محوطه سازی در ساختمان به‌ویژه در مجتمع‌های مسکونی، اداری و تجاری اهمیت بسیار زیادی دارد. حتی بابت ساخت آن از ساکنان هزینه جداگانه می‌گیرند، اما آن‌طور که باید و شاید به‌صورت اصولی به این موضوع پرداخته نمی‌شود. محوطه سازی چارچوب‌های خاصی دارد که درصورت رعایت نکردن، احتمالا نتیجه را بسیار دورتر از انتظار ساکنان می‌برد. در ادامه این مطلب از بلاگ دیوار، با جزئیات و چارچوب‌های محوطه سازی آشنا می‌شوید.
فارغ از اینکه محوطه سازی اصولی جلوه‌ای زیبا و خاص به اطراف ساختمان می‌دهد و برای آن حریم اختصاصی ایجاد می‌کند، این محوطه می‌تواند کارایی دیگری هم داشته باشد. به عنوان مثال بخشی از این قسمت می‌تواند محل بازی بچه‌ها یا پارک کردن خودروها باشد. اما نکته مهم اینجا است که برخلاف تصور عموم، محوطه سازی فقط به بیرون از ساختمان مربوط نمی‌شود.
در واقع محوطه سازی به استفاده درست از المان‌های ویژه برای طراحی و ساخت یک فضا گفته می‌شود. بنابراین متوجه می‌شویم که ساختن فضای بیرون از ساختمان مانند ایجاد فضای سبز، پارکینگ، جدول‌بندی و… همه محوطه سازی نیست و با یک مفهوم کاملا تخصصی و حرفه‌ای روبه‌رو هستیم. به همین دلیل رعایت استانداردها و اصول محوطه سازی اهمیت بسیار زیادی دارد.
بازدید و بررسی دقیق محل پیش از محوطه سازی
همان‌طور که گفتیم هر جایی و هر فضایی می‌توان محوطه سازی کرد. پس قبل از اینکه با پیش‌زمینه ذهنی بخواهید سریع دست به کار شوید، حتما پیشنهاد می‌کنیم محل را به‌درستی بررسی کنید. در تمام پروژه‌ها مراحل تحلیل و تحقیقات اولیه نسبت به فاز اجرا اهمیت بیشتری دارد. هر چه در این بخش بهتر عمل کنید، در مرحله اجرا راحت‌تر خواهید بود.
بررسی محل محوطه سازی به شما کمک می‌کند تا بتوانید اطلاعات زیر را به‌دست آورید و سپس براساس آنها تصمیم‌گیری کنید:
- موقعیت مکانی ملک
- متراژ و ابعاد دقیق فضای موجود
- وضعیت آب‌وهوا
- پوشش گیاهی
- جهت وزش باد
- وضعیت خاک
- مصالح مورد نیاز
- وضعیت اسختمان‌های اطراف
- نوع آبیاری
نقشه‌کشی اولیه
طبیعی است که بعد از بازدید باید کارهای اولیه شروع شود. یکی از مهمترین کارها کشیدن نقشه اولیه و مشخص‌کردن مکان احتمالی اجرای مختلف مانند، ساختمان، درخت‌ها و فضا سبز، پارکنیگ، محل بازی، استخر و… است. دقت کنید که هر چه این مرحله اصولی‌تر و دقیق‌تر انجام شود در فاز اجرا کار سریع‌تر جلو می‌رود.
در ویدیوی زیر، نکات کاربردی طراحی اولیه محوطه برای ساختمان‌ها را می‌بینید.
خلق مفهوم و طرح مورد نظر
برای محوطه سازی حتما سراغ افراد حرفه‌ای بروید که تجربه و تفکر خوبی دارند. در این مرحله بعد از نقشه‌کشی اولیه، زمان این است که مفهوم و ایده طراحی اصلی شکل بگیرید تا بتوانید ذهنیت درستی نسبت به طرح نهایی داشته باشید. در این قسمت باید نظرات کارفرمایان، متخصصان، طراحان و مجریان لحاظ شود تا طرح نهایی شکل بگیرد.
انتخاب سبک طراحی محوطه سازی
نکته مهمی که برخی از آن غافل می‌شوند این است که سبک طراحی در محوطه‌های مختلف کاملا متفاوت است. به عنوان مثال المان‌ها، کانسپت، سبک، اجزا و… در محوطه‌سازی داخل و بیرون یک مجتمع اداری با یک ویلا تفاوت‌های چشم‌گیری دارد. در محوطه‌سازی اطراف ویلا ممکن است از سبک کلاسیک، مدرن یا طبیعت‌گرا استفاده کنید. ولی شاید امکان اجرای این سبک‌ها در مجتمع‌های مسکونی و اداری نباشد. یا محوطه سازی یک کارخانه با یک بیمارستان تفاوت دارد.
جلوگیری از ورود آب
مورد مهم بعدی این است که فاز اجرایی شما مدت زمانی طول می‌کشد و در نتیجه باید برای جلوگیری از ورود آب به محوطه فکر کنید. ضمن اینکه در آینده و بعد از ساخته‌شدن محوطه هم نباید آب به داخل آن نفوذ کند. برای این کار باید کارهای لوله‌کشی، جدول‌کشی، ساخت جوی‌ها، سنگ‌چینی، ساخت تاسیسات لازم، زهکشی و… به درستی انجام شود.
حفظ تعادل در طراحی و استفاده از عناصر
یک اصل مهم دیگر این است که هنگام محوطه سازی باید المان‌ها و جزئیات زیادی را در نظر بگیرید، بنابراین تعادل میان آنها در طراح و اجرا باید حفظ شود. هم می‌توانید سراغ تعادل متقارن بروید و هم امکان استفاده تعادل نامتقارن وجود دارد. البته سبک متقارن بیشتر در فضاهای اداری و رسمی به چشم می‌خورد.
- بیشتر بخوانید: نکات مهم در طراحی و پیاده‌سازی نمای بیرونی ساختمان
سادگی را در محوطه سازی حفظ کنید
همیشه چیزی که طراحی ساده و شیک دارد، به‌روز است و هیچ‌وقت قدیمی نمی‌شود. پس اصل مهم بعدی این است که سراغ شلوغی زیاد نروید و با حفظ پیچیدگی و زیبایی‌های لازم، ولی سادگی را حفظ کنید. به‌کاری طراحی مینیمال، رنگ‌های مکمل و دوری از کارها اضافی در رنگ‌آمیزی، استفاده درست از خطوط و منحنی‌ها می‌تواند در این قسمت کمک کند.
- بیشتر بخوانید: انواع رنگ ساختمانی و کاربرد آنها در املاک
حفظ نسبت و اتحاد درست
همان‌طور که پیشتر هم اشاره کردیم المان‌های زیادی به صورت تکی یا گروهی در محوطه سازی به کار گرفته می‌شوند. در مرحله اول باید تناسب میان آنها را براساس عوامل مختلف مانند اندازه بین المان‌ها یا روابط عمودی و افقی رعایت کنید.
اما نکته بعدی حفظ انسجام و یکپارچگی درست در محوطه سازی است. وقتی به صورت کلی به محوطه ایجاد شده نگاه می‌کنید، نباید ناهماهنگی و نامنسجم بودن را ببینید. باید تمام بخش‌های از یک طراحی و چیدمان منسجم برخوردار باشند.
نورپردازی اصولی
نورپردازی فقط برای زیبایی نیست و اتفاقا یکی از المان‌های بسیار مهم در محوطه سازی است. در این کار باید افراد حرفه‌ای به شما کمک کنند. ضمن اینکه دقت کنید تا در کنار زیبایی و ایجاد نور کافی، سیستم نورپردازی به شکلی باشد که آسیبی به هارمونی و نحوه نمایش دیگر اجزا وارد نکند.
جمع‌بندی
محوطه سازی در معماری و ساختن بناهای مختلف اهمیت بسیار زیادی دارد. اما باید بدانید که این کار فقط به معنای جدول‌کشی و کاشتن چند درخت نیست. می‌توانید محوطه موردنظرتان را به کمک المان‌های مختلف در هر جایی ایجاد کنید. ممکن است این فضا، حیاط ساختمان، داخل یک مجتمع اداری یا حتی پشت بام یک رستوران باشد!
نکته مهم اینجاست که محوطه سازی اصول و استانداردهای خودش را دارد و برخلاف تصور طراحی و اجرای آن باید توسط افراد حرفه‌ای انجام شود. در این مطلب درباره اصول مهم این کار صحبت کردیم و مهمترین مواردی را گفتیم که باید رعایت کنید.
