ایمنیِ سازه و ساخت‌وساز یکی از موضوعاتی است که هر از چندی در ایران به مسئله‌ای داغ و مهم برای افکار عمومی تبدیل می‌شود. ویرانی‌های گسترده در پی زلزله‌های اخیر و همچنین رویدادهای تاسف‌باری چون فروریختن پلاسکو و متروپل موجب شده تا دولت‌ها بار دیگر به فکر انجام دقیق‌تر وظایف خود در زمینه بالا بردن ایمنی سازه‌ها بیفتند.
از این رو برخی تصمیم‌های ترمیمی برای بالا بردن سطح ایمنی سازه‌ها در دستور کار قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین‌هایش «بسته تشویقی نوسازی بافت فرسوده» است که در وزارت راه و شهرسازی طراحی شده است. بسته‌ای که قرار است برای مالک و سازنده‌ها این فرصت را فراهم کند تا کم‌کاری‌های‌شان در بالا بردن سطح ایمنی سازه را جبران کنند.
۲.۶ میلیون واحد ناپایدار در ایران
میزان واحدهای ناپایدار در سال‌های اخیر کاهش قابل توجهی پیدا کرده است. به ویژه بعد از چند زلزله پر خسارت دهه هشتاد که با طرح‌هایی نظیر مسکن روستایی تلاش شد تا ایمنی خانه‌ها افزایش پیدا کند. با این حال همچنان آمار سازه‌های ناپایدار در ایران نگران‌کننده است.
در تابستان سال ۱۴۰۱، محمد آئینی، معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد که در حال حاضر ۲.۶ میلیون واحد مسکونی ناپایدار در ایران داریم. او همچنین در ادامه گفت که از این تعداد، حدود ۲۱۰ هزار ساختمان ناپایدار احیاء شده است که در آنها، ۶۷۰ هزار واحد مسکونی بوده‌اند.
این هدف، در قالب یک طرح جامع حمایتی و در هماهنگی میان وزارت راه و ستاد ملی بازآفرینی شهری ایران پیگیری می‌شود. به گفته مسئولان این طرح یکی از ۴ چالش اصلی بخش مسکن و شهرسازی در ایران است.
جزئیات بسته تشویقی نوسازی بافت فرسوده برای مالک و سازنده
اواخر شهریور ماه سال ۱۴۰۱ ستاد ملی بازآفرینی شهری ایران سرانجام بعد از هفته‌ها مطالعه و هماهنگی با وزارت راه و شهرسازی جزئیات بسته تشویقی نوسازی بافت فرسوده را برای مالکان و سازنده‌ها اعلام کرد. همانطور که گفتیم این طرح به دنبال نوسازی و یا اصلاح محله‌ای است و در این مسیر تلاش می‌کند تا ارائه تخفیف‌های ویژه به بهبود وضعیت بافت‌های قدیمی کمک کند.
مطابق اعلام مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران این بسته تشویقی برای چهار گروه زیر تنظیم شده است:
- یک: انبوه‌سازان و کسانی که قصد نوسازی محله‌ای و بلوک شهری را دارند.
- دو: کسانی که محور‌های اصلی بافت فرسوده را اصلاح می‌کنند.
- سه: پلاک‌هایی که می‌توانند تجمیع شوند و به حداقل تفکیک برسند.
- چهار: پلاک‌هایی که به علت فرسودگی جان ساکنان آن در خطر قرار دارند.
بسته تشویقی چیست؟
آنچنان که مدیر عامل شرکت بازآفرینی شهری ایران ویژگی‌های این بسته تشویقی را اعلام کرده جزئیات آن چنین است:
- تشویق‌ها شامل دو طبقه تراکم می‌شود که با رعایت عرض معبر در مصوبه دیده شده است.
- همچنین تسهیلات دیگر شامل استفاده بیشتر از سطح اشغال است که طبقه اول را می‌توانند به کاربری‌های انتفاعی اختصاص دهند تا انگیزه بیشتر ایجاد شود.
- سومین نوع تسهیلاتی که در این بسته در نظر گرفته شده شامل نحوه توده‌گذاری ساختمان است.
- برای پارکینگ این خانه‌ها و بناها هم شرایط و تسهیلاتی در نظر گرفته شده است. به این ترتیب که مالکان با شرایطی باوانند پارکینگ کمتری تامین کنند یا از در اضافه برای پارکینگ استفاده کنند تا مزاحم کمتری داشته باشند.
در نظر گرفتن ۵۰ درصد تخفیف پروانه ساخت برای نوسازی
این طرح همچنین برای سازنده‌ها شرایط ویژه‌ای در نظر گرفته است. به این ترتیب که برای نوسازی این بافت‌ها، حداقل ۵۰ درصد تخفیف پروانه‌های ساختمانی و تراکم ساخته در نظر گرفته شده که باید به مردم اعطا شود.
وزارت راه و شهرسازی در این زمینه اعلام کرد که این تخفیف‌ها بر عهده شهرداری است و اگر در جایی، شهرداری این تخفیف‌ها را قائل نشد، مردم به شرکت بازآفرینی شهری ایران گزارش این تخلفات را بدهند. مطابق اعلام وزارت راه و شهرسازی یکی دیگر از تسهیلاتی که برای بازسازی بافت فرسوده در نظر گرفته شده اعطای وام با شرایط مناسب است.
در این زمینه هم دولت پرداخت وام ودیعه مسکن با بازپرداخت ۶۰ ماهه و سود ۴ درصد را پیش‌بینی کرده است. متقاضیان همچنین می‌توانند از وام نهضت ملی مسکن نیز برای نوسازی بافت فرسوده استفاده کنند. این وام در شهر تهران معادل ۴۵۰ میلیون تومان و در کلان شهرها ۴۰۰ میلیون تومان است. مبلغ وام نهضت ملی مسکن در شهرهای دیگر ۳۰۰ میلیون می‌باشد.
