی خودرو نصب می‌شود. نهایتاً بعد از نصب کلیه قطعات ممکن است با توجه به استراتژی تولید، حتی لاستیک‌های خودرو نیز بر روی آن نصب شود و شاسی از خط خارج شود.
در خط مونتاژ بدنه، همانند خطوط سواری، درب‌ها باز می‌شوند و در خط در به نصب تجهیزات داخلی اقدام می‌شود. در خط مونتاژ بدنه هم قطعات مانند داشبورد، دسته سیم اتاق و تزئینات سقف نصب می‌شود. در خطوط کامیون سازی نصب صندلی‌ها هم در همین خط انجام می‌شود و نهایتاً اتاق کامل می‌شود. در خط نهایی مونناژ، عملیات نصب اتاق بر روی شاسی انجام می‌شود و سایر قطعات تزئیناتی مانند چراغ‌ها و جلوپنجره و سایر قطعات بر روی خودرو نصب می‌شود. تست‌ها برای این خودروها همانند خودروی سواری است که در خط مونتاژ سواری به جزئیات شرح داده شده است. حتی خودروهای سنگین مانند اتوبوس و کامیون هم از تجهیزات مشابه‌ای برای تست استفاده می‌شود با این تفاوت که نوع دستگاه‌ها متناسب بارگذاری این خودروها است.
در برخی تولیدکنندگان خودروهای ون بزرگ، تولید محصول مسافری معمولاً به صورت برون‌سپاری انجام می‌شود. سازندگانی مانند ایوکو و مرسدس بنز، خطوط تولید را برای تولید شاسی به صورت پنل ون تنظیم میکنند و خودروهایی که قرار است به صورت مسافری تولید شوند ممکن است تنها با نصب شیشه‌های جانبی بدون مونتاژ نهایی قطعات داخلی به خطوط سازندگان فرعی منتقل شود. اصطلاحاً به این سازندگان تولیدکننده ثانویه اطلاق می‌شود و در این ایران آنها را کاربری ساز می‌گویند. هرچند در ایران، تولید مینی بوس بر روی شاسی ون محدود به دو برند بوده که عملا نقش سازنده ثانویه را بازی میکنند.
بیشتر بخوانید: تحلیل و بررسی قانون جدید مالیات بر خودروهای لوکس
در این خودروسازان کوچک که ممکن است علاوه بر محصولات مسافری، محصولات خاص دیگری مانند آموبلانس، خودروی حمل معلول و … تولید شود، تغییراتی در خودروی اصلی هم ممکن است انجام شود. این تغییرات از جابجایی درهای جانبی تا برش بخشی از اتاق ممکن است صورت بگیرد. استانداردهای خودروسازی در دنیا به این سازندگان الزام میکنند علاوه بر رعایت دستورالعمل‌های کارخانه سازنده و اخذ مجوز تولید از آنها، محصولات را مطابق کاربری جدید مجددا تست کنند تا مجوز تردد در خیابان برای آنها صادر شود.
