فومن کجاست؟ هرآنچه باید درباره شرایط زندگی این شهر بدانید
احتمالا متفق‌القول هستیم که «زیبایی» وجه مشترک شهرهای شمالی ایران است. چه اینکه حتی اگر شهرسازی در این شهرها بی‌سلیقه و بی‌برنامه هم پیش رفته باشد. چنانکه در دهه‌های اخیر در بسیاری از شهرهای ایران چنین بوده اما بخشندگی طبیعت و مهربانی آن با زمین در این نقطه از ایران چنان است که نمی‌توان صفت «زیبا» را از آنها دریغ کرد. برای همین سفر در شمال، سفر در میان زیبایی‌هاست. از ارتفاعات البرز در جنوب نوار شمالی ایران وارد آن می‌شوید و بعد از پیچیدن در کوه و جنگل زیبا به جلگه‌ها و مراتع وسیع می‌رسید و در پایان این سفر هیجان‌انگیز سر از ساحل زیبای دریا در می‌آورید. برای چنین سفری شما مقاصد مختلف و حق انتخاب فراوانی دارید. یکی از این مقاصد محتمل که بسیار هم پرطرفدار است، فومن در جنوب غربی گیلان است.
فومن راهی به ساحل خزر ندارد، ولی آنچنان زیبا و چشم‌نواز است که حتی بدون ساحل هم به مقصدی مهم برای گردشگران و مسافران تبدیل شده است. شهری که به چند کلید واژه معروف شناخته می‌شود. مجسمه‌های فراوان شهری، کلوچه‌های خوشمزه، قلعه رودخان و ماسوله زیبا مهم‌ترین عبارت‌هایی است که با شنیدن نام این شهر در ذهن مخاطبان نقش می‌بندد. در این مطلب می‌خواهیم بدانیم فومن کجاست و کیفیت زندگی در آن از چه قرار است. با ما همراه شوید.
عناوین این مطلب
فومن کجاست
این شهر در جنوب غربی گیلان قرار دارد. جنوب آن به کوه‌های البرز می‌رسد و مرز میان گیلان و زنجان بوده و یک مسیر سنتی کوچک و محبوب کنونی در میان کوهنوردان و طبیعت‌گردان به حساب می‌آید که از طارم در زنجان خودشان را به ماسوله در گیلان می‌رسانند. فومن در گیلان با ماسال، صومعه‌سرا و شفت هم مرز است. در غرب این شهر ماسال زیبا قرار دارد و در شمالش صومعه‌سرا و در شرق آن هم شفت.
این شهر یک شهر ساحلی نیست و جست‌وجو برای یافتن ساحل فومن بی‌معنی است. برای رسیدن به نزدیک‌ترین ساحل در این منطقه باید از صومعه‌سرا به بندر انزلی برسید. فاصله فومن تا دریا از مسیر یادشده چیزی حدود ۶۸ کیلومتر است. اگرچه گفتیم که فومن با رشت هم‌مرز نیست؛ ولی اگر نگاهی به نقشه بیندازید، می‌بینید که تنها بخش کوچکی از شفت میان رشت و فومن واقع شده است. برای همین هم فاصله میان رشت و فومن تنها ۲۷ کیلومتر است.
فاصله میان فومن و تهران ۳۵۶ کیلومتر است. این شهر همیشه به دلیل قرار داشتن در ابتدای مسیر کوهستانی و توریستی خلخال بسیار معروف بوده و قرار داشتن ماسوله و قلعه‌رودخان هم بر جذابیت‌های این منطقه اضافه کرده است. برای همین هم بخش بزرگی از اقتصاد منطقه از طریق گردشگری تامین می‌شود و مسافرت به این شهر نقش مهمی در گردش کسب‌وکارهای آنها دارد.
به جز گردشگری، این منطقه کوهستانی و جنگلی با باغ‌های فراوان و زمین‌های کشاورزی فراوانش به یک منطقه مهم کشاورزی هم تبدیل شده است. مانند همه شهرهای شمالی کشاورزی هم شغل بخش بزرگی از مردم فومن را تشکیل می‌دهد. بخش بزرگی از جمعیت فومن در روستاها زندگی می‌کنند و برای همین هم کشاورزی بخش مهمی از اقتصاد این شهر را تشکیل می‌دهد.
جمعیت و گویش ساکنان
فومنی‌ها مانند اغلب اهالی استان گیلان گیلک هستند و با زبان گیلکی و گویش بیه‌پس و لهجه فومنی حرف می‌زنند. جمعیت فومن طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ چیزی حدود ۳۵۸۴۱ نفر تخمین زده شده و مساحت این سرزمین هم ۲۹ کیلومتر مربع است.
نقشه فومن
در تصویر زیر، نمایی از مرزبندی این شهر را مشاهده می‌کنید. همان‌طور که می‌بینید، با شهری در دل جنگل روبه‌رو هستیم که فاصله قابل‌توجهی تا دریای خزر دارد.
اطلاعات ضروری
- فاصله فومن تا دریا: ۶۸ کیلومتر
- فاصله فومن تا رشت: ۲۷ کیلومتر
- فاصله فومن تا تهران: ۳۶۵ کیلومتر
- جمعیت: ۳۵۸۴۱ نفر (سرشماری سال ۱۳۹۵)
- مساحت: ۲۹ کیلومتر مربع
- ارتفاع از سطح دریا: -۳ متر
- میانگین دمای سالانه: ۱۶ درجه
- میانگین بارش سالانه: ۱۲۷۵ میلیمتر
زندگی در فومن چگونه است؟
فومن شهری کوهستانی جنگلی با آب و هوای معتدل و مرطوب کوهستانی است. طبق آمارهای سازمان هواشناسی به طور متوسط ۱۱ روز در سال در این شهر یخبندان اتفاق می‌افتد. بسیاری از روستاهای فومن در فصل‌های سرد سال و شش ماه دوم درگیر زمستانی پر برف هستند و راه‌های ارتباطی برخی اغلب قطع می‌شود. برای همین باید بدانید که این شهر با این کیفیت آب‌وهوا مقصدی مناسب برای همه آنهایی است که از گرمای تابستان فراری هستند.
در بسیاری از روستاهای منطقه، بافت جنگلی در کنار ارتفاع مناسب از سطح دریا موجب شده تا مناطق فوق‌العاده‌ای برای زندگی شکل بگیرد و از این رو برخی از روستاها بسیار پرطرفدار هستند. بهترین روستاهای فومن برای زندگی در مناطق کوهستانی آن واقع شده‌اند.
کفه زندگی روستایی در فومن نسبت به کفه زندگی شهری سنگینی بیشتری دارد. درواقع جمعیت قابل توجهی از فومنی‌ها در روستاها زندگی‌می‌کنند. وقتی از زندگی در این منطقه صحبت می‌کنیم، باید بدانیم که درباره کدام بخشش حرف می‌زنیم.
فومنات یکی از ییلاقات قدیمی و باستانی گیلان بوده و همین سنت هم موجب شده تا بخش بزرگی از جمعیت فومن در مناطق کوهستانی گسترده شدند. همچنین این مناطق کوهستانی فرصت خوبی به گردشگران برای زندگی در روستاها و مناطق ییلاقی این سرزمین می‌دهد. در حال حاضر مناطق کوهستانی این شهر، یکی از محبوب‌ترین مقاصد سفر گردشگران در گیلان هستند. هم گیلانی‌های زیادی به آنجا سفر می‌کنند تا چند روزی در خنکای آن استراحت کنند و هم مسافران فراوانی برای رسیدن به این منطقه و پا گذاشتن در مسیر کوهستانی البرز و رسیدن به اردبیل یا زنجان، خودشان را به آن می‌رسانند.
زندگی شهری و محله‌های خوب فومن
مثل خیلی از شهرهای شمال ایران، رودخانه در شکل گرفتن بافت شهری نقش مهمی دارد. در فومن هم که یک شهر تاریخی و قدیمی با نام «گازروبار» این نقش را بازی می‌کند. رودخانه‌ای که رود یا جوی «شوپول» هسته اولیه شهر قدیم را شکل داد و بعد شهر حول آن گسترش پیدا کرد.
اکنون گازروبار در جنوب شرقی شهر همچنان جریان دارد. اگرچه در برخی مناطق چنان کم آب و کوچک است به نهر یا جویی می‌ماند. اما به هر حال این دو رودخانه هسته اولیه شهر را بین خودشان شکل دادند و بعدها شهر گسترش بیشتری پیدا کرد. قدیمی بودن شهر فومن هم موجب شده تا این شهر بافت قدیمی و تاریخی خوبی داشته باشد. بافتی مناسب برای قدم زدن و گردش کردن. جایی که هنوز نمادهای استواری از معماری قدیمی گیلانی در آن دیده می‌شود. خانه‌هایی با سقف‌های شیروانی و سفالی که از زیبایی‌های شهر به حساب می‌آیند.
از محله‌های قدیمی فومن می‌توان به محله‌های زیر اشاره کرد:
- بالا محله
- پایین محله
- شهربیجار
- سیاچا
- شوپول کنار
- گوربه کوچه
محله‌های زیر هم از محله‌های جدید شهر به حساب می‌آیند:
- بلوار علامه طباطبایی
- خیابان امام خمینی
- سردار جنگل
- مطهری
- مولوی
- فلسطین
- کمربندی فومن-رشت
- کمربندی شکوری
- آیت‌الله سعیدی
- عضدی
قیمت خانه در فومن
در دیوار آگهی‌های فراوانی برای فروش و اجاره خانه در فومن ثبت شده است. آگهی‌ها نشان می‌دهند که در مناطق شهری می‌توان صاحب خانه‌هایی از متری ۱۵ میلیون تا متری ۳۰ میلیون تومان شد. البته یک بخش مهم از آگهی‌های دیوار هم به آگهی‌های اجاره و فروش خانه در روستاهای فومن مربوط است. در این سال‌ها ساخت‌و سازهای زیادی با مواد و مصالح جدید و نقشه‌هایی دیدنی در روستاها صورت گرفته و برای همین بعضا قیمت ویلاها در روستاهای فومن از خانه‌های شهری هم بیشتر است.
امکانات تفریحی و شهری فومن
اگرچه عمده شهرت این منطقه به مناطق روستایی و ییلاقی‌اش است؛ اما زندگی شهری هم در فومن زیبایی‌های خودش را دارد. در این بخش تلاش می‌کنیم با برشمردن برخی امکانات رفاهی و شهری، کیفیت زندگی آن را تصویر کنیم.
مراکز تفریحی و خرید
یکی از مهم‌ترین مراکز تفریحی شهر که شهروندان فومنی اغلب به آن سر می‌زنند، پارک فومن است. جایی که به دلیل مجسمه‌های فراوانش لقب «شهر مجسمه‌ها» را برای فومن به ارمغان آورده است. از معروف‌ترین مجسمه‌های این پارک مجسمه چهار دختر است که نمادی از سبک زندگی و سخت‌کوشی زنان گیلانی محسوب می‌شود. این پارک به دلیل داشتن امکانات تفریحی برای کودکان هم در میان فومنی‌ها مشهور است و یکی از مراکز مهم تفریحی مردم به شمار می‌آید.
به‌علاوه، این شهر هم مثل اکثر شهرهای شمالی بازارهای محلی جذابی دارد. بازار سنتی فومن که یک بازار ثابت برای ارائه و خرید و فروش محصولات روستایی است، از قدیمی‌ترین بازارهای استان گیلان به شمار می‌رود. این بازار در مرکز شهر واقع شده است. به جز آن سه شنبه‌ها هم در کمربندی شهید شیرودی، بازار هفتگی شکل می‌گیرد که مردم و روستایی‌ها در آن گرد هم می‌آیند تا محصولاتشان را به فروش برسانند. یکی دیگر از مراکز مهم فروش در این شهر، پاساژ امیر است که مهم‌ترین مرکز خرید شهر محسوب می‌شود.
مراکز دانشگاهی
اگرچه فومن با داشتن سه مرکز آموزش عالی چندان شهر دانشگاهی به شمار نمی‌آید؛ ولی از دهه ۸۰ که دانشگاه تهران تلاش کرد تا پردیس دانشکده فنی خودش را در این شهر بنا کند، رنگ و بوی دانشگاهی هم به آن اضافه شد.
- دانشگاه آزاد اسلامی
- دانشگاه پیام نور
- دانشکده فنی
در این دانشگاه‌ها رشته‌های زیر ارائه می‌شود:
- مهندسی کامپیوتر
- مهندسی شیمی
- مهندسی صنایع
- مهندسی فناوری اطلاعات
- مهندسی نفت
- مدیریت کسب و کار (MBA)
مراکز درمانی
بیمارستان امام حسن مجتبی در فومن هم مهم‌ترین بیمارستان این منطقه به حساب می‌آید. بیمارستانی با ۸۵ تخت‌خواب که ۶۳ تخت آن اکنون فعال هستند. در این بیمارستان خدمات زیر ارائه می‌شود:
- درمانگاه تخصصی
- پایگاه بهداشتی
- درمانگاه اورژانس
- سایر درمانگاه ها
- CCU
- اطفال
- ICU عمومی
- جراحی زنان و زایمان
- جراحی عمومی
- داخلی
- پست پارتوم
- اورژانس
بیمارستان امام حسن مجتبی در جاده فومن به شفت واقع شده است.