داستان از آنجا شروع می‌شود که در دولت هفتم، مقدمات تجهیز بخش طراحی و استایل ایران خودرو کلید خورده بود و اولین دستور کار این بخش، طراحی یک خودروی جدید با تکنولوژی روز دنیا و خارج کردن چرخه تولید خودروی پیکان به عنوان یک محصول قدیمی که نزدیک چهل سال از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۸۴ چرخه تولید آن م یگذشت قرار گرفت.

تیم تحقیقاتی آن زمان برای به‌دست آوردن تجربه، در گام نخست یک طرح موجود کانسپت از یک شرکت بریتانیایی را که نتوانسته بود در بازارهای خارجی موفقیت بدست آورد را با قیمتی مناسب خریداری کرد و توانست اجازه بازنگری و ساخت آن را بگیرد. این گروه با همکاری چند شرکت خارجی و بخش طراحی داخلی مستقر در ایران خودرو اقدام به طراحی مجدد این خودرو تحت نام پروژه X7 نمودند و سعی کردند که داشته‌های خود را بر روی پلتفرم خودروی پژو ۴۰۵ که سالیانی از تولید آن در ایران می‌گذشت تطبیق دهند که ماحصل آن، خودروی سمند با پیشرانه پژو ۴۰۵ شد.

حال، بعد از ذبح گاو شیرده قبلی، یعنی «پیکان»، نوبت به دوشیدن این گاو تازه نفس شده بود. اگر دقت کنیم متوجه می‌شویم که همچنان این گاو مشغول به تغذیه نیازهای بازار تشنه ایران تحت نام‌های مختلفی مانند سمند، سمند ال ایکس، سورن، دنا و در آخر دنا پلاس است.

طبق رسم معمول هم خودروی مثلاً جدید وارد بازار می‌شود، اما همچنان خودروهای قبلی بازنسشته نمی‌شوند و ما تا کنون ده‌ها محصول زیر پرچم خودروی سمند داشته و خواهیم داشت.

چندسال پیش، بزرگترین فیس‌لیفت بر روی این پلتفرم، باعث به وجود آمدن خودروی دنا شد که در زمان خود یک حرکت انقلابی بود و باعث بالا رفتن میزان تقاضا برای خرید این خودرو شد. این خودرو همان سمند بود که از ستون جلو تا چراغ ها و گریل جلو و نهایتاً از ستون عقب تا چراغ های خطر عقب مورد باز نگری طراحی قرار گرفته شده بود.

ابتدا به بررسی مشترکات بصری این دو خودرو در ناحیه عقب و جلوی آن می‌پردازیم. خودروی دنا که ارتقا یافته خودروی سمند است، در نمای جلو شباهت زیادی به میتسوبیشی لنسر دارد، گریل شش ضلعی که در ناحیه پایین پهن‌تر می‌شود با یک نوار باندری روی سپر که جای پلاک خودرو است، خواسته و ناخواسته آدم را به یاد لنسر می‌اندازد. هرچند که این حرکت در زمان خود قدرت و صلابت خودرو را افزایش داده بود، اما امروزه با ورود خودروهای روز دنیا که روی ریزترین جزئیات با وسواس خاصی توجه می‌شود، سلیقهٔ مردم عادی را ارتقا یافته است. گریل در نمای جلو حالتی خشن و Aggressive دارد که در پایین به دو چراغ مه‌شکن L مانند منتهی می‌شوند.

چراغ‌های جلوی خودرو کمی به سمت طرفین و عقب، با یک قوس متمایل شده‌اند که جا داشت شدت این قوس کمتر می‌شد تا سطح رویی شیشهٔ چراغ‌ها، کمی صافتر می‌بود. اِلِمان‌ها و عناصر تشکیل‌دهندهٔ داخل چراغ‌های جلو هم ملقمه‌ای از حجم‌های مختلف و بدون رابطه هندسی است که با یک ردیف لامپ ال ای در طرفین (شبیه ریسه‌های لامپی در عروسی‌های دهه شصت می‌ماند)، این مجموعه را تکمیل کرده و کلکسیونی از حجم‌های نامربوط است که بیشتر میخواهد ادای پیشرفت را در بیاورد.

اما بزرگترین تغییر در جلوی خودرو خط جدایش سپر و کاپوت جلوی ماشین است که به جای وسط مجموعه سپر و گریل، از بالای آن رد شده است. اما از آنجایی که دقت قطعه‌سازی و مونتاژ در مجموعه ایران خودرو که خودروهای اقتصادی و مردمی تولید می‌کند در آن حد استاندارد و بالا نیست، گپ و شکاف میان این دو قطعه به صورتی است که به شوخی و به گفتهٔ برخی دوستان می‌توانید انگشتان خود را از آن رد کنید.

همچنین، خط کات لاین بین گلگیر و درپوش موتور، همانند مرسدس بنزهای C کلاس از ناحیه پایین‌تری از بدنه قرار گرفته شده که دلیل این کار برای یک خودروی نسبتاً ارزان‌قیمت مشخص نیست! معمولاً اقدام به حرکت‌هایی این چنینی، دقت بالا در تولید و مونتاژ را می‌طلبد و قیمت نهایی خودرو را، حتی در کشورهایی مانند آلمان بالاتر می‌برد.

حرکت بعدی در این خودرو که جای بحث فراوان دارد در طرفین سپر جلو و حرکت آن به سمت گلگیرها و مجموعه چرخ های جلو است. خط شولدرلاین که بر روی گلگیرها به سمت جلو آمده است به یکباره با یک زاویه به سمت پایین سقوط می‌کند و دور ناحیه چراغ‌های مه‌شکن پایین می‌چرخد که باعث به وجود آمدن یک ناحیهٔ وسیع بر روی بغل سپر می‌شود که در جلوی هم یک ناحیه ذوزنقه‌ای وسیع و خالی به وجود آورده است که با ترکیب خط کناری گریل اصلی، اولین چیزی را که به یاد آدم می‌اندازد چیزی نیست به غیر از (لُپ‌های آویزون سگ بولداگ!!!) البته ترکیب آن با خشم گریل کاملاً هماهنگ است. به نوعی شما دنا را در جلو، یک ماشین درگیر و پاچه گیر دیده، اما در نمای عقب، شما این خودرو را یک موجود ملایم، دوست داشتی و صلح طلب می بینید. به عبارتی، عدم هماهنگی در نمای جلو و عقب این خودرو موج می‌زند.

اما بررسی اجمالی نمای عقب هم خالی از لطف نیست. سمند خودرویی بود و هست که ترکیب پنل پشتی، شولدرهای گرد و جلوی محافظه کار آن نسبتاً مناسب و هماهنگ بود، اما دنا در نمای عقب، حالت خشم و قلدری سمند، تبدیل به حالت لبخند شده است.

چراغ‌های عقب تقلیدی از نسل چهارم مرسدس C کلاس است که باز هم مجموعهٔ داخلی آن ملقمه حجم‌های نامربوط و شلوغ است. ردیف چراغ‌های LED دایره‌ای و خطی که چراغ را به دو نیم قرمز و سفید کرده است، و در نهایت کات لاین درب صندوق که از بغل خورده است و سعی داشته که با کات لاین کاپوت هماهنگ باشد.

این کات لاین در نمای بغل با پایین چراغ‌های عقب در یک راستا است که تا حدی خواسته که نیم نگاهی به بی‌ام‌و سری ۵ زمان خودش بیاندازد، که بیشتر (شبیه اثر برش یک شمشیر سامورای در عقب خودرو شده است!!!) ببخشید، اما هر بخش از این خودرو من را سورپرایز می‌کند.

تنها چیزی که می‌توانم از دید خودم بگویم این است که اگر ما یک دوربین برداریم و از جای جای سمند عکس بگیرم، حجم های هنری و بدیعی می‌بینیم که به تنهایی ارزش هنری خاص خود را دارند، اما اگر کل مجموعه را با هم یکجا ببینیم، متوجه خواهیم شد که با شخصیت هیولای فرانکنشتاین مواجه هستیم و هر بخش گویا توسط یک طراح جداگانه طراحی و تکمیل شده است، و شاید هم هر بخش آن سلیقه یکی از مدیران ایران خودرو است که ناخواسته دستی در آتش بخش استایل این شرکت داشته‌اند.

بررسی طراحی دنا پلاس

بعد از گذشت چند سال خودروی دنا مورد بازنگری طراحی شد و سعی شد که عدم هماهنگی‌های نمای جانب که بیشتر سمند بود، با جلو و عقب نوین این خودرو تغییر پیدا کند.

این تغییرات به این ترتیب هستند، ایجاد یک تریم کرومی فریم مانند پیرامون شیشه‌های جانبی، تغییر انتهای درب عقب به نحوی که به‌روزتر باشد، نصب دستگیره‌های درب آسان بازشو شبیه خودروهای گران قیمت‌تر، ایجاد یک خط مورب کارکتر لاین بر روی بدنه که ای کاش اثر ادامه آن کمی رو بغل سپر جلو هم دیده می‌شد!

ایجاد یک فرورفتگی در زیر پنل درب‌های جانبی شبیه کیا سراتو که حالتی خیز مانند به بدنه خودرو داده است. تغییر آنتن کلاسیک پیچی بر روی جلوی سقف به آنتن بال کوسه‌ای و انتقال آن به انتهای سقف و نصب سانروفی که در بدنه جمع می‌شود که باعث تنگی فضای داخلی در عقب شده است.

در نمای جلو هم بازنگری‌هایی در گرافیک عناصر تشکیل دهنده چراغهای جلو بوجود آمده که بهتر از گونه دنا می باشد. نوار باندری روی گریل جلو هم به رنگ تیره در آمده که دنا پلاس ما را مزین به ته ریش کرده است تا ترکیب ریش پروفسوری آن هم تکمیل‌تر شود.

اما در نمای عقب هم تغییراتی داشته‌ایم به نحوی که می‌توان ارتقاع ترکیب‌بندی عناصر گرافیکی تشکیل‌دهنده چراغ‌های عقب به نحو قابل تحسینی بهبود یافته‌اند و ردیف چراغ‌های ال ای دی عقب، جای خود را به قطعهٔ آکریلیک مات قرمز داده‌اند و در شب نمود بهتری دارد.

جا داشت چراغ مه‌شکن عقب که در مرکز منطقهٔ تیره دفیوزر مانند سپر عقب واقع شده است، جای خودرو را به چراغ‌های باریک‌تر، با فرمی هماهنگ‌تر در دو طرف این منطقه مانند خودروهای روز دنیا می‌داد. اما بیشترین چیزی که در ریدیزاین خودروی دنا و دنا پلاس توی ذوق آدم می‌زند، استفاده از رینگ و لاستیک‌های سایز ۱۵ اینچی همانند خودروی سمند است.

وقتی ما با افزایش قیمتی بالغ بر دو برابر سمند ال ایکس مواجه هستیم، مشتری حق دارد که لااقل رینگ های ۱۷ اینچی با لاستیک‌های کمی پهن‌تر را طلب کند. شاید دوباره برنامه‌ریزی کردن ای سی یو و کامپیوتر سمند برای مهندسان ایران خودرو خیلی چالش بزرگی بوده است، اما باور کنید که مشتریان به خوبی فرق بین بزک کردن و یک محصول مدرن امروزی را می‌دانند و اگر همچنان در صف خریداران هستند، چیزی نیست به جز جبر زمانهٔ سیاست‌های بازار و مدیران بالا.

آخرین آگهی‌های خرید و فروش دنا

جا دارد که مدیران ایران خودرو از قافلهٔ پیشرفت‌های دنیا عقب نمانند و قدر این بازار بالقوه و بالفعل ایران را بیشتر بدانند، پیش از آنکه خیلی دیر شود. کافیست افراد متخصص و خوش سلیقه را وارد بخش طراحی کنند. سرمایه‌گذاری معقول کنند و در کار تخصصی طراحی هم دخالت مستقیم و غیرمستقیم نکنند تا شاهد پیشرفت و سود بیشتر از مجموعه‌هایی مانند ایران خودرو و سایپا باشند.

پیشنهاد می‌شود که ایده‌پردازی‌ها در قالب مسابقات اینترنتی از علاقمندان شود و بگذارند استعدادهای جوان و پیران کار کشته دستی در تنور تولید داشته باشند.

به امید آن روز.